Thuyết minh và giới thiệu cách chơi trò Chi chi chành chành

– Người chơi: 

Chi chi chành chành là trò chơi không quy định số người chơi cụ thể, có thể chơi 2 ngày cũng có thể chơi tập thể, nhưng nên có từ 3-7 người chơi là hợp lý nhất. Nếu số lượng người chơi lớn hơn thì nên tách ra làm nhóm chơi mới để trò chơi dễ quản lí hơn bởi mọi người chơi trên bàn tay của một người.

Người chơi cũng không phân biệt độ tuổi già – trẻ, giới tính nam – nữ. 

– Không gian chơi: 

Chi chi chành không có hoạt động chạy nhảy vì vậy không cần không gian rộng mà chỉ cần một không gian nhỏ trong lớp học, sân chơi hoặc bất cứ đâu là có thể sử dụng để tổ chức trò chơi.

– Dụng cụ chơi:

Ngoài việc chuẩn bị người để tham gia chơi, trò chơi Chi chi chành chành được chơi bằng bàn tay của mỗi người nên không cần chuẩn bị thêm vật dụng hỗ trợ nào khác nữa. Bởi vậy đây là một trò chơi đơn giản, dễ chơi.

– Học thuộc bài hát đồng dao:

Trò chơi Chi chi chành chành diễn ra khi hát bài đồng dao Chi chi chành chành từ đầu đến cuối. Vì vậy trước khi chơi, người chơi cần cần biết và thuộc nội dung của bài đồng dao. 

2.2. Luật chơi trò chơi chi chi chành chành:

– Những người chơi sẽ bắt đầu chơi đồng thời khi bắt đầu hát bào đồng dao Chi chi chành chành cho đến khi nghe đến từ “ập”, người điểu khiển sẽ ngay lập tức nắm tay lại, người chơi phải nhanh chóng rút tay ra khỏi bàn tay của người điều khiển.

– Nếu ai bị người điều khiển nắm trúng thì người đó sẽ bị phạt hoặc phải làm người điều khiển tiếp theo.

2.3. Cách chơi Chi chi, chành chành:

– Trước khi bắt đầu chơi, tất cả người chơi sẽ tiến hành “oẳn tù tì” để tìm ra người thua cuộc sẽ đóng vai là người điều khiển trò. 

– Tất cả người chơi đứng hoặc ngồi quây vòng tròn bên cạnh nhau, người điều khiển sẽ bắt đầu trò chơi bằng việc xòe bàn tay ra giữa vòng tròn. Những người chơi xung quanh đặt ngón trỏ của mình vào lòng bàn tay của người điều khiển.

– Bắt đầu trò chơi, người điều khiển hát vang bài đồng dao, những người chơi cũng hát theo. Đồng thời, những người chơi ngồi xung quanh sẽ gõ gõ ngón trỏ theo nhịp vào lòng bàn tay người điều khiển theo nhịp hát của bài đồng dao.

– Khi hát đến từ “ ập”, người điều khiển ngay lập tức nắm bàn tay lại, những người chơi khác nhanh chóng rút ngón tay ra khỏi bàn tay. Người chơi nào không kịp rút ra và bị người điều khiển nắm là người thua cuộc.

– Người thua cuộc sẽ bị phạt hoặc thay thế vị trí của người quản trò và bắt đầu một lượt chơi mới.

3.1. Nội dung bài đồng dao Chi chi chành chành:

Trò chơi chi chi chành chành được truyền từ thế hệ xa xưa và được chơi ở nhiều vùng miền Tổ quốc nên bài đồng dao Chi chi chành chành cũng có nhiều biến thể khác nhau, dưới đây là nhưng phiên bản thông dụng và phổ biến nhất.

Phiên bản 1:

Chi chi chành chành

Cái đanh thổi lửa

Con ngựa chết trương

Ma vương bú tí

Bắt tí đi tìm

Ù à ù ập

Đóng sập cửa lại 

Phiên bản 2:

Chi chi chành chành

Cái đanh thổi lửa

Con ngựa chết trương

Ba vươn bú tí

Bắt dế đi tìm

Ù à ù ập

Đóng sập cửa vào

Phiên bản 3:

Chi chi chành chành

Cái đanh thổi lửa

Con ngựa mất cương

Ma vương ngũ đế

Bắt dế đi tìm

Ù à ù ập

Đóng sập cửa vào

3.2. Ý nghĩa bài đồng dao Chi chi chành chành:

Lời hát của bài đồng dao rất dễ nhớ, người chưa từng chơi cũng chỉ cần nghe đến 2 lần là có thể thuộc được rồi. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu được nội dung ý nghĩa của bài ca dao này và chắc hẳn những người ngân nga bài ca dao này cũng có một số từ ngữ khó hiểu.  

Thực chất, do được lưu truyền từ lâu nên bài hát này đã bị biến đổi khá nhiều âm và từ nên đã không còn mang đúng ý nghĩa ban đầu. Nội dung bài vè ban đầu là:

Chu tri rành rành

Cái đanh nổ lửa

Con ngựa đứt cương

Ba vương tập đế

Cấp kế đi tìm

Hú tim bắt ập

Theo giải thích của sách Kinh Thi Việt Nam, bài đồng dao này là một bài vè ghi lại các sự kiện trong giai đoạn lịch sử những năm 1856 – 1888 khi đất nước ta rơi vào loạn lạc, bị giặc Pháp xâm lược, triều đình rối loạn. Có thể bạn chưa biết, việc đưa những sự kiện hay những lời rêu rao thường được đưa thành một bài vè rồi được những đứa trẻ con truyền tai nhua hót véo von ở ngoài đường là một trong những nét truyền thống xưa. Cụ thể ý nghĩa của bài đồng dao này là: 

“Chu tri rành rành”: có nghĩa là bố cáo cho thiên hạ được biết

“Cái đanh nổ lửa”: nói về tiếng súng đại bác đầu tiên của chiến hạm Catinat bắn vào Đà Nẵng năm Bính Thìn 1856 

“Con ngựa đứt cương”: Năm Quý Mùi (1883), Vua Tự Đức băng hà, triều đình rối loạn. 

“Ba vương tập đế”: ý chỉ giai đoạn này đã có liên tiếp 3 vị vua thay nhau lên ngôi Hoàng đế là Hiệp Hòa, Kiến Phúc và Hàm Nghi.

“Cấp kế đi tìm”: Sau khi Tôn Thất Thuyết đem vua Hàm Nghi đi trốn sau thất bại của việc quyết liều đánh úp dinh Khâm Sứ và Đồn Mang Cá do bị Thống Chế De Coursy xử ép, quân Pháp cấp tốc đi tìm vua Hàm Nghi.

“Hú tim bắt ập”: Chỉ sự kiện  tên Trương Quang Ngọc làm phản, bắt  vua Hàm Nghi vào ngày 26 tháng 9 năm 1888.