Tiến trình và ý nghĩa Cách mạng tư sản Pháp (1789 – 1794)

1. Tình hình nước Pháp trước cách mạng tư bản (1789 – 1794):

Trước khi Cách mạng tư sản nổ ra, Nước Pháp đối diện với một loạt thách thức kinh tế, chính trị và xã hội đang ngày càng trở nên nghiêm trọng. Sự kết hợp của những yếu tố này đã thúc đẩy sự nổi dậy của tư sản và giai cấp lao động, dẫn tới một thời kỳ biến động và chấn động trong lịch sử thế giới.

1.1. Tình hình kinh tế: 

Tại thời điểm này, nông nghiệp tại Pháp đang trải qua một giai đoạn lạc hậu và kém phát triển. Nạn mất mùa và đói kém thường xảy ra, gây khó khăn cho dân chúng và đặc biệt là nông dân, giai cấp nông nghiệp chịu tổn thất nặng nề. Tuy nhiên, công thương nghiệp đã bắt đầu phát triển mạnh mẽ. Máy móc được sử dụng trong sản xuất, giúp tăng năng suất và hiệu quả. Trung tâm dệt và luyện kim ra đời, đưa vào sử dụng các công nghệ mới. Ngoài ra, các hải cảng lớn trở thành tập trung của hoạt động tàu buôn, thúc đẩy sự phát triển thương mại và giao thương quốc tế. Tuy nhiên, sự phát triển này lại bị chế độ phong kiến và hệ thống quản lý kỳm hãm.

1.2. Tình hình chính trị – xã hội: 

Tình hình chính trị ở Pháp đang trong tình trạng duy trì chế độ quân chủ chuyên chế, trong đó quyền lực tập trung hoàn toàn vào tay của vua. Những quyết định chính trị và chính sách quan trọng đều được quyết định bởi vua và lớp quý tộc. Xã hội Pháp lúc này được chia thành ba đẳng cấp chính:

– Tăng lữ và quý tộc: hai tầng lớp này nắm giữ hầu hết quyền lực và đặc quyền. Tăng lữ, là giới tu sĩ, và quý tộc, là tầng lớp quý tộc thừa kế quyền và tài sản từ thế hệ trước, đều hưởng những đặc lợi và đặc quyền cao cấp.

– Đẳng cấp thứ ba: gồm tư sản, nông dân và bình dân thành thị. Trong đó, tư sản đứng đầu đẳng cấp thứ ba, sở hữu thế lực kinh tế mạnh mẽ, tuy nhiên họ không có quyền lực chính trị tương tự như quý tộc. Nông dân và bình dân thành thị tạo nên đa số dân số, nhưng chịu nhiều khó khăn và bất bình đẳng trong xã hội.

1.3. Tư tưởng trước cách mạng Tư Sản:

– Phê phán chế độ quân chủ chuyên chế: chế độ quân chủ chuyên chế tại Pháp đã làm giảm bớt sự phát triển của cả kinh tế và xã hội. Sự bí quyết quyền lực tập trung vào tay vua và tầng lớp quý tộc đã làm cho những tầng lớp khác chịu sự kìm hãm và bất bình đẳng. Tuy nhiên, các tri thức và nhà tư tưởng đã không để cho tình hình này tiếp diễn mà đã nêu lên những bất bình và tìm cách thúc đẩy sự thay đổi.

– Trào lưu triết học ánh sáng: trong lĩnh vực văn hóa tư tưởng, trào lưu triết học ánh sáng đã mở ra một cuộc cách mạng tư tưởng. Các triết gia như Sác-lơ mông-te-xki-ơ, Vôn-te, rut-xô đã đứng lên phê phán chế độ phong kiến và quân chủ chuyên chế. Các tác phẩm của họ tập trung vào việc khai thác lý thuyết và logic để phản ánh sự bất công và bất bình đẳng trong xã hội. Các triết gia này đã gợi mở tinh thần tự do, công bằng và tôn trọng nhân quyền.

– Tác động tích cực đến cách mạng: những tư tưởng tiên tiến và thức tỉnh đã tác động tích cực trong chuẩn bị cho cách mạng tư sản. Tri thức đã giúp mọi người nhận thức về bất bình và khó khăn trong xã hội, khơi dậy tinh thần tự do và nguyện vọng thay đổi. Các tư tưởng này đã tạo ra một môi trường tư duy cởi mở, khuyến khích sự tiến bộ và chuẩn bị cho sự thay đổi cách mạng.

Tổng Kết:

Tình hình Nước Pháp trước Cách mạng tư sản đã phản ánh một hình ảnh đa dạng và phức tạp của xã hội và chính trị. Sự kém phát triển trong nông nghiệp và bất bình đẳng trong xã hội đã thúc đẩy sự phát triển của tầng lớp tư sản và giai cấp lao động, tạo nên một môi trường dẫn đến sự thay đổi mạnh mẽ và biến đổi sâu sắc trong thời gian tới.

2. Tiến trình Cách mạng tư sản Pháp (1789 – 1794):

Bùng nổ của cách mạng:

– Khủng hoảng chế độ quân chủ chuyên chế: Chế độ phong kiến trong thời kỳ này đang gặp khủng hoảng nghiêm trọng. Nhà nước nợ nhiều, thuế gánh nặng dân, công thương nghiệp suy yếu dẫn đến thất nghiệp đại trà cho công nhân và thợ thủ công. Cuộc sống khó khăn khiến nỗi buồn đói và thiếu thực phẩm trở nên thường trực.

– Sự thành công ban đầu của cách mạng:

+ Ngày 5/5/1789, hội nghị ba đẳng cấp được tổ chức. Đẳng cấp thứ ba đã chống lại việc tăng thuế của nhà vua, khởi đầu một sự phản kháng đáng kể.

+ Ngày 17/6/1789, đại biểu của Đẳng cấp thứ ba họp thành Hội đồng dân tộc và tuyên bố mình là Quốc hội lập hiến, có quyền soạn thảo Hiến Pháp và đạo luật tài chính.

+ Ngày 14/07/1789, cuộc tấn công nhà tù Ba-xti đã kích hoạt sự nổi dậy của nhân dân, đánh dấu sự khởi đầu cho Cách mạng tư sản Pháp.

Sự phát triển đầy biến động:

– Chế độ quân chủ lập hiến (14/7/1789 – 10/8/1792): Phái Lập hiến của tầng lớp tư sản đảm nhận quyền lực và thi hành nhiều chính sách quan trọng như hạn chế quyền của nhà vua, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến thông qua Hiến Pháp vào tháng 9/1791. Việc này đánh dấu bước đầu của nền cộng hòa tại Pháp.

– Bước đầu của Nền Cộng Hòa (21/9/1792 – 2/6/1793): Sau khi lật đổ phái Lập hiến, chính quyền chuyển sang tay phái Ghi-rông-đanh, tư sản công thương nghiệp. Ngày 21/9/1792, nước Pháp chuyển sang nền cộng hòa. Nhưng đồng thời, hành động xử tử vua Lu-i XVI ngày 21/1/1793 gây ra sự chia rẽ trong xã hội và dấy lên sự chống đối từ phong kiến châu Âu.

– Sự xoay chuyển liên tục: Liên minh phong kiến châu Âu và quân Anh tấn công nước Pháp, còn bên trong, phái Gi-rông-đanh không chống lại ngoại xâm, lại thiếu sự quản lý và ổn định cuộc sống dân. Cuối cùng, ngày 2/6/1793, nhân dân Pa-ri khởi nghĩa dưới sự lãnh đạo của Rô-be-spie lật đổ phái Ghi-rông-đanh.

