Cuộc nội chiến giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản để giành quyền lực quốc gia ở Trung Quốc từ năm 1946 đến năm 1949 là một sự kiện quan trọng trong tiến trình lịch sử của nước này. Hãy tham khảo bài viết dưới đây để tìm hiểu về tính chất và nội dung của cuộc nội chiến này.
Mục lục bài viết
1. Cuộc nội chiến ở Trung Quốc (1946-1949) là gì?
Nội chiến Quốc dân đảng, còn được gọi là Chiến tranh Quốc dân đảng. Cuộc nội chiến giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản kết thúc với việc chính phủ Quốc dân đảng chuyển đến Đài Loan. Theo nghĩa rộng, nó đề cập đến một cuộc chiến trường kỳ diễn ra ở Trung Quốc từ cuối những năm 1920 đến cuối những năm 1940, đồng thời đây cũng là cuộc nội chiến lớn nhất trong lịch sử thế giới hiện đại. Theo nghĩa hẹp, nó chỉ đề cập đến cuộc chiến tranh giải phóng thứ hai.
Có hai bên chiến đấu trong cuộc nội chiến giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản, một bên là Đảng Cộng sản Trung Quốc và quân đội (bao gồm Hồng quân của Công nhân và Nông dân Trung Quốc và Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc ), và bên kia là chính quyền cầm quyền của Quốc dân đảng và quân đội của nó (“Quân đội Cách mạng Quốc gia” và “Quân đội Quốc gia Trung Hoa Dân Quốc” từ năm 1947 đến năm 1949 sau khi hiến pháp được thi hành). Toàn bộ cuộc chiến được chia thành hai, Quốc dân đảng Trung Quốc gọi nó là “Cuộc chiến trấn áp kẻ cướp” và “Cuộc chiến chống lại khối thịnh vượng chung và bảo vệ đất nước”, và Đảng Cộng sản Trung Quốc gọi nó là “Chiến tranh cách mạng ruộng đất” (hoặc “Chiến tranh Cách mạng Nội địa lần thứ hai”) và “Chiến tranh Cách mạng Nội địa”, Chiến tranh Giải phóng Nhân dân Trung Hoa ” (hay ” Nội chiến Cách mạng lần thứ ba “).
2. Bối cảnh lịch sử Trung Quốc trước cuộc nội chiến:
Trong thời kỳ Trung Hoa Dân Quốc, Trung Quốc chìm trong chiến tranh và thiên tai trong nhiều năm, tệ nạn xã hội tràn lan, người dân rơi xuống dưới đáy cuộc sống khó khăn. Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Leighton Stuart cho biết, trước năm 1949, trung bình mỗi năm ở Trung Quốc có khoảng 300.000 đến 700.000 người chết đói, trong khi tuổi thọ trung bình của dân số nước này chưa đến 45 tuổi.
Sự bóc lột giai cấp trong thời Trung Hoa Dân Quốc, gánh nặng cuộc sống của người dân ngày càng tăng, các lãnh chúa liên kết với các lực lượng đế quốc khác nhau đã chiến đấu giữa các chế độ riêng biệt, hệ thống chính trị của Trung Hoa Dân Quốc thối nát và suy tàn, và Trung Quốc vẫn còn trong một nước nửa phong kiến và thuộc địa.
Trước tình hình trên, giai cấp công nhân, nông dân và tiểu tư sản thành thị, chiếm đại đa số dân số Trung Quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã giành lại quyền và đất đai của mình thông qua cuộc cách mạng, đã trở thành cách trực tiếp và cơ bản nhất để nhân dân mưu cầu quyền được sống.
Khi chiến tranh chống Nhật Bản kết thúc vào năm 1945, mâu thuẫn giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản nóng lên, Quốc dân đảng tích cực chiếm giữ lãnh thổ, lấy cớ bàn chuyện hòa bình, chuẩn bị phát động chiến tranh.
Vào tháng 8 năm 1945, trước và sau khi quân đội Nhật Bản đầu hàng, Tưởng Giới Thạch đã mời Mao Trạch Đông đến Trùng Khánh để thảo luận về “các vấn đề quốc tế và trong nước quan trọng”. Cùng tháng đó, Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai và Vương Nhược Phi đến Trùng Khánh để đàm phán, và vào ngày 10 tháng 10, Quốc dân Đảng và Đảng Cộng sản đã ký “Biên bản Hội đàm giữa Chính phủ và Đại diện Đảng Cộng sản Trung Quốc”. Quốc Dân Đảng và Đảng Cộng sản đã đồng ý tránh một cuộc nội chiến, nhưng không đạt được sự đồng thuận về tính hợp pháp của chế độ Cộng sản và quân đội, và ngay sau đó cuộc nội chiến đã nổ ra.
