Thuyết minh về tác giả Nguyễn Đình Chiểu và truyện Lục Vân Tiên

1. Dàn ý thuyết minh về tác giả Nguyễn Đình Chiểu và truyện Lục Vân Tiên:

1.1. Mở bài:

Giới thiệu:

– Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ lớn của dân tộc.

– Ông để lại cho chúng ta nhiều tác phẩm văn học có giá trị

– Ông để lại nhiều tác phẩm văn học lớn, trong đó có Lục Vân Tiên.

1.2. Thân bài:

1. Tác giả Nguyễn Đình Chiểu

* Cuộc sống:

– Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888) quê ở làng Tân Khánh, huyện Tân Bình, tỉnh Gia Định

– Ông xuất thân trong một gia đình quan lại nhỏ.

– Học giỏi, giàu lòng hiếu thảo, sáng ngời nhân nghĩa, suốt đời yêu nước.

– Nguyễn Đình Chiểu về Gia Định dạy học, bốc thuốc chữa bệnh cho dân.

– Đời tư của ông đầy bi kịch: mù lòa, làm ăn dở dang…

* Sự nghiệp sáng tạo:

– Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ lớn của nước ta trong những năm dài đau thương nửa cuối thế kỉ XIX.

– Ông để lại hàng loạt tác phẩm đồ sộ:

Dự án bao gồm:

Các bài thơ: “Truyện Lục Vân Tiên”, “Dương Tử Hà Mậu”, “Ngự Tiêu khám đáp”.

+ Nhiều bài thơ, bài văn tế: “Chạy giặc”, “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”,…

-> Các tác phẩm của ông có giá trị truyền bá đạo lý nhân văn, nêu cao tinh thần yêu nước, ý chí cứu nước, ca ngợi những con người liêm khiết, chính trực, chí công vô tư, sẵn sàng xả thân vì dân, vì nước. Bác đã dạy cho tôi những bài học quý báu về đạo đức làm người, về ý chí nghị lực phi thường, lòng căm thù giặc và lòng yêu nước.

2. Tác phẩm Lục Vân Tiên

– Truyện Lục Vân Tiên là tác phẩm đặc sắc, tiêu biểu của Nguyễn Đình Chiểu, gồm 2082 câu lục Vân Tiên (có 2246 câu dài).

* Giá trị nội dung:

– Truyện ca ngợi những con người thủy chung, đức độ.

– Truyện cũng đề cao tinh thần hiệp sĩ, sẵn sàng giúp đỡ người hoạn nạn. Qua đó, tác giả thể hiện thái độ yêu thương, bênh vực và trân trọng những số phận đau khổ.

– Tác phẩm thể hiện ước mơ, khát vọng của người dân địa phương hướng tới công lý và những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

* Giá trị nghệ thuật:

– Đây là một tác phẩm tự truyện đặc sắc.

– Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, mang đậm màu sắc Nam Bộ.

-Nghệ thuật xây dựng nhân vật rất gần gũi với truyện dân gian.

1.3. Kết bài:

– Tác giả Nguyễn Đình Chiểu mãi mãi là ngôi sao sáng trên bầu trời dân tộc.

-Tác phẩm Lục Vân Tiên là một tác phẩm văn học có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, là sản phẩm quý giá của một thời đã qua được thế hệ mai sau nâng niu, gìn giữ.

2. Bài thuyết minh về tác giả Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm Lục Vân Tiên hay nhất:

Nguyễn Đình Chiểu có một ý chí và nghị lực rất mạnh mẽ để vươn lên trong cuộc sống và hiến thân cho đời. Ở tuổi đôi mươi, Người bước vào đời với nhiệt huyết và khát vọng như chàng thiếu niên Lục Vân Tiên ở kì thi:

Chí lăm bắn nhạn ven mây,
Danh tôi đặng rạng tiếng thầy bay xa.
Làm trai trong cõi người ta,
Trước lo báo bổ, sau là hiển vang.

