Tinh thần lạc quan của Bác trong bài Tức cảnh Pác Bó được thể hiện rõ qua những lời diễn thuyết sôi nổi và ý nghĩa sâu sắc. Bài Tức cảnh Pác Bó là một thông điệp vừa đơn giản nhưng cũng vô cùng sâu sắc, khơi gợi sự tự hào và lòng yêu nước trong mỗi người dân Việt Nam.
Mục lục bài viết
1. Tinh thần lạc quan của Bác trong bài Tức cảnh Pác Bó siêu hay:
Hồ Chí Minh là một nhà lãnh đạo vĩ đại của dân tộc Việt Nam, người được coi là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ ca hiện đại của đất nước. Bài thơ “Tức Cảnh Pác Bó” là một ví dụ điển hình cho phong cách thơ của Hồ Chí Minh. Bài thơ này thể hiện niềm vui, niềm tin mạnh mẽ và nghị lực phi thường của Bác trong hoàn cảnh sống và làm việc giữa núi rừng
Khi xem xét bài thơ, chúng ta có thể nhận thấy rằng “Bài thơ Tức Cảnh Pác Bó cho ta thấy tinh thần lạc quan và thái độ thư thái của Bác Hồ trong cuộc sống cách mạng tại Pác Bó, một cuộc sống đầy gian khổ. Với những người tham gia cách mạng, cuộc sống hòa hợp với thiên nhiên là một niềm vui lớn”.
Thật vậy, nhận định trên là hoàn toàn chính xác. Trước hết, bài thơ “Tức Cảnh Pác Bó” cho chúng ta thấy tinh thần lạc quan, thái độ thư thái của Bác Hồ trong cuộc sống cách mạng tại Pác Bó, một cuộc sống đầy gian khổ:
Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ, rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh, dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
Tháng 6 – 1940, tình hình thế giới biến động lớn. Pháp đầu hàng Đức. Bác ở Côn Minh (Vân Nam, Trung Quốc). Tháng 2 năm 1941, Bác về nước và lãnh đạo phong trào giải phóng dân tộc tại Pác Bó. Bác sống khó khăn, thiếu thốn, ở trong hang nhỏ ẩm ướt, ăn cháo bột ngô và măng rừng. Bàn làm việc của Bác là phiến đá ven suối. Bác lạc quan, dành tâm huyết để lãnh đạo phong trào cách mạng. Bác tin tưởng vào tương lai tươi sáng của đất nước. Bài thơ tả cảnh sống và làm việc của Bác và niềm tin, tự hào của Bác. Cuộc đời cách mạng thật là sang, là niềm tự hào của Bác. Bác làm cách mạng với tinh thần cách mạng, lạc quan, ung dung và tự tại. Bài thơ “Tức Cảnh Pác Bó” thể hiện cuộc sống hòa hợp của người làm cách mạng với thiên nhiên:
“Sáng ra bờ suối, tối vào hang”
Cái hang Bác ở có tên là hang Cốc Bó, chỉ khoảng hơn một mét vuông dưới đáy là tương đối bằng phẳng, đủ kê một tấm ván thay cho giường. Vách hang chỗ lồi cao, chỗ lõm sâu, không khí lạnh lẽo, ẩm thấp. Bàn làm việc của Bác là phiến đá kê trên hai hòn đá và một hòn đá thấp hơn làm ghế cũng ở gần bờ suối. Không gian sinh hoạt của Bác chia làm hai phần: một là hang, hai là suối. Hành động cũng chia hai: ra suối, vào hang. Thời gian biểu hằng ngày đều đặn: sáng ra, tối vào. Vẫn là nhịp 4/3 hay 2/2/1/2 của câu thơ Đường luật bảy chữ, nhưng lồng vào trong đó là cái đều đặn, khoan thai như nhịp tuần hoàn của trời đất.
