Cây ấu cùng họ với cây hoa súng; ao, đầm lầy vùng đồng chiêm trũng là vùng dễ trồng ấu. Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hoá,... là những miền quê trồng nhiều ấu. Sau đây là các mẫu thuyết minh về củ ấu chọn lọc hay nhất lớp 8.
Mục lục bài viết
1. Thuyết minh về củ ấu lớp 8 chọn lọc hay:
Củ ấu là một đặc sản quen thuộc và không thể thiếu đối với người dân ở vùng đất Hạ Hòa.
Ở vùng núi, nơi ruộng khô xen kẽ những vùng đất lầy, thường không thích hợp để trồng lúa, người dân Hạ Hòa đã tận dụng để trồng cây ấu. Nông dân các xã ven sông Hồng đã mang hạt giống ấu từ nơi khác về trồng trên đất của gia đình. Cây ấu không kén đất thấp, sinh trưởng và phát triển mạnh ở vùng đất Hạ Hòa từ xa xưa. Cây ấu cùng họ với hoa sen, hoa súng và thích nghi với môi trường ao, đầm, ruộng đầm lầy có nước quanh năm. Thân và lá của cây mọc xen kẽ trên mặt nước, hình tròn, mép có răng cưa thưa và cây có thể sinh trưởng khá tốt. Quả giống đầu trâu thu nhỏ, có hai sừng nhọn, khác với quả ba sừng ở vùng Thái Bình là có vị ngọt hơn. Ấu Hạ Hoa chỉ nhỏ bằng đầu ngón tay cái nhưng lại có hương vị thơm ngon không làm người ta ngán. Sau khi luộc kỹ và ép vỏ, phần thịt trắng bên trong lấp lánh như hạt lạc hiện ra.
Quá trình lớn lên và thu hoạch ấu không kéo dài lâu. Chỉ sau 3 tháng, hoa đã bắt đầu nở. Đây là loài hoa lưỡng tính, mỗi hoa sẽ cho một quả. Sau khi quả chín, người dân bắt đầu thu hoạch trong vòng 3 tháng, cứ 10 – 15 ngày thu hoạch một lần. Khi củ già, ấu rơi ra và chìm xuống bùn. Vì vậy, từ tháng 8 đến tháng 10 là thời điểm người dân Hạ Hòa tất bật thu hoạch củ ấu. Nếu để chậm, củ bị để lâu trong bùn sẽ chuyển sang màu đen và phần lõi bên trong có thể bị hư hỏng hoặc cứng lại. Trong quá trình thu hoạch, do ruộng lầy lội nên nông dân Hạ Hòa thường dùng thuyền tre nhẹ để nổi trên bùn. Ngồi trên thuyền, họ có thể chạm vào ấu và mang chúng đi vận chuyển.
Đối với nông dân Hạ Hòa, cây ấu rất dễ trồng, dễ chăm sóc và đơn giản hơn lúa, khoai. Chỉ cần tìm những cánh đồng lầy lội không thích hợp để trồng lúa hoặc ao hồ ở đầu ngõ để cấy cây xuống đất. Sau gần hai tháng phát triển trong bùn đen, ấu bắt đầu lớn lên, bén rễ và trở nổi trên mặt nước. Cây ấu không phát triển sâu trong bùn mà luôn nổi trên mặt ruộng khi nước đầy. Lá của cây ấu mọc thành từng chùm mỏng. Khi cây ấu trưởng thành, hoa bắt đầu nở từ thân cây, nhỏ xíu và có màu trắng tinh khiết.
Quê hương Hạ Hoà nổi tiếng với những hương vị ẩm thực đặc trưng lâu đời. Đó là củ ấu luộc. Củ lấy về, rửa sạch rồi cho vào nồi đun sôi khoảng nửa tiếng là có thể thưởng thức. Tuy lớp vỏ bên ngoài của củ có màu đen nhưng khi bóc ra thì phần lõi bên trong lại có màu trắng. Khi cho vào miệng, bạn sẽ cảm nhận được mùi thơm, vị ngọt và vị béo. Chợ quê Hạ Hòa luôn nhộn nhịp. Mọi người đổ xô đi xem những giỏ ấu tươi và người dân địa phương rất tự hào vì năm nay đặc sản ấu của họ rất ngon. Bên thúng ấu luộc sẵn, các cô gái trẻ ngồi dùng lá dong gói bát ấu để bán cho khách. Người ta mua củ ấu luộc không chỉ để thưởng thức mà còn để tặng người thân, bạn bè ở xa như một món quà đặc sản của quê hương.
Ngày nay, cây ấu vẫn mọc dày đặc trên các cánh đồng quê Hạ Hòa. Mỗi khi mùa thu đến, cái se lạnh của tiết trời mùa thu hòa quyện với hương vị ngọt ngào của củ ấu, tạo nên dư vị đặc biệt của quê hương. Trên những con đường, người dân Hạ Hòa thường bày những thúng ấu lớn để chào đón và chia sẻ đặc sản của mình với du khách.
2. Thuyết minh về củ ấu lớp 8 chọn lọc ngắn gọn:
Cây ấu thuộc họ súng và thường được trồng ở các đầm lầy, ao rừng. Nhiều vùng ở nước ta như Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa… đều có nhiều cây ấu. Tuy nhiên, khu vực Nam Trung Bộ nổi tiếng là nơi có lượng cây ấu lớn nhất cả nước.
