Khi nhắc đến tỉnh Hà Giang, hình ảnh đầu tiên hiện lên trong tâm trí nhiều người chính là Cao nguyên đá Đồng Văn – một điểm đến khá nổi bật với vẻ đẹp hoang sơ và dấu ấn sâu đậm của miền sơn cước phía bắc của Tổ quốc ta. Hãy thuyết minh về cao nguyên đá Đồng Văn?
Mục lục bài viết
1. Thuyết minh về cao nguyên đá Đồng Văn chọn lọc hay nhất:
Đồng Văn có tới 80% diện lộ đá vôi, được tạo thành từ các điều kiện môi trường và giai đoạn phát triển rất khác nhau kéo dài hàng trăm triệu năm và chứa đựng những vết tích về lịch sử phát triển của vỏ trái đất. Cao nguyên đá Đồng Văn là một nơi lưu giữ những vết tích phản ánh hai trong số năm sự kiện lớn ở trong lịch sử sinh giới Trái đất, những ranh giới tuyệt chủng sinh giới hàng loạt. Cùng với đó là các nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc vùng cao ở Hà Giang. Chính cấu tạo địa chất đặc biệt, kết hợp cùng với sự đa dạng bản sắc văn hóa dân tộc, từ lâu, Đồng Văn là nơi thu hút các nhà địa chất và du khách bốn phương.
Cao nguyên đá Đồng Văn (hay sơn nguyên Đồng Văn) là một cao nguyên đá trải rộng ở trên bốn huyện Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn, Mèo Vạc của tỉnh Hà Giang, Việt Nam. Vào ngày 3 tháng 10 năm 2010, hồ sơ “Công viên Địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn” cũng đã được Hội đồng tư vấn Mạng lưới Công viên Địa chất Toàn cầu (GGN) của UNESCO chính thức công nhận là một Công viên địa chất toàn cầu. Vào thời điểm đó, đây hiện là danh hiệu duy nhất ở Việt Nam và thứ hai ở Đông Nam Á.
Cao nguyên đá Đồng Văn nằm ở vùng núi cực bắc của Việt Nam, có diện tích là 2356,8 km² và có độ cao trung bình là khoảng 1.400 – 1.600 m. Cao nguyên có nhiều khu vực núi đá vôi nằm sát với chí tuyến Bắc, có độ dốc khá lớn. Các thung lũng, sông, suối bị chia cắt rất nhiều. Toàn bộ khu vực Đồng Văn có đặc điểm nổi bật với các dải núi đá tai mèo sắc nhọn, những khe núi sâu và hẹp, những vách núi dựng đứng cao vút, những chóp núi như những kim tự tháp, các trũng sâu hun hút, hang động và các vườn đá tạo nên một vẻ đẹp lạ thường, có giá trị to lớn không chỉ du lịch mà còn có giá trị rất to lớn về khoa học và giáo dục.
Đồng Văn có cảnh quan địa chất và kiến tạo địa chất điển hình cho sự hình thành của lớp vỏ trái đất ngày nay. Người ta đã tìm ra hóa thạch cổ sinh của các loài sinh vật có niên đại cách ngày nay khoảng 541 – hơn 400 triệu năm. Quá trình khảo sát thực địa, những nhà khoa học đã phát hiện có khoảng 40 điểm di sản hoặc điểm có giá trị về mặt tài nguyên, có ý nghĩa cả về quốc gia và quốc tế, bao gồm có: 7 di sản về tiến hóa trái đất, 7 di sản về vườn đá, 6 điểm di sản về vách đá dốc đứng có độ cao từ 200 – 600m.
Điều kiện tự nhiên, khí hậu của Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn đã tạo cho khu vực này có được sự đa dạng và phong phú về hệ thống các loài động, thực vật quý kiếm đặc biệt là ở khu vực bảo tồn thiên nhiên Du Già, khu bảo tồn loài và sinh cảnh Voọc mũi hếch Khau Ca. Những nhà khoa học đã phát hiện ở Đồng Văn có rất nhiều loài gỗ và cây dược liệu quý hiếm của đất nước. Trong đó, có những loài cực quý hiếm, đang đứng bên bờ vực tuyệt chủng.