Cái gian khổ của hoàn cảnh sống sự hiểm nguy do kẻ thù luôn rình rập … tất cả đều như lặng chìm, tan biến trước sự hòa hợp giữa Bác và thiên nhiên: “Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng”. Bữa cơm đơn sơ, đạm bạc, quanh quẩn chỉ có cháo ngô và măng giang, măng nứa, rau rừng … hết ngày này sang ngày khác. Mặt khác, cháo bẹ, rau măng còn gợi nhớ tới cảnh sống an bần lạc đạo của người xưa. Trước đây, người ta đã từng sống trong điều kiện khắc nghiệt, độc hại do mối đe dọa liên tục từ kẻ thù. Nhưng nhờ sự hòa hợp giữa Bác và thiên nhiên, mọi khó khăn, nguy hiểm đều như chìm vào quên lãng. Bữa ăn đơn giản nhưng đầy đủ chất dinh dưỡng với cháo ngô và các loại măng như giang, nứa và rau rừng. Mỗi ngày trôi qua, cảnh sống này vẫn tiếp diễn, mang lại bình an và hạnh phúc cho Bác.
Ngoài ra, cái hang Cốc Bó cũng mang trong mình một sức hút đặc biệt với những cảnh đẹp và môi trường tự nhiên tuyệt vời. Vách hang lồi cao tạo nên một khung cảnh tráng lệ và hùng vĩ, đồng thời vách hang lõm sâu tạo nên một không gian bí ẩn và thú vị. Không khí trong hang lạnh lẽo và ẩm thấp, tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh tồn của các loài sinh vật động, đặc biệt là các loài côn trùng và động vật nhỏ. Điều này làm cho hang Cốc Bó trở thành một điểm đến hấp dẫn cho những người yêu thích khám phá tự nhiên và muốn tìm hiểu về hệ sinh thái độc đáo của nơi này.
Hành động của Bác trong hang cũng mang một ý nghĩa sâu sắc. Việc ra suối và vào hang hàng ngày không chỉ đơn thuần là thực hiện các nhu cầu sinh hoạt cơ bản, mà còn thể hiện sự kết nối sâu sắc giữa con người và thiên nhiên. Bác không chỉ là một phần của hang Cốc Bó, mà còn là một phần của suối và cả hệ sinh thái xung quanh. Thời gian biểu hằng ngày đều đặn của Bác, từ việc ra suối vào buổi sáng cho đến việc vào hang vào buổi tối, tạo ra một sự ổn định và cân bằng, như nhịp tuần hoàn của trời đất. Điều này thể hiện sự hài hòa và sự đồng thuận giữa con người và môi trường tự nhiên, tạo nên một cuộc sống đơn giản nhưng đầy ý nghĩa cho Bác:
“Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.”
(Nguyễn Bỉnh Khiêm)
Xưa là ước lệ tượng trưng nhưng nay là sự thật. Câu thơ xưa thêm ý vị. Giọng điệu thơ là ý vị nhất. Cháo bẹ, rau măng là nhịp điệu an nhiên, khoan hoà.
“Chông chênh” nghĩa là không vững, không chỗ dựa chắc chắn. Chiếc bàn đá của Bác là chông chênh vì nó chỉ là một phiến đá. Đó là bàn làm việc bất đắc dĩ. Ý nghĩa của từ “chông chênh” không chỉ nói về đặc điểm của chiếc bàn đá cụ thể mà còn ẩn dụ về khó khăn của cách mạng và cách mạng thế giới. Nó cũng thể hiện cách tận dụng những gì thiên nhiên ban tặng cho cuộc sống con người. Bác đã sử dụng những viên đá đó làm bàn làm việc. Điều đó khẳng định Người và thiên nhiên hòa làm một.
Bài thơ ngắn gọn giúp hiểu thêm về quãng đời hoạt động của Bác Hồ. Bác vượt lên mọi khó khăn, gian khổ, sống ung dung, thanh thản và tin tưởng thắng lợi của cách mạng. Bài thơ cũng là bài học về thái độ sống và quan điểm tích cực của một chiến sĩ cộng sản chân chính.
