Thuốc bảo vệ thực vật là gì? Đặc điểm, vai trò và tác hại?

1. Thuốc bảo vệ thực vật là gì và ứng dụng của nó:

Thuốc bảo vệ thực vật là một trong những giải pháp quan trọng nhất để bảo vệ cây trồng và nông sản khỏi sự tấn công của các loài côn trùng và sâu bệnh hại. Nó là một loại sản phẩm hóa học được sử dụng trong nông, lâm nghiệp để phòng ngừa và tiêu diệt các đối tượng gây hại cho cây trồng và nông sản. Thuốc bảo vệ thực vật cũng có thể được sử dụng để điều hòa và kích thích sinh trưởng của cây.

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc BVTV cũng có những hạn chế và tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người. Việc lạm dụng thuốc BVTV không chỉ gây tác động tiêu cực đến môi trường, mà còn gây hại cho sức khỏe của con người và động vật. Vì vậy, nhiều nước đã áp dụng các chính sách hạn chế và kiểm soát việc sử dụng thuốc BVTV.

Ở Việt Nam, những sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) phải được đăng ký vào danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng. Điều này đảm bảo rằng chỉ những sản phẩm an toàn và hiệu quả được sử dụng trong nông nghiệp và bảo vệ sức khỏe của con người cũng như môi trường.

Bên cạnh đó, sự phát triển của khoa học kỹ thuật đã đưa đến việc sử dụng các loại thuốc BVTV thân thiện với môi trường và được sản xuất từ các thành phần tự nhiên. Các phương pháp mới này giúp tăng cường khả năng chống lại các tác nhân gây hại mà vẫn đảm bảo sự an toàn cho người sử dụng và môi trường.

Ngoài ra, việc áp dụng các phương pháp trồng trọt hữu cơ và sử dụng các sinh vật có lợi cũng là một giải pháp tốt để giảm thiểu việc sử dụng thuốc BVTV. Các phương pháp này giúp cải thiện sức khỏe của cây trồng và đảm bảo rằng người tiêu dùng được tiếp cận với các sản phẩm nông nghiệp an toàn và tốt cho sức khỏe.

Vì vậy, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng của các nhà nông và các chính phủ trên toàn thế giới. Chỉ khi được sử dụng đúng cách và kết hợp với các giải pháp khác như trồng trọt hữu cơ và sử dụng các sinh vật có lợi, thuốc BVTV mới thực sự hiệu quả và an toàn cho môi trường và sức khỏe con người.

2. Phân loại các loại thuốc bảo vệ thực vật hiện nay:

Có rất nhiều loại thuốc BVTV trên thị trường hiện nay, tuy nhiên để đảm bảo sử dụng hiệu quả và an toàn cho sức khỏe, người nông dân cần phải hiểu rõ về các loại thuốc BVTV và phân loại chúng ra sao. Dưới đây, chúng tôi sẽ phân loại thuốc BVTV ra theo nhiều tiêu chí khác nhau:

2.1. Theo nguồn gốc và cấu trúc hóa học:

Về cấu trúc hóa học, thuốc BVTV được chia thành 2 loại và thuốc có nguồn gốc hóa học và thuốc có nguồn gốc sinh học.

Thuốc BVTV có nguồn gốc hóa học được tổng hợp từ các hợp chất vô cơ hoặc hữu cơ. Đây là loại thuốc phổ biến ở Việt Nam, tuy nhiên, trên thế giới, hầu hết các loại thuốc này đang giảm dần do chúng đều có độc.

Thuốc có nguồn gốc sinh học là nguồn gốc tự nhiên, chế phẩm sinh học hay thảo dược và các chủng vi sinh được nuôi cấy trong các môi trường khác nhau. Thuốc bảo vệ thực vật có ít độc hơn hoặc không có độc đối với con người.

Thực ra, các loại thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học đã được cha ông tư sử dụng từ rất lâu rồi. Tuy nhiên, đến ngày nay, khi nhận thức được tác hại của thuốc hóa học, nhu cầu sử dụng các loại thuốc nguồn gốc sinh học mới thực sự phát triển hơn nữa.