Quá trình thăm dò của các nhà khoa học địa chất đã phát hiện trên khu vực Cao nguyên đá Đồng Văn có tới gần 100 hang động. Những hang động đã được thăm dò sẽ giúp cho việc lựa chọn những khu địa lý thích hợp phục vụ cho phát triển du lịch, đồng thời là đem lại những tiềm năng to lớn cho việc giải quyết vấn đề nước ở khu vực này.
Quá trình phát triển và gắn bó lâu dài của cư dân các dân tộc trên vùng cao nguyên đá đã để lại những dấu ấn đậm nét ở những công trình kiến trúc tiêu biểu như: Phố cổ Đồng Văn, Dinh thự Nhà Vương… Đây là những di sản vật chất còn nguyên về giá trị về lịch sử, văn hóa và là những biểu tượng độc đáo về nét văn hóa kiến trúc của cư dân vùng Cao nguyên đá Đồng Văn.
Cao nguyên đá Đồng Văn là địa bàn cư trú của 17 dân tộc anh em. Trong đó dân tộc đông nhất là đồng bào Mông chiếm tới khoảng hơn 70% dân tộc trên địa bàn. Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn là nơi có một nền văn hóa đặc sắc và phong phú. Trải qua những thăng trầm, những biến cố của lịch sử và cả sự phát triển về mọi mặt của xã hội, nhưng đồng bào các dân tộc vùng cao nguyên đá vẫn đã luôn gìn giữ được giá trị bản sắc riêng, với nhiều nét độc đáo, đặc trưng và quyến rũ. Việc tận dụng các sườn núi đá hiểm trở hoặc đổ đất vào những hốc đá để canh tác đã trở thành một nét văn hóa, văn minh nông nghiệp độc đáo hiếm nơi nào trên thế giới có được.
Các học giả Pháp, từ cả trăm năm trước đã gọi đỉnh Mã Pì Lèng và Công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn chính là một “Tượng đài địa chất”. Đèo Mã Pì Lèng được coi là khu vực di sản đặc sắc về cả địa chất và cảnh quan, khu vực đỉnh đèo được đánh giá là một trong những điểm quan sát toàn cảnh vào loại đẹp nhất ở Việt Nam.
Thiên nhiên khắc nghiệt, nhưng cũng hiền hòa và dịu êm khi chính nó đã tạc dáng cho non nước Đồng Văn, một mảnh đất đã mang trong mình một phần của đại dương cổ xưa, nay đang trên con đường đổi mới. Công cuộc dựng xây trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, của Hà Giang nói chung và đồng bào những dân tộc trên vùng cao nguyên đá nói riêng đã, đang và sẽ chung lòng quyết tâm tạo dựng cho mình một vị thế mới.
Có thể nói, Cao nguyên đá Đồng Văn là cái nôi của sự sống. Huyền tích hay là dấu tích về văn hóa và di sản văn hóa đang được duy trì như chính lối sống, nếp sinh hoạt của người dân ở nơi đây, cả về giá trị văn hóa tâm linh, văn hóa vật thể,… đang hiện hữu và có sức hấp dẫn đến kỳ lạ.
2. Thuyết minh về cao nguyên đá Đồng Văn ngắn gọn:
Khi nhắc đến Hà Giang, hình ảnh đầu tiên hiện lên trong tâm trí nhiều người chính là Cao nguyên đá Đồng Văn – một điểm đến khá nổi bật với vẻ đẹp hoang sơ và dấu ấn sâu đậm của miền sơn cước phía bắc của Tổ quốc ta.
Cao nguyên đá Đồng Văn, một phần của Công viên địa chất toàn cầu, trải dài trên bốn huyện là: Yên Minh, Đồng Văn, Mèo Vạc và Quản Bạ. Khu vực này có diện tích rộng lớn và nằm ở độ cao trung bình từ khoảng 1.400 đến 1.600 mét so với mực nước biển, với một địa hình hùng vĩ và gồ ghề, dốc đứng và chia cắt mạnh mẽ. Từ Bắc xuống Nam, khu vực này có độ cao giảm dần, nó tạo nên một khung cảnh địa lý ấn tượng. Khí hậu nơi đây mang sắc thái ôn đới với hai mùa rõ rệt, đó là mùa khô và mùa mưa, ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của cư dân nơi này.