2. Tinh thần lạc quan của Bác trong bài Tức cảnh Pác Bó chọn lọc:
Khi nhắc đến Bác Hồ, chúng ta không chỉ nhắc đến một nhà lãnh đạo thiên tài của Cách mạng Việt Nam, mà còn là nhắc đến một nhân vật vĩ đại trong lịch sử văn hóa thế giới. Bác Hồ không chỉ đơn thuần là người lãnh đạo, mà còn là một biểu tượng của sự thanh bạch, khiêm nhường và tận tụy với sự nghiệp cách mạng của đất nước suốt đời. Điều này được thể hiện rất rõ qua bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” và những hành động lớn lao của Người trong cuộc sống hàng ngày:
“Sáng ra bờ suối tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang”.
Sau nhiều năm tìm đường cứu nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Bác là một nhân vật lịch sử quan trọng, là nhà thơ và nhà văn danh tiếng. Cuộc đời thơ ca của Bác luôn đi đôi với cuộc sống chính trị. Trong những năm khó khăn trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Bác làm việc trong hoàn cảnh thiếu thốn, ở hang Pác Pó và làm việc bên suối Lê-Nin. Bác đã viết những bài thơ đặc sắc về đất nước và người dân Việt Nam. Bài thơ Tức cảnh Pác Pó đã thể hiện phong cách thư thái và tinh thần lạc quan của Bác.
Bài thơ đã đi cùng thời gian, trở thành một chứng tích lịch sử của cách mạng Việt Nam. Nó cho chúng ta thấy phong cách ung dung tự tại và tinh thần lạc quan cách mạng của Bác trong những năm hoạt động bí mật và gian khổ vì sự giải phóng dân tộc.
Trong ba câu đầu của bài thơ, Bác nhắc đến điều kiện sống và làm việc của mình. Bác luôn là người làm việc, lo cho dân và cho nước. Với Bác, làm việc là một nhu cầu tất yếu, một bản năng. Điều đó cho thấy lòng nhân ái của Bác.
Cuộc sống của Bác được miêu tả qua câu thơ “Sáng ra bờ suối tối vào hang”. Bác sống trong không gian núi rừng hoang sơ, với suối và hang. Bác không sống trong biệt thự xa hoa, không có giường ấm và đệm êm. Trong hoàn cảnh khắc nghiệt, Bác sẵn sàng chia sẻ thiếu thốn. Bác chỉ có cháo bẹ và rau măng để ăn, nhưng vẫn sẵn sàng làm việc cách mạng, phục vụ lợi ích của nước và dân.
Và điều kiện làm việc của Người cũng không tránh khỏi những thiếu thốn “bàn đá chông chênh dịch sử Đảng”. Từ “chông chênh” là từ láy chỉ tư thế không vững chãi, ở vị trí bấp bênh. Hình ảnh “bàn đá chông chênh” vừa gợi sự gian khổ của điều kiện làm việc vừa gợi tình thế gian nan của sự nghiệp cách mạng nước nhà. Hình ảnh Bác Hồ đăm chiêu làm việc bên một “bàn đá chông chênh” gợi bao niềm cảm động trong lòng độc giả. Nhưng Bác không chỉ để cảm hứng bài thơ xuôi theo cảm xúc ủy mị, yếu ớt của sự thiếu thốn, gian khổ. Câu thơ hợp của bài tứ tuyệt thật độc đáo và sâu sắc, nó thể hiện rõ sự kiên nhẫn và quyết tâm không ngừng của Người trong cuộc sống và công việc:
“Cuộc đời cách mạng thật là sang!”
“Cuộc đời cách mạng” là cuộc sống với ở, ăn và làm việc như ba câu thơ trên. Bác dùng từ “thật là” rất tự nhiên, thể hiện sự cảm thán của người viết. Chữ kết bài thơ thật bất ngờ: “thật là sang!”. Chữ “sang” mang ý nghĩa sang trọng, đầy đủ. Chữ “sang” làm bật lên tiếng cười vui vẻ, niềm lạc quan trước cuộc sống gian khổ, thiếu thốn. Tinh thần ấy đã trở thành động lực để Bác cùng đồng đội vượt qua khó khăn của cuộc sống và cách mạng để làm việc và chiến đấu. Một chữ chỉ khắc họa tinh thần của một con người. Chữ “sang” xứng đáng là “nhãn tự” của bài thơ “Tức cảnh Pác Bó”.
“Tức cảnh Pác Bó” của Hồ Chí Minh thể hiện tinh thần lạc quan trong những năm tháng khó khăn của cuộc sống cách mạng. Dù điều kiện sinh hoạt hạn chế, nhưng bằng tinh thần làm việc chăm chỉ và niềm tin vào nền cách mạng của dân tộc, Bác vẫn lạc quan mỉm cười để làm động lực hoạt động. Bài thơ sử dụng thể thơ cổ (thất ngôn tứ tuyệt) nhưng ngôn ngữ rất giản dị, gần gũi, thậm chí có khẩu ngữ. Điều đó thể hiện tinh thần dân tộc trong thơ ca của Hồ Chí Minh. Bài thơ cũng tinh tế trong lựa chọn từ ngữ và trật tự từ, góp phần thể hiện chủ đề tác phẩm.
3. Tinh thần lạc quan của Bác trong bài Tức cảnh Pác Bó ngắn gọn:
Trong bài thơ Tức cảnh Pác Bó, chúng ta có thể cảm nhận được tâm hồn nhạy cảm và phong phú của Hồ Chí Minh trước vẻ đẹp thiên nhiên. Dù bị hạn chế về tự do, anh vẫn có thể cảm nhận được hương thơm của rừng và tiếng chim hót vang vọng trên núi. Điều này cho thấy sự tinh tế và sự tương tác sâu sắc giữa con người và thiên nhiên.
Một số người đã đề xuất sửa lại câu thơ đầu tiên thành “Tối ra bờ suối, sáng vào hang” để phù hợp với tình hình bí mật của cách mạng. Tuy nhiên, nghệ thuật thơ ca không chỉ là việc sao chép lại hiện thực một cách chính xác. Thơ ca nhu cầu sự sáng tạo và không giới hạn trong việc thể hiện thế giới trong tư duy của nhà thơ. Việc đảo ngược thứ tự của hai từ chỉ thời gian trong câu thơ sẽ làm mất đi sự tương tác giữa ánh sáng và sự sống mà Hồ Chí Minh muốn diễn đạt. Điều này không chỉ đại diện cho niềm tin, tinh thần lạc quan của cách mạng, mà còn thể hiện sự hy vọng và khát vọng vươn lên.
Câu thơ thứ hai “Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng” đưa chúng ta vào chi tiết cụ thể của cuộc sống trong hang Pác Bó. Hình ảnh này gợi lên nhớ về cuộc sống đơn giản mà thanh cao của Bạch Vân cư sĩ thuở xưa. Bằng cách miêu tả những khó khăn và sự thiếu thốn trong cuộc sống, Hồ Chí Minh tạo nên một tầm nhìn đa chiều về cuộc sống và công việc cách mạng. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, anh vẫn tin rằng cuộc sống cách mạng là một cuộc sống đầy ý nghĩa và cao quý.
Qua bài thơ Tức cảnh Pác Bó, chúng ta có thể thấy sự gắn bó sâu sắc giữa Hồ Chí Minh và quê hương, đất nước. Anh đã mang đến một cái nhìn đa chiều về cuộc sống và công việc cách mạng, từ đó khơi dậy tinh thần và niềm tin vào tương lai tươi sáng của dân tộc. Bài thơ này không chỉ đơn thuần là một tác phẩm văn học, mà còn là một tấm gương sáng cho tất cả chúng ta.