2.2. Tính độc của thuốc:

Người mua thuốc BVTV cần đặc biệt lưu ý vấn đề này để hạn chế tối đa ảnh hưởng của thuốc đối với sức khỏe và cần có đồ bảo hộ trong quá trình sử dụng:

1. Độc cấp tính: Người sử dụng có thể bị buồn nôn, chóng mặt, toát mồ hôi khi tiếp xúc với thuốc BVTV một liều lượng nhất định. Để tránh tác hại này, người sử dụng cần phải đeo đồ bảo hộ đầy đủ và tuân thủ các hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.

2. Độc mãn tính: Chất độc ngấm dần vào cơ thể có thể ban đầu chưa biểu hiện ngay nhưng sau một thời gian tích tụ chất độc sẽ bộc phát và biểu hiện ra bên ngoài. Để tránh tác hại này, người nông dân cần phải đeo đồ bảo hộ đầy đủ và tuân thủ các hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.

Căn cứ vào độ độc cấp tính của thuốc, WHO phân chia thuốc thành 5 nhóm độc khác nhau:

Ia (rất độc), Ib (độc cao), II (độc trung bình), III (ít độc) và IV (rất ít độc). Việc phân loại này giúp người nông dân có thể lựa chọn loại thuốc an toàn và hiệu quả nhất cho cây trồng của mình.

2.3. Theo phạm vi tác dụng:

Thuốc BVTV được chia thành 3 loại theo phạm vi tác dụng:

1. Thuốc BVTV đặc trị: Loại thuốc này được sử dụng để điều trị các bệnh do vi khuẩn, nấm, virus gây ra.

2. Thuốc BVTV phòng trị: Loại thuốc này được sử dụng để phòng trị các bệnh do vi khuẩn, nấm, virus gây ra và đồng thời cũng giúp bảo vệ cây trồng khỏi vi khuẩn, nấm, virus.

3. Thuốc BVTV bảo vệ cây trồng: Loại thuốc này được sử dụng để bảo vệ cây trồng khỏi các tác nhân gây hại như sâu bệnh, côn trùng và các yếu tố môi trường như tia UV, lạnh, gió, nóng.

2.4. Theo phương pháp sử dụng:

Thuốc BVTV được chia thành 2 loại theo phương pháp sử dụng:

1. Thuốc BVTV hữu hiệu: Loại thuốc này được sử dụng để phòng trị và đặc trị các bệnh liên quan đến cây trồng.

2. Thuốc BVTV tiên tiến: Loại thuốc này được sản xuất theo công nghệ tiên tiến, giúp tăng hiệu quả điều trị, phòng trị và bảo vệ cây trồng.

3. Những tác hại của thuốc bảo vệ thực vật:

3.1. Mất cân bằng hệ sinh thái:

Thuốc bảo vệ thực vật là một trong những giải pháp được sử dụng để bảo vệ cây trồng khỏi các loài côn trùng, vi khuẩn và nấm gây hại. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này đang đe dọa đến cân bằng của hệ sinh thái.

Trong hệ sinh thái tự nhiên, tất cả các loài, dù có lợi hay có hại, đều góp phần đảm bảo cân bằng cho hệ sinh thái. Tuy nhiên, bằng việc sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, chúng ta đã làm cho nhiều loài sinh vật bị ảnh hưởng và đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Không chỉ các loài có hại, các loài sinh vật có lợi cũng bị ảnh hưởng như loài ong (rất nhạy cảm với các loại thuốc BVTV). Việc suy giảm số lượng các loài côn trùng kiến cho sinh vật ăn côn trùng không có thức ăn và đứng trước nguy cơ không có thức ăn và chết dần.

Điều đáng lo ngại hơn là hệ sinh thái văn minh, tức là hệ sinh thái được tạo ra bởi con người, cũng đang chịu tác động tiêu cực từ việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Các loài cây trồng càng kháng thuốc thì người trồng cây càng sử dụng nhiều thuốc hơn, dẫn đến mất cân bằng hệ sinh thái và thậm chí làm suy giảm năng suất nông nghiệp.