Với địa hình hiểm trở và cả điều kiện sống khó khăn, vùng cao nguyên đá Đồng Văn vốn được biết đến như một vùng núi hẻo lánh, bị thiếu thốn về nước và đất canh tác, dẫn đến việc phát triển kinh tế nông nghiệp trở nên vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, nhận thấy tiềm năng và thách thức của khu vực, chính quyền địa phương đã chủ động xây dựng lên Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn, không chỉ nhằm thúc đẩy du lịch mà còn để phục vụ những hoạt động nghiên cứu và thăm dò địa chất.
Cao nguyên đá Đồng Văn là nơi hội tụ đầy đủ những loại hình địa chất và sự đa dạng sinh học phong phú, trở thành địa điểm lý tưởng cho các nhà khoa học thực hiện nghiên cứu về cấu trúc địa chất của khu vực cũng như của toàn hành tinh. Nơi đây lưu giữ nhiều những dấu vết quan trọng về biến đổi địa chất, đóng vai trò rất quan trọng trong việc hiểu biết về quá trình hình thành và phát triển của trái đất.
Ngoài giá trị địa chất, Cao nguyên đá Đồng Văn còn là một nơi sinh sống của gần 17 dân tộc anh em, mỗi dân tộc mang theo những phong tục tập quán và truyền thống văn hóa khác nhau. Sự đa dạng văn hóa và tín ngưỡng tại đây không chỉ tạo nên một bức tranh văn hóa phong phú mà nó còn góp phần làm tăng sức hấp dẫn của khu vực. Du khách đến thăm vào dịp đầu năm mới sẽ có cơ hội tham gia vào những lễ hội truyền thống đặc sắc như Chợ tình Khâu Vai, lễ hội Gầu Tào, và lễ Cấp sắc, mang đến các trải nghiệm thú vị và sống động.
Nếu bạn đã chán với nhịp sống bận rộn và đông đúc của thành phố thì Cao nguyên đá Đồng Văn sẽ là nơi lý tưởng để bạn thư giãn và tạm lánh khỏi sự ồn ào. Với vẻ đẹp hoang sơ, núi non hùng vĩ, trùng điệp và sự bình yên tĩnh lặng, khu vực này như một miền đất mới lạ, mang lại những khoảnh khắc rất đáng nhớ cho mỗi du khách. Ban quản lý Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn đã thực hiện quy hoạch tổng thể với kế hoạch chi tiết nhằm thu hút đầu tư và phát triển du lịch địa phương. Với những nỗ lực này thì Cao nguyên đá Đồng Văn dự kiến sẽ trở thành một điểm đến hàng đầu trong tương lai gần, thu hút được đông đảo du khách và các nhà nghiên cứu từ trong và ngoài nước, đặc biệt trong những lĩnh vực địa chất, văn hóa và đa dạng sinh học.
3. Thuyết minh về cao nguyên đá Đồng Văn ấn tượng nhất:
Cao nguyên đá Đồng Văn được ví như thiên đường màu xám nơi núi cao hiểm trở. Nơi sở hữu hàng loạt các di sản địa chất, địa tầng, chứa đựng dấu ấn về lịch sử phát triển của vỏ trái đất. Cùng với đó chính là những nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc vùng cao ở Hà Giang.
Cao nguyên đá Đồng Văn là vùng núi đá nằm ở độ cao trung bình khoảng từ 1.400-1.600m so với mực nước biển, thấp dần từ Bắc đến Nam. Theo nghiên cứu của những nhà khảo sát, đây cũng là phần rìa chuyển tiếp giữa vùng trung du Bắc Bộ nước ta và cao nguyên Vân Nam (Trung Quốc). Cao nguyên đá Đồng Văn được trải dài qua địa phận 4 huyện của tỉnh Hà Giang là Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn và Mèo Vạc.
Những dãy núi đá tai mèo chồng lên nhau, tầng tầng lớp lớp như bảo vệ sự yên bình cho mảnh đất này. Nhìn từ trên cao xuống, cao nguyên đá Đồng Văn gai góc nhưng không kém phần thơ mộng. Nơi đây còn hấp dẫn du khách bởi vì vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ nhưng không kém phần hùng vĩ và từng được ví như Vịnh Hạ Long trên cạn.