Loại cây này có thời gian sinh trưởng và thu hoạch tương đối ngắn. Người ta thường trồng vào mùa xuân và thu hoạch từ cuối mùa thu đến giữa mùa đông. Mỗi vụ thu hoạch cách nhau khoảng 9-10 ngày và bắt đầu từ tuần thứ hai của tháng 8 âm lịch, kéo dài trong hai tháng.
Củ ấu có hình dáng độc đáo với vỏ cứng và hình tam giác ngược màu đen. Khi còn non, loại củ này thường có màu tím hồng hoặc xanh lục, nhưng khi già chúng chuyển dần sang màu đen. Phần cùi bên trong là phần ăn được. Củ non thường thơm ngon, còn củ già chứa nhiều tinh bột, có độ dẻo và hương vị đặc biệt, ăn xong không thấy ngán.
Củ ấu còn được gọi là củ chi, hay củ “hạt dẻ nước”. Trong thời buổi khó khăn, người ta thường dùng củ ấu để thay thế các món cháo, cơm. Củ ấu già thường được rửa sạch, để ráo nước và treo ở hiên nhà để phơi khô dưới nắng gió. Khi mùa đông đến người ta sẽ gọt vỏ và ăn sống, mang đến hương vị đặc biệt không bao giờ chán.
Ngoài công dụng làm thực phẩm, củ ấu còn có tác dụng chữa bệnh rất tốt. Người ta cho rằng loại củ này có khả năng ngăn ngừa ung thư, kiết lỵ, đại tiện, giải khát và giải độc rượu, v.v.
Vì vậy, củ ấu dù có màu đen nhưng vẫn được coi là “đen giòn”, dễ trồng, dễ tìm, giá thành hợp lý và vô cùng quý giá.
3. Thuyết minh về củ ấu lớp 8 chọn lọc ấn tượng:
‘Thân em như củ ấu gai, ruột trong trắng vỏ ngoài thì đen’. Những củ ấu đen hai đầu đã được trồng rộng rãi ở vùng quê Hạ Hòa từ rất lâu. Người dân ở đây cho biết họ đã nhìn thấy cây ấu trên các cánh đồng, ao hồ quanh làng từ xa xưa rồi.
Dưới chân núi và giữa những cánh đồng cạn là những cánh đồng trũng, lầy lội, không phải lúc nào cũng thích hợp để trồng lúa. Ở Hạ Hòa, người ta đã sáng tạo bằng cách trồng cây ấu trên vùng đất này. Nông dân các xã ven sông Hồng như Hiền Lương, Quan Khê, Đồng Lâm, Chuế Lưu, Lâm Lợi mang hạt giống về gieo trồng trên ruộng của gia đình. Ấu lớn nhanh ở những nơi có nước và loài cây này phát triển rất tốt ở đất Hạ Hòa từ đời này sang đời khác. Nó thuộc họ sen, thích nghi với môi trường ao, ruộng nơi luôn có nước. Cây ấu có thân và lá xen kẽ nổi trên mặt nước, hình tròn, mép có răng cưa thưa. Quả giống hình đầu trâu nhỏ, có 2 sừng nhọn, khác với ấu 3 sừng ở vùng Thái Bình. Củ ấu Hạ Hòa thường chỉ có kích thước bằng ngón tay cái nhưng phần thịt bên trong lại rất ngon và sẽ không bao giờ khiến bạn chán. Khi ăn chỉ cần luộc kỹ và bóp nhẹ vỏ, lòng trắng sẽ bung ra tự nhiên như hạt lạc.
Quá trình phát triển và thu hoạch ấu không mất quá nhiều thời gian. Sau khoảng 3 tháng cây ấu sẽ bắt đầu ra hoa, mỗi bông hoa sẽ cho một quả. Sau khi quả chín, quá trình thu hoạch kéo dài 3 tháng, mỗi lần cách nhau khoảng 10 – 15 ngày. Khi quả ấu lớn lên, chúng rơi ra và chìm xuống đáy bùn. Vì vậy, tháng 8 đến tháng 10 là thời điểm quan trọng để thu hoạch ấu. Nếu để chậm, củ ấu bị ngâm lâu trong bùn và trở nên đen, khó ăn. Trong quá trình thu hoạch, do ruộng lầy lội nên nông dân Hạ Hòa thường sử dụng thuyền nhẹ để di chuyển qua bùn. Họ ngồi trên thuyền dùng tay tìm và thu hoạch củ ấu, sau đó cho vào thúng và chất lên thuyền.
Đối với nông dân ở Hạ Hòa, củ ấu dễ trồng và chăm sóc hơn lúa, khoai. Họ chỉ cần tìm những vùng trũng không thích hợp để trồng lúa và xây ao ở cuối ngõ, sau đó đem ấu xuống đất trồng. Sau khoảng hai tháng ở trong bùn đen, ấu lớn lên, bén rễ và nổi trên mặt nước. Cây ấu không cần đào sâu xuống bùn, chỉ cần nổi trên mặt ruộng khi nước đầy là đủ. Lá mọc thành từng chùm mỏng và nhỏ hơn là gan trâu. Khi cây ấu trưởng thành, hoa bắt đầu nở từ thân, nhỏ xíu và trắng tinh khắp cánh đồng.
Ngày nay, củ ấu vẫn là một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân vùng nông thôn Hạ Hòa. Mùa thu hoạch ấu là lúc chúng ta cảm nhận được vị ngọt ngào và mùi giòn của mùa thu. Trên những con đường quê, người dân Hạ Hòa bán những thúng ấu lớn nhỏ cho du khách như một lời mời gọi và đón tiếp hiếu khách những món đặc sản của quê hương.