3.2. Hình thành dịch bệnh:

Trải qua nhiều lần sử dụng thuốc, các dịch bệnh có thể không chết hết nhưng lại hình thành nên tính kháng thuốc và lại phát triển mạnh mẽ hơn. Và như vậy con người lại cần nghiên cứu và phát triển một loại thuốc mang tính độc cao hơn để tiêu diệt. Cứ một vòng tuần hoàn như vậy thì môi trường xung quanh chúng ta lại càng bị ảnh hưởng nặng nề và dịch bệnh ngày càng phức tạp hơn.

Ngoài ra, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng cách cũng dẫn đến sự phát triển của dịch bệnh. Các nhà nghiên cứu cho biết rằng, việc sử dụng thuốc BVTV quá nhiều và không đúng cách gây ra sự phát triển của nấm đốm lá, vi khuẩn bệnh và virus gây hại.

3.3. Ô nhiễm môi trường:

Dư lượng thuốc bảo vệ thực vật phát tán vào môi trường đất, nước, không khí gây ô nhiễm môi trường, trong đó ảnh hưởng nặng nề nhất vẫn là môi trường nước và đất. Có một số sinh vật trong đất góp phần phân giải một phần và hấp thu một phần. Tuy nhiên, chính lượng thuốc BVTV này cũng đã giết chết nhiều sinh vật có lợi trong đất. Cứ như vậy, qua thời gian thì thuốc bảo vệ trong đất chảy tràn trên đồng ruộng, ao hồ khiến ô nhiễm môi trường trên diện rộng.

Vấn đề ô nhiễm môi trường càng trở nên nghiêm trọng khi các chất hóa học trong thuốc BVTV tích tụ trong đất, nước và trong cơ thể động vật. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, lượng thuốc BVTV có thể được phát hiện trong nước mặt, trong đất và thậm chí trong thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày. Điều này đặt ra mối đe dọa đến sức khỏe con người và môi trường tự nhiên.

3.4. Ảnh hưởng đến sức khỏe:

Bất kì loại thuốc bảo vệ nào đều cần chúng ta sử dụng đầy đủ bảo hộ lao động, vệ sinh sạch sẽ sau khi phun xịt thuốc. Một số loại có thể độc ngay nhưng một số loại thuốc có thể tích lũy dần dần sau thời gian dài mới bắt đầu bộc phát. Chính vì vậy hãy hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học. Tuy nhiên, nếu phải sử dụng, hãy sử dụng thuốc BVTV sinh học, chế phẩm sinh học để không gây hại đến môi trường và sức khỏe của mỗi chúng ta. Việc sử dụng thuốc BVTV sinh học, chế phẩm sinh học còn giúp khuyến khích phát triển kinh tế ở mức độ bền vững.

Sự sử dụng thuốc BVTV hóa học không đúng cách có thể gây ra nguy hiểm đến sức khỏe của con người. Các chất hóa học trong thuốc này có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, đầu đau, buồn nôn và chóng mặt. Nếu tiếp xúc với chúng quá lâu hoặc quá nhiều, chúng có thể dẫn đến các vấn đề về thận, gan và thậm chí là ung thư.

3.5. Gây thiệt hại về kinh tế:

Việc sử dụng thuốc BVTV hóa học không đúng cách không chỉ gây hại đến môi trường và sức khỏe con người, mà còn gây thiệt hại về kinh tế. Đôi khi thuốc BVTV lại không mang lại hiệu quả cao, do vậy chi phí đầu vào cao, lợi nhuận thấp nên không mang đến hiệu quả kinh tế. Đồng thời, chi phí khắc phục ô nhiễm đất, nước, xử lý rác thải nhiều khi cao hơn nhiều so với hiệu quả kinh tế mà nó tăng thêm.

Mỗi năm chúng ta phải nhập khẩu hàng trăm tấn thuốc BVTV có giá trị lớn đối với ngành nông nghiệp của chúng ta. Do đó, sử dụng thuốc BVTV hợp lý và tiết kiệm được không chỉ giúp bảo vệ môi trường và sức khỏe của con người mà còn giúp tăng hiệu quả kinh tế cho ngành nông nghiệp. Sử dụng thuốc BVTV sinh học, chế phẩm sinh học không chỉ giúp giảm thiểu tác hại của thuốc bảo vệ hóa học đối với môi trường và sức khỏe con người, mà còn giúp tăng năng suất nông nghiệp và giảm chi phí sản xuất.