Đồng Văn được xem là vùng đá vôi vô cùng đặc biệt. Nơi đây có tới 80% diện tích đá vôi, được tạo thành từ chính những điều kiện môi trường và giai đoạn phát triển rất khác nhau kéo dài hàng trăm triệu năm và chứa đựng các vết tích về lịch sử phát triển của vỏ trái đất. Ngoài ra, cao nguyên đá còn chứa nhiều những mẫu hóa thạch có tuổi cách đây 400-600 triệu năm. Cao nguyên Đồng Văn là một vùng núi đá mà có tuổi từ kỷ Devon đến Pecmi, được bao quanh bởi các núi đất.
Nơi đây được đánh giá là đầy đủ những dữ liệu về sự kiến tạo đặc biệt, địa chất khoáng sản, điều kiện tự nhiên và tài nguyên môi trường. Điểm đặc biệt đó là bản sắc văn hóa của các dân tộc sống trên cao nguyên đá Đồng Văn, đây là đặc trưng rất lớn của Công viên địa chất cao nguyên đá Đồng Văn nằm trong hệ thống công viên địa chất toàn cầu. Bởi vì sự đặc biệt ấy, ngày 3/10/2010 Cao nguyên đá Đồng Văn đã được Hội đồng tư vấn Mạng lưới Công viên Địa chất Toàn cầu của UNESCO công nhận là công viên địa chất toàn cầu.
Để có thể chiêm ngưỡng được vẻ đẹp của cao nguyên đá Đồng Văn bạn phải vượt qua cung đường đèo dài 100km với các khúc cua gấp tay áo ngoằn ngoèo, một bên là vực sâu thẳm, một bên là núi đá. Giữa khung cảnh đó, Cao nguyên đá hiện lên rất hùng vĩ trong làn mây mờ ảo. Đèo Mã Pì Lèng là cái tên khiến cho biết bao người muốn được khám phá, thử sức, nó được xem như là đệ nhất hùng quan. Mã Pì Lèng nối liền Đồng Văn và Mèo Vạc, nằm vắt mình cheo leo qua dãy núi đá dựng đứng giữa trời.
Vào những ngày nắng đẹp, du khách sẽ có cảm tưởng như mình đang đạp mây xuyên qua gió và đội trời cao, bởi khi đó cả con đèo được bao phủ bởi mây trắng xóa cả góc trời… Để thưởng thức cảm giác đứng ở bên vệ đường, bên sườn núi heo hút gió, bên cái lởm chởm của những vách đá, khi chiều xuống dần ánh hoàng hôn rớt nhẹ, hay là đôi khi có những tia nắng cố vươn mình qua những đám mây chiếu xuống dòng Nho Quế… Chỉ đơn giản vậy thôi mà Mã Pì Lèng đã làm cho những người đam mê chưa được đến thì ao ước một lần, những người đến rồi thì chỉ mong có thể đến đây lần nữa.
Từ cả trăm năm cũ các học giả Pháp đã gọi đèo Mã Pì Lèng và Công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn như là một “Tượng đài địa chất”. Đèo Mã Pì Lèng được coi là khu vực di sản đặc sắc về địa chất và cảnh quan. Cùng với đó còn có cả hẻm vực sông Nho Quế là một trong những thung lũng kiến tạo độc nhất vô nhị ở Việt Nam.
Bên cạnh những giá trị địa chất, địa mạo, cảnh quan, cao nguyên đá Đồng Văn còn chứa đựng các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào những dân tộc thiểu số cư trú ở nơi đây. Đây là nơi chung sống và lưu dấu nền văn hóa hết sức độc đáo của các dân tộc như H’Mông, Lô Lô, Pu Péo, Dao. Mỗi ngôi nhà trình tường của người dân nơi đây đều được bao bằng hàng rào đá. Ruộng bậc thang xen đá, hoa cải nở vàng xen đá, hoa tam giác mạch nở xen đá… Tất cả mọi thứ nơi đây đều mang dáng hình kiên cường, mạnh mẽ trước thiên nhiên đầy chông gai, thế nên ở đây có một thứ đặc sản đó chính là “Đá nở hoa”.
Đặt chân đến Cao nguyên đá Đồng Văn, bạn sẽ cảm nhận được thiên nhiên núi rừng Hà Giang đẹp đến nao lòng. Đến đây để cảm nhận người dân bản địa hiền hòa, đôn hậu, vượt lên những cái khó khăn giữa sự khắc nghiệt, địa hình trắc trở, để tạo nên một vẻ đẹp riêng biệt mà chỉ Hà Giang mới có.
THAM KHẢO THÊM:
