Án treo là biện pháp thể hiện chính sách khoan hồng của pháp luật cho phép người phạm tội được cải tạo ngoài xã hội thay vì chấp hành án trong trại giam. Tuy nhiên, nhiều người thắc mắc rằng người được hưởng án treo có được xóa án tích hay không và thời điểm nào được coi là đã xóa án tích. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ quy định pháp luật về xóa án tích đối với người hưởng án treo theo Bộ luật Hình sự hiện hành.
Mục lục bài viết
1. Án treo có được xóa án tích hay không?
Theo quy định tại các Điều 70, Điều 71 và Điều 73 Bộ luật Hình sự năm 2015, những người đã từng bị kết án có thể được xóa án tích và coi như chưa từng bị kết án trong những trường hợp sau:
1.1. Đương nhiên xóa án tích:
Đương nhiên xóa án tích áp dụng đối với người bị kết án không phải về các tội xâm phạm an ninh quốc gia quy định tại chương XIII Bộ luật Hình sự năm 2015 hoặc về các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh tại quy định tại chương XXVI Bộ luật Hình sự năm 2015 khi họ đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án và đáp ứng các điều kiện sau:
Thứ nhất, đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án sau khi đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo. Không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:
- 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;
- 02 năm trong trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm;
- 03 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;
- 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.
Thứ hai, nếu người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định tại các điểm a, b và c khoản 2 Điều 70 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ hết vào thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.
1.2. Theo quyết định của Tòa án:
Xóa án tích theo quyết định của Tòa án được áp dụng đối với người bị kết án về một trong các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc về các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh tại quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015. Khi đó, Tòa án quyết định việc xóa án tích đối với người bị kết án căn cứ vào tính chất của tội phạm đã thực hiện, thái độ chấp hành pháp luật, thái độ lao động của người bị kết án và các điều kiện quy định tại khoản 2 Điều 71 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án sau khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo. Không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn sau đây:
- 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ, phạt tù nhưng được hưởng án treo;
- 03 năm trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm;
- 05 năm trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;
- 07 năm trong trường hợp bị phạt tù trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án.
Nếu người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định tại điểm a, điểm b khoản 2 Điều 71 Bộ luật Hình sự năm 2015 nêu trên thì Tòa án quyết định việc xóa án tích từ khi người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.
1.3. Xóa án tích trong trường hợp đặc biệt:
Toà án áp dụng xoá án tích trong trường hợp đặc biệt đối với người bị kết án nếu người đó đáp ứng đủ các điều kiện sau:
- Có những biểu hiện tiến bộ rõ rệt;
- Lập công;
- Được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú đề nghị Tòa án xoá án tích;
- Đã đảm bảo 1/3 (một phần ba) thời hạn quy định tại khoản 2 Điều 70 và khoản 2 Điều 71 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Như vậy: Cá nhân bị phạt án treo hoàn toàn CÓ THỂ được xóa án tích nếu tuân thủ đảm bảo các điều kiện theo quy định của luật nêu trên.
2. Thủ tục và quy trình xóa án tích đối với án treo:
Đối với từng trường hợp cụ thể thì thủ tục xóa án tích đối với án treo sẽ được tiến hành theo các quy trình khác nhau nhất định:
3.1. Án treo do quyết định của Tòa án hoặc được xóa án tích trong trường hợp đặc biệt:
a. Hồ sơ xóa án tích:
Đối với trường hợp này, cá nhân cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ với các giấy tờ sau:
- Đơn xin xóa án tích;
- Các tài liệu như giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt tù của trại giam;
- Giấy xác nhận của cơ quan thi hành án dân sự về việc thi hành xong các khoản bồi thường, án phí, tiền phạt;
- Bản sao chứng minh nhân dân.
b. Trình tự thủ tục xin xóa án tích:
- Người bị kết án gửi hồ sơ lên Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án có nhận xét của chính quyền xã/phường/thị trấn nơi họ cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi họ làm việc, học tập.
- Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được đơn của người bị kết án, Tòa án đã xét xử sơ thẩm chuyển tài liệu về việc xin xóa án tích cho Viện kiểm sát cùng cấp.
- Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày nhận tài liệu do Tòa án chuyển đến, Viện kiểm sát cùng cấp có ý kiến bằng văn bản và chuyển lại tài liệu cho Tòa án.
- Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm nếu xét thấy đủ điều kiện thì trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày nhận tài liệu do Viện kiểm sát chuyển đến, Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm phải ra quyết định xóa án tích; trường hợp chưa đủ điều kiện thì quyết định bác đơn xin xóa án tích.
- Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày ra quyết định xóa án tích hoặc quyết định bác đơn xin xóa án tích, Tòa án đã ra quyết định phải gửi quyết định này cho người bị kết án, Viện kiểm sát cùng cấp, chính quyền xã/phường/thị trấn nơi họ cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi họ làm việc, học tập.
3.2. Án treo trong trường hợp đương nhiên được xóa án tích:
a. Hồ xin xóa án tích:
Thành phần hồ sơ cần chuẩn bị bao gồm:
- Tờ khai đề nghị cấp Phiếu lý lịch tư pháp;
- Bản sao chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu;
- Quyết định, văn bản xác nhận chấp hành xong bản án hình sự;
- Giấy tờ xác minh đã thực hiện xong nghĩa vụ phát sinh từ vụ án hình sự;
- Giấy xác nhận của cơ quan công an cấp Huyện không phạm tội mới.
b. Trình tự, thủ tục xin xóa án tích:
- Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, cá nhân sẽ nộp hồ sơ lên nơi mà cá nhân đó đăng ký hộ khẩu thường trú, hoặc nơi cá nhân đó đăng ký tạm trú.
- Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu của người được đương nhiên xóa án tích và xét thấy có đủ điều kiện thì Cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp cấp Phiếu lý lịch tư pháp là họ không có án tích.
3. Cá nhân bị kết án treo có bị coi là có tiền án không?
Căn cứ tại Điều 65 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về án treo như sau:
- Khi xử phạt tù không quá 03 năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù, thì Tòa án cho hưởng án treo và ấn định thời gian thử thách từ 01 năm đến 05 năm và thực hiện các nghĩa vụ trong thời gian thử thách theo quy định của Luật Thi hành án hình sự.
- Trong thời gian thử thách, Tòa án giao người được hưởng án treo cho cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú để giám sát, giáo dục. Gia đình người bị kết án có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức, chính quyền địa phương trong việc giám sát, giáo dục người đó.
- Tòa án có thể quyết định áp dụng đối với người được hưởng án treo hình phạt bổ sung nếu trong điều luật áp dụng có quy định hình phạt này.
Căn cứ theo Điều 1 Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng Điều 65 Bộ luật Hình sự năm 2015 về án treo, có thể hiểu rằng án treo là biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện.
Biện pháp này được Tòa án áp dụng đối với người phạm tội bị xử phạt tù không quá 03 năm, khi xét thấy căn cứ vào nhân thân, các tình tiết giảm nhẹ và nơi cư trú rõ ràng của người phạm tội, việc bắt họ chấp hành hình phạt tù là không thật sự cần thiết. Khi đó, Tòa án cho họ được hưởng án treo, tức là không phải vào trại giam chấp hành án nhưng phải tuân thủ các điều kiện, nghĩa vụ trong thời gian thử thách do Tòa án ấn định.
Mặc dù được gọi là “hưởng án treo”, song đây vẫn là một hình phạt tù có điều kiện được miễn chấp hành và không phải là hình thức tha bổng hoàn toàn. Người được hưởng án treo vẫn phải xóa án tích. Trong thời gian chưa xóa án tích thì vẫn được xem là người CÓ TIỀN ÁN theo quy định của pháp luật hình sự hiện hành.
Lưu ý: Trong trường hợp người bị án tù treo vẫn là tội phạm và vẫn có án tích.
THAM KHẢO THÊM:
Tư vấn pháp luật qua Zalo
Liên hệ với Luật sư để được hỗ trợ:
Tư vấn pháp luật qua Zalo 