Nhưng bất hạnh ập đến: năm mười sáu tuổi, anh bị mù và tàn tật. Thế là con đường danh lợi bị cản trở, tình duyên tan vỡ. Khi trở về quê hương, anh lại gặp phải một cuộc bạo loạn khác. Tiếp theo là những ngày vật lộn với gia đình để thoát khỏi chiến tranh. Ông phẫn nộ trước cảnh bốn núi bị chia cắt tứ phía, xót thương cho cảnh khốn khó, khổ cực của nhân dân. Những giông tố cuộc đời cứ ập đến xô đẩy nhưng Nguyễn Đình Chiểu không chịu khuất phục trước số phận. Ông vẫn ngẩng cao đầu sống có ích cho dân, cho nước cho đến hơi thở cuối cùng.

Nguyễn Đình Chiểu đã dũng cảm gánh vác cùng lúc cả ba trọng trách của một nhà giáo, thầy thuốc và nhà thơ. Dù ở cương vị nào, ông cũng tận tụy nêu gương sáng cho đời. Là một người thầy, danh tiếng của Đồ Chiểu đã vang dội khắp vùng Lục Tỉnh. Một hình ảnh cảm động còn được lưu truyền trong dân gian là khi ông mất, cả cánh đồng Ba Tri phủ khăn tang trắng của bao thế hệ học trò và những người ngưỡng mộ tài năng của ông.

Là một thầy thuốc, ông đã không tiếc công sức để cứu nhân loại:

Giúp đời chẳng vụ tiếng danh,
Chẳng màng cửa lợi, chẳng ganh ghẻ tài.
(Ngư Tiều y thuật vấn đáp)

Là một nhà thơ, Nguyễn Đình Chiểu đã để lại cho đời nhiều trang thơ bất hủ, được lưu truyền rộng rãi như Truyện Lục Vân Tiên, Chạy giặc, Nghĩa sĩ Cần Giuộc, Ngư Tiều y thuật vấn đáp…

Nguyễn Đình Chiểu có lòng yêu nước nồng nàn và tinh thần bất khuất hiếm có. Dù bị mù lòa, bệnh tật, sống trong cảnh nghèo khó nhưng ngay từ những ngày đầu chạm trán với giặc ngoại xâm, ông đã kiên quyết giữ vững lập trường. Ông làm cố vấn cho các thủ lĩnh khởi nghĩa, đồng thời làm thơ động viên tinh thần chiến đấu của các nghĩa sĩ. Khi cả Lục tỉnh Nam Kỳ rơi vào tay giặc, ông lui về sống ở Ba Tri (Bến Tre) để giữ vững tinh thần của kẻ bại trận, nhưng lưng vẫn thẳng, đầu vẫn ngẩng cao, khí phách hiên ngang. đã tự hào. Kẻ thù phải được tôn trọng. Ông đã sống một cuộc đời ngay thẳng, trong sáng giữa tình yêu thương, kính trọng của đồng bào và một tấm lòng suốt đời.

Truyện Lục Vân Tiên gồm bốn phần. Nội dung được tóm tắt như sau:

Phần một: Lục Vân Tiên đánh giặc cứu Kiều Nguyên Nga.

Nghe tin triều đình mở khoa thi, Vân Tiên từ biệt thầy xuống núi dự thi. Trên đường về quê thăm cha mẹ, chàng gặp bọn cướp Phong Lai đang hoành hành, chàng đã một mình đánh bại bọn cướp, cứu Kiều Nguyệt Nga. Nhờ đức tính ấy, Nguyệt Nga nguyện gắn bó trọn đời với Vân Tiên và tự tay vẽ nên bức tranh của chàng. Và Vân Tiên đã làm xong việc chính nghĩa, thanh thản ra đi, gặp và kết bạn với Hớn Minh cũng trên đường trở về.

Phần 2: Lục Vân Tiên gặp nạn được cứu sống.

