Thực hành vẽ biểu đồ và phân tích sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng là một tiết học quan trọng trong môn Địa lí lớp 12. Xin mời các bạn học sinh theo dõi bài viết sau để biết cách vẽ biểu đồ cũng như phân tích, đánh giá, nhận xét về sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng.
Mục lục bài viết
1. Thực hành vẽ biểu đồ và phân tích sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng:
Cho bảng số liệu sau về thu nhập bình quân đầu người người/tháng theo các vùng.
(Đơn vị: nghìn đồng)
| Vùng Năm | 1999 | 2002 | 2004 | |
| Cả nước | 295,0 | 356,1 | 484,4 | |
| Trung du và miền núi Bắc Bộ | Đông Bắc | 210,0 | 268,8 | 379,9 |
| Tây Bắc | 197,0 | 265,7 | ||
| Đồng bằng sông Hồng | 280,3 | 353,1 | 488,2 | |
| Bắc Trung Bộ | 212,4 | 235,4 | 317,1 | |
| Duyên hải Nam Trung Bộ | 252,8 | 305,8 | 414,9 | |
| Tây Nguyên | 344,7 | 244,0 | 390,2 | |
| Đông Nam Bộ | 527,8 | 619,7 | 833,0 | |
| Đồng bằng sông Cửu Long | 342,1 | 371,3 | 471,1 | |
a. Vẽ biểu đồ thể hiện thu nhập bình quân đầu người/tháng giữa các vùng nước ta, năm 2004.
b. So sánh và nhận xét mức thu nhập bình quân đầu người/tháng giữa các vùng qua năm.
Lời giải:
a. Vẽ biểu đồ thể hiện thu nhập bình quân đầu người/tháng giữa các vùng nước ta, năm 2004.
b. So sánh và nhận xét mức thu nhập bình quân đầu người/tháng giữa các vùng qua năm.
So sánh và nhận xét:
*Thu nhập trung bình hàng tháng của mỗi người rất khác nhau tùy theo khu vực.
– Các vùng sau có thu nhập bình quân đầu người cao hơn mức trung bình cả nước.
+ Đồng bằng sông Hồng là: 488,2 và Đông Nam Bộ là: 833. Trong khi đó miền Đông Nam Bộ có thu nhập cao nhất cả nước.
– Các vùng có thu nhập bình quân đầu người dưới mức trung bình cả nước là Đông Bắc (379,9), Tây Bắc (265,7), Bắc Trung Bộ (317,1), Tây Nguyên (390,2), Nam Trung Bộ (414,9), Đồng bằng sông Cửu Long (471).
– Vùng Tây Bắc là vùng có thu nhập thấp nhất cả nước, tiếp theo là vùng Bắc Trung Bộ.
– Thu nhập bình quân tháng/người có sự khác biệt lớn giữa các vùng đồng bằng, trong đó Đồng bằng sông Hồng (488,2), Đồng bằng sông Cửu Long (471) và Đông Nam Bộ là 833.000 đồng (gần gấp đôi).
– Miền núi cũng có sự khác biệt, với 265.700 đồng ở Tây Bắc, 379.900 đồng ở Đông Bắc và 390.200 đồng ở Tây Nguyên.
– Từ năm 1999 đến năm 2004, thu nhập bình quân đầu người mỗi tháng ở mỗi vùng có xu hướng tăng.
+ Vùng Đông Bắc có tốc độ tăng trưởng cao nhất, tiếp theo là Đồng bằng sông Hồng, Duyên hải Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ.
+ Tây Nguyên giảm từ năm 1999 đến năm 2002 và tăng từ năm 2004 trở đi.
⇒ Nguyên nhân: Sự khác biệt về điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội giữa các vùng.
– Đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ là vùng phát triển năng động nhất của cả nước. Điều kiện sống và làm việc rất tốt, người dân làm việc chủ yếu trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ => Mức sống người dân cao, thu nhập ổn định hơn.
– Điều kiện kinh tế – xã hội kém phát triển ở vùng Tây Bắc và Bắc Trung Bộ. Hoạt động kinh tế chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, hiệu quả kinh tế thấp => thu nhập thấp và mức sống thấp.
Bài 2: Cho bảng số liệu sau về Thu nhập bình quân đầu người/tháng giữa các vùng
(Đơn vị: nghìn đồng)
| Vùng | Năm 1999 | Năm 2010 |
| Cả nước | 295,0 | 1387,0 |
| Trung du và miền núi Bắc Bộ | 210,0 | 905,0 |
| Đồng bằng sông Hồng | 280,3 | 1581,0 |
| Bắc Trung Bộ | 212,4 | 950,0 |
| Duyên hải Nam Trung Bộ | 252,8 | 1159,0 |
| Tây Nguyên | 344,7 | 1088,0 |
| Đông Nam Bộ | 527,8 | 2304,0 |
| Đồng bằng sông Cửu Long | 342,1 | 1247,0 |
a. Vẽ biểu đồ (thanh ngang) thể hiện thu nhập bình quân đầu người/tháng giữa các vùng nước ta, năm 2010.
b. Nhận xét sự gia tăng mức thu nhập bình quân đầu người/tháng của cả nước và vùng.
