Thuyết minh tác giả Nguyễn Du và Truyện Kiều chọn lọc hay nhất

Nhà phê bình Hoài Thanh từng khẳng định rằng tác phẩm “Truyện Kiều” của Nguyễn Du không chỉ là sự sáng tạo mà còn là sự gắn kết sâu sắc giữa tác giả và nhân vật Thúy Kiều. Theo ông, Nguyễn Du không chỉ tạo ra Thúy Kiều mà dường như ông đã sống cùng Kiều, hoà mình với nàng, biến nhân vật thành hiện thực trong tâm trí ông. Nhận định này cho thấy “Truyện Kiều” là sản phẩm của sự tâm huyết, tài năng của một thi nhân lỗi lạc.

Nguyễn Du, tên hiệu là Thanh Hiên và tên chữ là Tố Như, xuất thân từ một gia đình quý tộc, có truyền thống học vấn lâu đời. Tuy nhiên, những biến động lịch sử đã thay đổi hoàn toàn cuộc sống của ông, đẩy ông vào cảnh tha hương suốt mười lăm năm. Lý tưởng sống của ông bị chèn ép, khiến ông phải trải qua những khó khăn, chứng kiến tận mắt những nỗi khổ của người dân. Điều này đã giúp ông có một cái nhìn thấu đáo về đời sống, tạo nên sự đồng cảm sâu sắc với mọi kiếp người bị đày đọa, đồng thời hình thành nên chiều sâu tư tưởng cho tác phẩm “Truyện Kiều” sau này. Kiến thức uyên bác của ông đã góp phần làm nên giá trị nghệ thuật vượt trội cho tuyệt tác này, biến nó thành một viên ngọc sáng trong nền văn học Việt Nam.

Nhà phê bình Mộng Liên Đường từng cho rằng, văn chương trong “Truyện Kiều” có sức mạnh đặc biệt, khiến người đọc cảm nhận được những dòng máu chảy ra từ đầu ngọn bút, những giọt nước mắt thấm trên trang giấy, khiến bất kỳ ai đọc cũng không khỏi xúc động, đau đớn đến quặn lòng. Ban đầu, tác phẩm này mang tên “Đoạn trường tân thanh” nhưng dân gian thường gọi nó là “Truyện Kiều”. Nội dung tác phẩm được lấy cảm hứng từ tiểu thuyết “Kim Vân Kiều truyện” nhưng những sáng tạo của Nguyễn Du đã nâng tầm câu chuyện, làm nên một kiệt tác kinh điển. Câu chuyện kể về mười lăm năm lưu lạc đầy đau khổ của nàng Kiều, từ khi gia đình gặp biến cố, nàng phải bán mình để chuộc cha và em. Chủ nghĩa nhân đạo của Nguyễn Du đã biến câu chuyện tình bi thảm này thành một khúc ca đau đớn, đồng cảm với những số phận bạc mệnh, đồng thời phản ánh những gì ông đã chứng kiến trong xã hội đương thời.

“Truyện Kiều” không chỉ ca ngợi tình yêu tự do và ước mơ công lý mà còn thể hiện tinh thần vượt qua những ràng buộc khắc nghiệt của lễ giáo phong kiến như mối tình Kim-Kiều. Họ dám thề nguyền cùng nhau, trải qua những rung động đầu đời trong sáng, chân thành mà không vụ lợi. Hình ảnh nàng Kiều “xăm xăm băng lối vườn khuya một mình” cho thấy Nguyễn Du khuyến khích sự chủ động, tự tin trong tình yêu. Trong một xã hội gian trá, ông đã khắc họa hình tượng Từ Hải như một ngôi sao sáng giúp Kiều thực hiện màn báo ân, báo oán thích đáng, đồng thời phản ánh lý tưởng của thi nhân, lý tưởng đã từng bị giam hãm. Từ Hải là một nhân vật biểu tượng cho ước nguyện xã hội công lý và lý tưởng cao đẹp của Nguyễn Du.