Sau khi về quê thăm cha mẹ, Vân Tiên và đám tiểu nhân nhân cơ hội đến thăm Võ Công, người đã hứa gả con gái Võ Thế Loan cho chàng. Từ đây, Vân Tiên có thêm một người bạn đồng hành là Vương Tử Trực. Về đến kinh, ông gặp một số nghĩa sĩ là Trịnh Hâm, Bùi Kiệm. Thấy Vân Tiên tài cao, Hàm và Kiếm Sinh ghen ghét, đố kỵ. Khi sắp bước vào trường thi, Vân Tiên nhận được tin mẹ mất, liền bỏ thi về quê chịu tang. Trên đường trở về, Vân Tiên khóc đến đau cả mắt, rồi mù cả hai mắt, bị Trịnh Hâm lừa đẩy xuống sông. Nhờ giao rồng giúp đưa lên bãi, Vân Tiên được gia đình ông Ngư nhận làm con nuôi.  Được sự giúp đỡ của Dược Sơn và ông Tiêu, Vân Tiên may mắn gặp được người bạn tốt là Hớn Minh, vì sự ích kỷ của cậu con trai mà phải bỏ thi vào rừng sống. Tinh thần chào đón bạn đến nương náu ở một nơi yên tĩnh. Kỳ thi năm ấy, Tử Trực đỗ thủ khoa, đến nhà họ Võ lén hỏi tin tức về Vân Tiên. Võ Công xin cưới con gái nhưng bị Tử Trực cự tuyệt ngay và mắng là vô liêm sỉ.

Phần 3: Kiều Nguyệt Nga bị tai nạn nhưng vẫn thủy chung.

Khi hay tin Lục Vân Tiên đã qua đời trên đường về quê, Kiều Nguyệt Nga vô cùng đau xót và thề sẽ giữ kín đời tư. Thái sư trong triều ép nàng xin làm vợ con nên ôm hận, xin vua ép Kiều Nguyệt Nga sang cống cho giặc Ô Qua để khỏi nguy. Thuyền đến biên cảnh Nguyệt Nga với hình ảnh Vân Tiên nhảy xuống sông tự tử. Phật Bà Quan Âm đã cứu nàng và đem nàng đến vườn hoa nhà họ Bùi. Ông Bùi nhận bà làm con nhưng con ông là Bùi Kiệm không chịu lấy bà. Nguyệt Nga phải trốn khỏi nhà họ Bùi và sống trong rừng ở nhà một bà lão dệt vải.

Phần 4: Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga gặp lại nhau.

Lục Vân sống với Hớn Minh, được ông nội cho uống thuốc thần, mắt khỏi bệnh, Hớn về quê thăm mộ cha mẹ. Đến kỳ thi sau, ông đỗ Trạng nguyên và được vua cử đi dẹp giặc Ô Qua. Sau khi đánh tan quân thù, Vân Tiên lạc vào rừng sâu, tình cờ đến nhà bà lão hỏi đường và gặp lại Kiều Nguyệt Nga. Anh ta trở lại tòa án và nói với nhà vua tất cả sự thật. Cuối cùng, kẻ ác bị trừng phạt, người công chính được đền đáp. Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga vui vẻ đoàn tụ.

Lục Vân Tiên là một bài thơ Nôm được viết vào đầu những năm 50 của thế kỷ 19, được lưu truyền rộng rãi trong các hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian như kể thơ, nói thơ Vân Tiên, hát Vân Tiên ở Nam Bộ và Nam Trung Bộ. Vì được tái bản nhiều lần nên truyện có nhiều dị bản, có khi thêm hàng trăm câu thơ. Theo văn bản thông dụng hiện nay, truyện có 2082 khổ thơ.

Truyện được kết cấu theo kiểu chương hồi, xoay quanh những biến cố trong cuộc đời của các nhân vật chính.

Mục đích của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu khi viết câu chuyện này là để răn dạy đạo lý làm người:

Hỡi ai lẳng lặng mà nghe,
Dữ răn việc trước, lành dè thân sau.
Trai thời trung hiếu làm đầu,
Gái thời tiết hạnh là câu trau mình.