Lời giải:
a. Vẽ biểu đồ (thanh ngang) thể hiện thu nhập bình quân đầu người/tháng giữa các vùng nước ta, năm 2010.
b. Nhận xét sự gia tăng mức thu nhập bình quân đầu người/tháng của cả nước và vùng.
Sự gia tăng mức thu nhập bình quân đầu người/tháng của cả nước và các vùng:
– Từ năm 1999 đến năm 2010, thu nhập bình quân đầu người mỗi tháng tăng lên giữa các vùng.
– Thu nhập bình quân đầu người/tháng có sự khác nhau giữa các vùng.
+ Trong nước, thu nhập bình quân/tháng của người dân cao nhất là vùng Đông Nam Bộ (2.304.000 đồng), thấp nhất là vùng Trung du và miền núi phía Bắc (905.000 đồng).
+ Các vùng có thu nhập bình quân tháng/người vượt mức bình quân cả nước (2010): Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Hồng.
+ Ở các vùng khác, thu nhập bình quân đầu người hàng tháng thấp hơn mức bình quân cả nước.
2. Hướng dẫn vẽ biểu đồ sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng:
Biểu đồ sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng là một công cụ hữu ích để phân tích sự chênh lệch về mức sống giữa các địa phương. Bạn có thể sử dụng các nguồn dữ liệu chính thống như Tổng cục Thống kê, Ngân hàng Thế giới, hoặc các nghiên cứu khoa học uy tín. Sau khi có dữ liệu, bạn có thể thực hiện các bước sau:
– Bước 1: Thu thập dữ liệu về thu nhập bình quân theo đầu người của các vùng trong một năm hoặc một khoảng thời gian nào đó.
– Bước 2: Sắp xếp các vùng theo thứ tự giảm dần của thu nhập bình quân theo đầu người.
– Bước 3: Vẽ một trục hoành ngang và một trục tung đứng. Trục hoành biểu thị số thứ tự của các vùng, từ 1 đến n, trong đó n là số vùng. Trục tung biểu thị thu nhập bình quân theo đầu người của các vùng, từ 0 đến m, trong đó m là giá trị cao nhất.
– Bước 4: Đánh dấu các điểm trên biểu đồ, trong đó điểm thứ i có tọa độ (i, y_i), trong đó y_i là thu nhập bình quân theo đầu người của vùng thứ i.
– Bước 5: Nối các điểm lại với nhau bằng các đoạn thẳng để tạo thành một đường cong. Đường cong này gọi là đường Lorenz của biểu đồ sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng.
Đây là một hướng dẫn cơ bản để vẽ biểu đồ sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng. Bạn có thể tùy biến biểu đồ theo ý muốn bằng cách thêm các nhãn, tiêu đề, màu sắc, hoặc sử dụng các loại biểu đồ khác nhau như biểu đồ cột, biểu đồ tròn, hoặc biểu đồ hộp.
Bạn có thể sử dụng biểu đồ này để:
– So sánh thu nhập bình quân theo đầu người của các vùng trong một quốc gia hoặc khu vực, và nhận biết sự bất bình đẳng về thu nhập giữa các vùng.
– Tìm ra những vùng có thu nhập bình quân theo đầu người cao nhất hoặc thấp nhất, và nghiên cứu nguyên nhân của sự khác biệt này.
– Đề xuất các chính sách hoặc giải pháp để giảm sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng, và cải thiện mức sống của người dân.
– So sánh biểu đồ của năm hiện tại với biểu đồ của các năm trước, và theo dõi sự thay đổi của sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng theo thời gian.
3. Hướng dẫn phân tích sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng:
Phân tích sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng là một bài toán quan trọng trong nghiên cứu kinh tế xã hội. Sự phân hóa về thu nhập có thể ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững, công bằng và hòa bình của một quốc gia. Để phân tích sự phân hóa về thu nhập, ta có thể sử dụng các chỉ số như hệ số Gini, chỉ số Theil, chỉ số Atkinson, hoặc các phương pháp khác như phân tích phân vị, phân tích phân lớp, phân tích phân đoạn. Các chỉ số và phương pháp này có những ưu và nhược điểm riêng, do đó ta cần chọn lựa phù hợp với mục tiêu và dữ liệu của nghiên cứu.
Để giải thích biểu đồ sự phân hóa về thu nhập bình quân theo đầu người giữa các vùng, bạn cần chú ý đến hai yếu tố chính: hình dạng và vị trí của đường Lorenz, và giá trị của hệ số Gini.
– Hình dạng và vị trí của đường Lorenz cho biết mức độ phân hóa của thu nhập giữa các vùng. Nếu đường Lorenz càng cong xuống dưới và càng xa khỏi đường chéo, thì có nghĩa là sự phân hóa càng cao, tức là có một số vùng có thu nhập rất cao và một số vùng có thu nhập rất thấp. Ngược lại, nếu đường Lorenz gần hoặc trùng với đường chéo, thì có nghĩa là sự phân hóa càng thấp, tức là các vùng có thu nhập gần như bằng nhau.
– Giá trị của hệ số Gini là một chỉ số toán học để đo lường sự phân hóa của thu nhập giữa các vùng. Hệ số Gini có giá trị từ 0 (bình đẳng hoàn hảo) đến 1 (bất bình đẳng tuyệt đối). Hệ số Gini càng cao, thì sự phân hóa càng cao, và ngược lại.