Đọc “Truyện Kiều” ta như nghe thấy tiếng khóc thảm thiết cho thân phận con người. Nguyễn Du từng thổ lộ: “Cổ kim hận sự thiên nan vấn/ Phong vận kì oan ngã tự cư” – ông cho rằng “Chữ tài liền với chữ tai một vần”, ám chỉ sự gắn kết không thể tách rời giữa tài năng và tai ương trong cuộc đời của nàng Kiều, người con gái tài hoa nhưng luôn phải gánh chịu những bão giông. Tiếng khóc xót xa cho mối tình đắm thắm giữa Kim-Kiều “đứt gánh tương tư” và cho mối tình tri kỷ của Từ Hải và nàng Kiều. Những giọt nước mắt cay đắng khi nhân phẩm bị chà đạp, khi thân xác con người bị bỏ mặc một cách tàn nhẫn. Xa hơn, đó là tiếng kêu gào đòi quyền sống, đòi công lý cho con người trước nỗi đau của thế gian. Nguyễn Đình Thi nhận định rằng “Truyện Kiều” là “ngọn roi sắt quất thẳng vào những sự bất công, độc ác, dối trá…”, và có thể xem tác phẩm này như một bản cáo trạng mạnh mẽ, vạch trần sự mục ruỗng, thối nát của xã hội đương thời.

“Truyện Kiều” có sức sống trường tồn bởi những giá trị nghệ thuật đặc sắc của nó. Với học vấn uyên thâm, Nguyễn Du đã thành công trong việc xây dựng những nhân vật sinh động, có cá tính rõ nét. Nàng Kiều không chỉ là một nhân vật minh họa mà còn có đời sống nội tâm phong phú, lý tưởng cao đẹp của Từ Hải cũng được khắc họa tinh tế. Sử dụng thể thơ lục bát truyền thống, Nguyễn Du đã biến một tiểu thuyết thành một bài thơ mộc mạc nhưng trang nhã, cổ điển. Điểm nhìn trần thuật trong tác phẩm cũng được thay đổi linh hoạt, tùy thuộc vào từng nhân vật, làm cho tác phẩm không trở nên khô khan. Ngôn ngữ trong “Truyện Kiều” là sự kết hợp tinh tế giữa ngôn từ bác học và dân gian, tạo nên sức biểu cảm mạnh mẽ, vừa trong sáng, vừa giản dị.

Khi nhắc đến đại thi hào Nguyễn Du, ta không thể không nhớ tới kiệt tác “Truyện Kiều”. Đây là tác phẩm kết tinh tài năng, tâm huyết và tầm vóc của thi nhân, những giá trị đích thực của nó sẽ mãi mãi bất tử trong nền văn học Việt Nam.

3. Thuyết minh tác giả Nguyễn Du và Truyện Kiều chọn lọc ngắn gọn:

Khi nhắc đến những tác giả và tác phẩm nổi bật trong văn học trung đại Việt Nam, không thể không nhắc tới đại thi hào dân tộc Nguyễn Du và tác phẩm “Truyện Kiều” của ông.

Nguyễn Du sinh năm 1765 và mất năm 1820, có tên chữ là Tố Như, hiệu Thanh Hiên, quê gốc tại làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Ông sinh ra trong một gia đình quyền quý với truyền thống văn học lâu đời. Cha của ông là Nguyễn Nghiễm, một người tinh thông văn chương, từng đỗ tiến sĩ và làm quan Tể tướng. Mẹ ông là bà Trần Thị Tân, xuất thân từ Bắc Kinh, cũng nổi tiếng với tài năng văn chương. Anh cùng cha khác mẹ của ông là Nguyễn Khản, cũng là một quan chức thời Lê Trịnh. Mặc dù có xuất thân danh giá, cuộc đời của Nguyễn Du lại đầy bi kịch. Năm 13 tuổi, ông mất cả cha lẫn mẹ, phải sống dựa vào Nguyễn Khản. Tuy nhiên, chỉ hai năm sau, khi ông 15 tuổi, Nguyễn Khản bị buộc tội mưu phản, khiến ông phải nương tựa vào gia đình họ hàng xa.

Cuộc đời của Nguyễn Du gắn liền với những biến động lịch sử trong giai đoạn cuối thế kỷ XVIII – đầu thế kỷ XIX. Đây là thời kỳ đầy biến động với sự thối nát và tham lam của giai cấp cầm quyền, khi mà các cuộc đấu đá quyền lực diễn ra khốc liệt, dẫn đến sự suy yếu nghiêm trọng của chế độ phong kiến. Trong bối cảnh đó, những người dân khốn khổ đã đứng lên đấu tranh, tiêu biểu là phong trào Tây Sơn do Nguyễn Huệ lãnh đạo. Trong thời gian này, Nguyễn Du sống lưu lạc khắp nơi, khi thì ở Thăng Long, lúc ở quê nội Hà Tĩnh, lúc lại ở Thái Bình. Khi Nguyễn Ánh lên ngôi năm 1802, ông buộc phải làm quan cho triều Nguyễn mặc dù trước đó đã phụng sự cho nhà Lê. Chính vì thế, ông tỏ ra rụt rè khi giữ chức vụ dưới triều đại mới. Ông được cử đi sứ sang Trung Quốc hai lần, nhưng lần thứ hai vào năm 1820, ông chưa kịp đi thì mắc bệnh và qua đời tại Huế.