Nguyên tắc đó có thể được tóm tắt trong các điểm sau:

Thứ nhất: Coi trọng tình cảm giữa người với người: tình cha con, tình mẹ con, tình vợ chồng, tình bạn bè, tình thương yêu, quan tâm, giúp đỡ những người khó khăn hoạn nạn.

Thứ hai: Đề cao tinh thần hiệp sĩ, sẵn sàng cứu nguy đường nguy (Vân Tiên đánh cướp, Hớn Minh đánh gãy chân đứa con tin cha làm điều xấu).

Thứ ba: Đoạn thơ thể hiện khát vọng của con người về lẽ công bằng và những điều tốt đẹp trong cuộc sống thông qua kết thúc có hậu của câu chuyện, đó là cái thiện chiến thắng cái ác, cái chính nghĩa thắng cái ác.

Dưới thời Nguyễn Đình Chiểu, chế độ phong kiến lâm vào tình trạng khủng hoảng trầm trọng, kỷ cương lỏng lẻo, đạo đức sa sút, xã hội loạn lạc. Vì vậy, một tác phẩm như Vân Tiên đã đáp ứng trọn vẹn nguyện vọng ấy những hy vọng và ước mơ về công lý của nhân dân. Chính vì vậy mà sau khi ra đời, truyện đã được nhân dân Nam Bộ đón nhận nồng nhiệt:

Về đặc điểm nghệ thuật, Lục Vân Tiên là một bài thơ Nôm chủ yếu dùng để kể hơn là để đọc nên nó chú trọng đến hành động của nhân vật hơn là miêu tả nội tâm nên tính cách nhân vật thường được bộc lộ qua hành động, lời nói, cử chỉ. Thái độ khen hay chê của tác giả thể hiện qua cách miêu tả nhân vật.

Truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu là tác phẩm có sức sống mạnh mẽ và lâu bền trong lòng công chúng, đặc biệt là người dân Nam Bộ. Ngay từ năm 1864, chỉ mười năm sau khi tác phẩm được xuất bản, một người Pháp đã dịch tác phẩm sang tiếng Pháp. Động lực để ông làm như vậy là một hiện tượng đặc biệt mà ông đã chứng kiến ở Nam Kỳ, Lục tỉnh, có lẽ không một ngư phủ, lái đò nào lại không ngâm nga vài câu (Lục Vân Tiên). Ông đánh giá tác phẩm Lục Vân Tiên là một trong những sản phẩm quý hiếm của trí tuệ con người, có ưu điểm lớn là khắc họa chính xác hình ảnh của cả một dân tộc.

Ý kiến cho rằng tác phẩm Lục Vân Tiên mang tính chất tự truyện. Có những điểm giống nhau giữa tiểu sử của tác giả và nhân vật Lục Vân Tiên như bỏ thi về quê chịu tang, mù hai mắt, bị phản bội, sau gặp được hôn nhân tốt đẹp.

Tuy nhiên vẫn có điểm khác biệt: Lục Vân Tiên được ông nội cho uống thuốc, mở mắt ra, tiếp tục đi thi, đỗ Trạng nguyên và cầm quân đánh thắng giặc. Còn với Nguyễn Đình Chiểu thì luôn là bóng tối. Sự khác biệt đó nói lên ước mơ, khát vọng cháy bỏng trong tâm hồn Nguyễn Đình Chiểu mà ông chỉ gửi gắm được qua nhân vật lí tưởng của mình.

3. Bài thuyết minh về tác giả Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm Lục Vân Tiên ấn tượng nhất:

Trong nền văn học Việt Nam, hiếm có nhà thơ nào tài năng và đức độ như Nguyễn Đình Chiểu. Ông là nhà thơ lớn của dân tộc ta với những tác phẩm văn học bất hủ mang đậm giá trị văn học Việt Nam.