Bước đầu của Nền Cộng Hòa và Chuyên chính Dân Chủ Cách Mạng Gia-cô-banh

– Bước đầu của Nền Cộng Hòa (21/9/1792 – 2/6/1793):

+ Sau khi lật đổ phái Lập hiến, quyền lực chính thức chuyển giao cho phái Ghi-rông-đanh, tập trung vào tư sản công thương nghiệp.

+ Ngày 21/9/1792, cách mạng tạo ra nền cộng hòa, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử quan trọng.

+ Ngày 21/1/1793, vua Lu-i XVI bị xử tử, chấm dứt triều đại hoàng gia, mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử Pháp.

+ Ngày 20/9/1792, quân Pháp đánh bại quân Áo – Phổ tại Van-mi, sau đó thực hiện phản công đánh lui quân địch ra khỏi đất nước.

+ Mùa xuân năm 1793, liên minh phong kiến châu Âu và quân Anh tiếp tục tấn công nước Pháp, cùng với sự nổi dậy của phản động trong nước.

–  Chuyên chính Dân Chủ Cách Mạng Gia-cô-banh (2/6/1793 – 27/7/1794):

+ Phái Gia-cô-banh, dẫn đầu bởi Rô-be-spie, nắm quyền và thi hành một loạt biện Pháp quan trọng:

Trả lại đất công từ quý tộc phong kiến cho nông dân.

Chia nhỏ đất đai và bán cho nông dân, tạo cơ hội cho họ sở hữu và sản xuất đất.

Thực hiện trưng thu lúa mì, thiết lập mức giá cố định và lương tối đa cho công nhân.

+ Nhờ các biện Pháp này, nền kinh tế Pháp phát triển, xã hội dần dần ổn định hơn. Sự thắng lợi trước giặc ngoại xâm cùng với xử lý quyết liệt nội phản đã đưa đến kết quả tích cực.

+ Tuy nhiên, bên trong phái Gia-cô-banh, sự chia rẽ bắt đầu xuất hiện, dẫn đến cuộc chiến nội bộ.

– Sự kết thúc của Chuyên chính Dân Chủ Cách Mạng Gia-cô-banh:

+ Ngày 27/7/1794, tư sản phản cách mạng quay đầu đảo chính, tiến hành bắt giữ và xử tử Rô-be-spie.

+ Sự kiện này đánh dấu một sự kết thúc cho giai đoạn chuyên chính dân chủ cách mạng, mở ra một thời kỳ mới của sự phân cấp và xáo trộn trong lịch sử Pháp.

3. Ý nghĩa Cách mạng tư sản Pháp (1789 – 1794):

Cách mạng tư sản Pháp đã lật đổ chế độ phong kiến lạc hậu, nới lỏng quyền lực của quý tộc và nhà vua, mở đường cho giai cấp tư sản lên nắm quyền. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển chủ nghĩa tư bản, công thương nghiệp và tạo ra sự chuyển đổi cấu trúc kinh tế xã hội.

Giai cấp tư sản trở thành một lực lượng tiến bộ, hướng đến sự phát triển kinh tế và khoa học xã hội. Cách mạng đã tạo ra môi trường thích hợp cho việc mở rộng sản xuất, sáng tạo và cải thiện cuộc sống của nhiều người. Đây cũng là giai đoạn bùng nổ của cuộc cách mạng công nghiệp.

Cách mạng tư sản Pháp đã minh chứng rõ ràng cho sự quyết định của quần chúng nhân dân. Họ trở thành lực lượng tham gia chủ yếu trong việc đạt được thành công của cách mạng. Khởi nghĩa của họ tại những pháo đài và thành phố đã tạo nên sự thay đổi to lớn trong cấu trúc xã hội và chính trị.

Mặc dù cách mạng tư sản đã mang lại những thay đổi quan trọng, nhưng nó vẫn còn nhiều hạn chế. Giai cấp tư sản, mặc dù nâng cao vị thế, vẫn không đáp ứng đầy đủ quyền lợi cơ bản của nhân dân. Sự chia rẽ và những biến đổi chính trị đã gây ra những rối ren và bất ổn trong thời kỳ này.