Nguyễn Du là một thiên tài văn học với nhiều tác phẩm có giá trị, trong đó bao gồm ba tập thơ chữ Hán là “Thanh Hiên Thi tập”, “Bắc Hành tạp lục”, “Nam Trung tạp ngôn” và tác phẩm chữ Nôm nổi bật nhất là “Truyện Kiều”.

Truyện Kiều ban đầu có tên là “Đoạn trường tân thanh”, là một tác phẩm tiêu biểu của thể loại truyện Nôm trong văn học trung đại Việt Nam. Khi viết “Truyện Kiều”, Nguyễn Du đã dựa trên cốt truyện của “Kim Vân Kiều truyện” do Thanh Tâm Tài Nhân sáng tác, nhưng ông đã sáng tạo rất nhiều, biến tác phẩm của mình thành một kiệt tác với thể thơ lục bát gồm 3.254 câu, chia làm ba giai đoạn: Gặp gỡ và đính ước, Gia biến và lưu lạc, Đoàn tụ. Câu chuyện tóm tắt như sau:

Thúy Kiều là một cô gái tài sắc vẹn toàn, sinh ra trong một gia đình trung lưu, lương thiện họ Vương. Nhà có ba chị em: Thúy Kiều, Thúy Vân và Vương Quan. Trong một lần du xuân, Kiều gặp Kim Trọng và họ đã yêu nhau, sau đó thề nguyện đính ước. Tuy nhiên, khi Kim Trọng phải về Liêu Dương để chịu tang chú, gia đình Kiều gặp biến cố lớn. Để cứu cha và em, Kiều buộc phải bán mình chuộc cha. Từ đây, nàng bị lừa gạt bởi những kẻ buôn người như Mã Giám Sinh, Tú Bà, và Sở Khanh, rồi bị đẩy vào chốn lầu xanh. Lần đầu, nàng được Thúc Sinh chuộc ra và cưới làm vợ lẽ, nhưng sau đó lại bị Hoạn Thư ghen tuông. Kiều trốn thoát nhưng lại bị rơi vào tay Bạc Hà, Bạc Hạnh và phải vào lầu xanh lần thứ hai. Tại đây, nàng gặp Từ Hải – một anh hùng đội trời đạp đất. Từ Hải chuộc Kiều ra khỏi lầu xanh và giúp nàng báo ân, báo oán. Tuy nhiên, Kiều lại bị Hồ Tôn Hiến lừa gạt, khiến Từ Hải tử trận. Bị ép phải kết hôn với viên quan thổ địa, trong sự nhục nhã và đau khổ, Kiều đã nhảy xuống sông Tiền tự vẫn. May mắn thay, nàng được sư Giác Duyên cứu vớt và dẫn đi tu. Kim Trọng sau đó trở về, kết duyên cùng Thúy Vân nhưng vẫn không quên được Kiều, nên đã đi tìm nàng. Nhờ sự giúp đỡ của sư Giác Duyên, Kim Trọng và Kiều đã gặp lại nhau và đoàn tụ, nhưng duyên phận lứa đôi của họ đã chấm dứt.

Có thể nói, “Truyện Kiều” là một kiệt tác với nội dung sâu sắc và nghệ thuật thành công. Tác phẩm này không chỉ là một bức tranh về xã hội bất công, tàn bạo mà còn là một lời tố cáo mạnh mẽ đối với các thế lực xấu xa đã chà đạp lên những con người nghèo khó, đặc biệt là phụ nữ. Đồng thời, nó cũng tôn vinh vẻ đẹp ngoại hình, tài năng và nhân phẩm của con người, cùng với khát vọng chân chính về tự do, hạnh phúc và công lý.

Nguyễn Du là một thiên tài văn học, một nhà văn hóa, và là một nhà nhân đạo có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của văn học Việt Nam. Tên tuổi của Nguyễn Du và “Truyện Kiều” sẽ mãi mãi trường tồn trong lòng người đọc và dân tộc Việt Nam.