Nhà văn Nguyễn Đình Chiểu (còn gọi là Đồ Chiểu) sinh năm 1822 trong một gia đình phong kiến ở làng Tân Thới, tỉnh Gia Định và mất năm 1888. Tuy là một nhà thơ lớn của dân tộc nhưng cuộc đời ông lại khác – gian khổ, thăng trầm. Là con một trong một gia đình đông con, lại là con của một người vợ lẽ, cuộc sống của anh đã vất vả từ nhỏ. Năm 11 tuổi, Nam Kỳ bị chiếm, cha gửi ông ra Huế ở nhờ nhà một người bạn. Sau 8 năm học ở đây, ông trở lại miền Nam đọc sách chờ ngày nên thơ. Năm 1843, ông đỗ tú tài ở tuổi 21. Năm 1846, ông về Huế học thi. Ba năm sau, khi ngày thi đến gần, anh nhận được tin mẹ anh đã qua đời. Anh lập tức trở về Nam chịu tang mẹ, bỏ dở kỳ thi. Trên đường về nhà, anh bị ốm. Vì đường xa, nắng nóng, bệnh tật của em ngày càng nặng, lại thêm nỗi đau mất mẹ, em khóc rất nhiều, chẳng may em bị mù cả hai mắt. Thế là ước mơ danh lợi không thành, thân thể vẫn khiếm khuyết. Nghĩ đến tương lai, cuộc đời anh đã khép lại, cánh cửa cuộc đời dường như đã khép lại. Tuy nhiên, anh quyết không đầu hàng số phận, bằng chính nghị lực và ý chí của mình, anh đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, biến nỗi đau thành động lực để tiếp tục phấn đấu, làm chủ vận mệnh của mình. Sau đó ông về Gia Định dạy học và bốc thuốc chữa bệnh cho dân.

Cuộc đời ông là tấm gương sáng ngời về tinh thần yêu nước, bất khuất trước kẻ thù. Dù không nhìn thấy ánh sáng, không trực tiếp tham gia kháng chiến trên chiến trường nhưng ông luôn bàn việc nước với Đốc Binh, trao đổi thư từ với Trương Định. Khi tản cư về Ba Tri (Bến Tre), Nguyễn Đình Chiểu vẫn trò chuyện với các sĩ phu yêu nước và thường sáng tác văn thơ phục vụ kháng chiến, động viên tinh thần chiến đấu của các nghĩa sĩ trong nghĩa quân hải ngoại. Dù nhiều lần bị thực dân Pháp dụ dỗ, mua chuộc nhưng ông luôn từ chối và tiếp tục tham gia kháng chiến.

Trước khi qua đời, ông đã để lại cho kho tàng văn học Việt Nam những tác phẩm tiêu biểu, thấm nhuần tư tưởng đạo lý và bản sắc văn hóa dân tộc. Các tác phẩm tiêu biểu như: “Dương Tử-Hà Mậu”, “Lục Vân Tiên”, “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”,… đã góp phần làm nên tên tuổi của ông như ngày nay. Đặc biệt nhất, tác phẩm “Lục Vân Tiên” là một kiệt tác đã để lại nhiều ấn tượng trong lòng người đọc. Nhân vật Lục Vân Tiên trong truyện cũng chính là hình ảnh ẩn dụ của nhà văn Nguyễn Đình Chiểu và cuộc đời đầy sóng gió, sóng gió của Lục Vân Tiên cũng chính là cuộc đời của ông ngoài đời. Dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Đình Chiểu, các nhân vật từ chính đến phụ, phản diện hay chính diện trong truyện đều được ông khắc họa một cách tinh tế, mang màu sắc rất riêng và đa dạng. Các tác phẩm của ông gửi gắm đến người đọc những giá trị đạo đức, luân lý trong cuộc sống.

Nguyễn Đình Chiểu mãi mãi là đại thi hào của dân tộc ta và những vần thơ của ông luôn có ảnh hưởng nhất định đối với người dân Việt Nam. Ông và những kiệt tác của ông sẽ sống mãi trong lòng mỗi người Việt Nam.