3. Diễn biến Cuộc nội chiến ở Trung Quốc (1946-1949):
Cuộc nội chiến giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản có thể tạm chia thành hai giai đoạn:
3.1. Giai đoạn từ tháng 7 năm 1946 đến tháng 6 năm 1947:
Đây là giai đoạn đầu của nội chiến, là giai đoạn phòng ngự tích của quân Giải phóng Trung Quốc và chủ yếu đấu tranh chính trị.
Sau khi cuộc nội chiến toàn diện bùng nổ, Tưởng Giới Thạch ban đầu nghĩ rằng dựa vào lực lượng vượt trội và sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, Đảng Cộng sản có thể bị xóa sổ sau “ba đến sáu tháng”, nhưng mọi thứ đã phản tác dụng. Sau chiến thắng trong Chiến tranh chống Nhật Bản, Mỹ đẩy mạnh xâm lược và áp bức Trung Quốc về quân sự, chính trị, kinh tế và các mặt khác; Tưởng Giới Thạch vì nhu cầu chống cộng và độc tài, không dùng nước phản bội để đổi lấy vì sự ủng hộ và ưu ái của Hoa Kỳ.
Hành vi ngang ngược của quân đội Mỹ tại Trung Quốc đã làm dấy lên sự phẫn nộ trong toàn thể nhân dân Trung Quốc yêu nước, làm cho đông đảo quần chúng nhân dân thấy rõ hơn chính sách độc tài, nội chiến, phản quốc phản động của Tưởng Giới Thạch. Vào ngày 30 tháng 12 năm 1946, hơn 5.000 sinh viên từ Đại học Bắc Kinh, Đại học Thanh Hoa, Đại học Yanjing và các trường cao đẳng và đại học khác đã cùng nhau tổ chức một cuộc diễu hành lớn để phản đối sự tàn bạo của quân đội Hoa Kỳ. Đây là phát súng đầu tiên của sinh viên chống Mỹ, chống Tưởng ở khu vực Quốc dân đảng thống trị sau khi bùng nổ cuộc nội chiến toàn diện, đánh dấu một đợt bùng nổ mới trong cuộc đấu tranh của nhân dân khu vực Quốc dân đảng thống trị.
Tháng 5 năm 1947, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, đặc biệt là dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Chu Ân Lai, các sinh viên yêu nước đã phát động phong trào chống đói, chống nội chiến còn mạnh mẽ hơn cả chống bạo động.
Vào ngày 20 tháng 5, tại Nam Kinh, thủ đô của chính phủ Quốc Dân Đảng, hơn 5.000 sinh viên đã vượt qua hàng rào của cảnh sát quân sự và xuống đường giương cao biểu ngữ “Sinh viên từ 16 trường Cao đẳng trở lên ở Bắc Kinh, Thượng Hải, Tô Châu và Hàng Châu để giải cứu cuộc khủng hoảng giáo dục”, hô to “chống nạn đói”, “chống nội chiến” và các khẩu hiệu khác. Sau cuộc biểu tình “20 tháng 5”, phong trào quần chúng chống nạn đói, chống nội chiến nhanh chóng lan rộng ra hơn 60 thành phố lớn và vừa trong cả nước, kéo dài hơn một tháng, gần một triệu sinh viên tham gia các phong trào khác nhau. các hình thức như bãi công, biểu tình Cuộc đấu tranh chống Mỹ và Tưởng Giới Thạch hình thành nên một phong trào mới.
3.2. Giai đoạn từ tháng 6 năm 1947 đến tháng 10 năm 1949:
Đây là giai đoạn giai đoạn thứ hai của Nội chiến Quốc dân đảng-Cộng sản:
Sau hơn một năm chiến đấu, quân đội nhân dân đã liên tiếp đánh bại cuộc tấn công tổng lực và tấn công then chốt của quân đội Quốc dân đảng, khiến cục diện chiến tranh có lợi cho nhân dân. Quân đội nhân dân đã tăng lên 1,95 triệu người, vũ khí và trang thiết bị của họ cũng được cải thiện rất nhiều.
Dựa trên sự phát triển của toàn bộ tình hình chiến đấu, Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đưa ra một quyết định chiến lược lớn chuyển sang một cuộc tấn công toàn quốc. Để thực hiện kế hoạch chiến lược này, dưới sự triển khai của Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Quân đội Nhân dân đã từng bước hình thành một mô hình tác chiến trong đó ba lực lượng vũ trang hợp tác và hai cánh quân.
Dựa vào lực lượng quần chúng nhân dân, quân cách mạng đã chiến đấu gian khổ, đánh tan các đợt tấn công liên tiếp của 20 vạn quân Quốc dân đảng, đến tháng 11 đã quét sạch hơn 3 vạn quân địch, thiết lập chế độ dân chủ ở 33 quận, giành được chỗ đứng vững chắc; ba cánh quân đều đã đánh vào tuyến ngoài, tạo thành đội hình tấn công hình chữ “chốt”, uy hiếp trực tiếp Nam Kinh và Vũ Hán. Các hoạt động tấn công của Quân đội Giải phóng Nhân dân trên các tuyến bên trong và bên ngoài tạo thành thế trận chung của cuộc tấn công chiến lược toàn quốc trong Chiến tranh Giải phóng Nhân dân. Quân đội Quốc dân đảng phải chuyển từ tấn công chiến lược sang “phòng thủ toàn diện”.
Trong nửa đầu năm 1948, Quân Giải phóng Nhân dân tiếp tục tấn công quân Quốc dân đảng trên nhiều chiến trường, tiêu diệt một số lượng lớn kẻ thù và phá vỡ sự phòng thủ của kẻ thù. Bằng 3 chiến dịch lớn từ cuối năm 1948 đến đầu năm 1949, Quân giải phóng đã tiêu diệt hơn 1,5 triệu quân địch.
Vào ngày 23 tháng 4, Quân đội Giải phóng Nhân dân chiếm đóng Nam Kinh, và sự cai trị phản động của Quốc dân đảng kéo dài 22 năm đã kết thúc. Ngày 1 tháng 10 năm 1949 Nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ra đời.
4. Tính chất cuộc nội chiến ở Trung Quốc (1946-1949):
Tính chất cuộc nội chiến ở Trung Quốc (1946 – 1949) là một cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân.
Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân là một loại hình đấu tranh dân tộc giai cấp với nhiệm vụ đánh đổ chế độ thống trị của thực dân giành lại quyền độc lập dân tộc, xoá bỏ tàn tích của chế độ phong kiến đem lại ruộng đất cho nông dân, quyền tự do dân chủ cho nhân dân, tạo dựng chế độ cộng hoà dân chủ, mở đường cho xã hội phát triển. Lực lượng cách mạng là nhân dân được tập hợp trong mặt trận dân tộc thống nhất do giai cấp công nhân lãnh đạo thông qua các đảng chính trị của giai cấp đó.
5. Ý nghĩa của cuộc nội chiến ở Trung Quốc (1946-1949):
Thắng lợi của cách mạng nhân dân Trung Quốc đã đặt dấu chấm hết cho hơn 100 năm đế quốc cấu kết với bọn phong kiến bóc lột, áp bức nhân dân các dân tộc ở Trung Quốc, nội, ngoại chiến thường xuyên xảy ra, đất nước bị chia cắt, chia cắt. thực hiện mục tiêu giải phóng dân tộc và độc lập dân tộc hằng mong đợi. Người dân Trung Quốc sẽ đứng lên từ bây giờ và đất nước Trung Quốc sẽ đứng giữa các quốc gia trên thế giới với một thái độ hoàn toàn mới. Một kỷ nguyên mới đã bắt đầu trong lịch sử Trung Quốc.
Thắng lợi của cách mạng nhân dân Trung Quốc là thắng lợi của chủ nghĩa Mác. Kể từ khi thành lập, đảng đã lấy lý thuyết của chủ nghĩa Mác làm kim chỉ nam cho hành động của mình. Những người Cộng sản Trung Quốc, mà đại diện là Mao Trạch Đông, đã vận dụng một cách sáng tạo những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác, kết hợp với thực tiễn cụ thể của cách mạng Trung Quốc, hình thành Tư tưởng Mao Trạch Đông vĩ đại, tìm ra con đường đúng đắn để tiến hành thắng lợi cách mạng dân chủ Trung Quốc.
Thắng lợi của cách mạng nhân dân Trung Quốc không chỉ là thắng lợi chưa từng có của Trung Quốc mà còn là thắng lợi có ý nghĩa thế giới, là sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử thế giới sau Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga và thắng lợi của Chiến tranh thế giới chống phát xít.
