Thủ tục rút gọn trong hoạt động tố tụng hành chính

1. Phạm vi áp dụng thủ tục rút gọn trong hoạt động tố tụng hành chính:

Căn cứ theo khoản 1 Điều 245 Văn bản hợp nhất 30/VBHN-VPQH năm 2019 về Luật Tố tụng hành chính đã quy định cụ thể về phạm vi áp dụng thủ tục rút gọn như sau:

• Thủ tục rút gọn trong tố tụng hành chính là một thủ tục đặc biệt được thiết lập để giải quyết các vụ án hành chính một cách nhanh chóng khi có đủ các điều kiện được quy định trong Luật Tố tụng Hành chính. Mục đích của thủ tục này là giảm thiểu thời gian và đơn giản hóa các thủ tục so với thủ tục giải quyết vụ án hành chính thông thường mà vẫn đảm bảo rằng việc giải quyết vụ án tuân thủ đúng các quy định pháp luật.

• Khi tòa án áp dụng thủ tục rút gọn thì sẽ áp dụng các quy định của Chương về thủ tục rút gọn trong Luật Tố tụng Hành chính. Đồng thời, tòa án cũng có thể áp dụng các quy định khác của Luật Tố tụng Hành chính, miễn là những quy định đó không mâu thuẫn với các quy định trong Chương về thủ tục rút gọn.

• Trong trường hợp có luật khác quy định về khiếu kiện hành chính và cho phép áp dụng thủ tục rút gọn, việc áp dụng sẽ tuân theo quy định của Luật Tố tụng Hành chính.

Như vậy, theo các quy định trên, thủ tục rút gọn trong tố tụng hành chính là một phương pháp giải quyết vụ án hành chính với điều kiện cụ thể theo Luật Tố tụng Hành chính. Thủ tục này giúp rút ngắn thời gian và đơn giản hóa quy trình so với thủ tục thông thường, nhưng vẫn đảm bảo rằng vụ án được giải quyết đúng theo pháp luật.

2. Điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn giải quyết vụ án hành chính:

Căn cứ tại khoản 1 Điều 246 Văn bản hợp nhất 30/VBHN-VPQH năm 2019 về Luật Tố tụng hành chính, quy định cụ thể về các điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn trong tố tụng hành chính như sau:

• Vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn khi có đủ các điều kiện sau đây:

+ Tình tiết đơn giản và chứng cứ rõ ràng: Vụ án phải có các tình tiết đơn giản, không phức tạp và các tài liệu, chứng cứ phải đầy đủ, rõ ràng. Những chứng cứ này phải đủ để làm căn cứ giải quyết vụ án mà không cần Tòa án phải thu thập thêm bất kỳ tài liệu hay chứng cứ nào khác.

+ Địa chỉ cư trú rõ ràng: Các đương sự liên quan đến vụ án đều phải có địa chỉ nơi cư trú hoặc trụ sở rõ ràng. Điều này giúp Tòa án dễ dàng liên hệ và gửi thông báo đến các bên liên quan.

+ Không có đương sự cư trú ở nước ngoài: Vụ án không có đương sự cư trú ở nước ngoài. Tuy nhiên, có một ngoại lệ là nếu các đương sự ở nước ngoài có thỏa thuận với các đương sự ở Việt Nam và cùng đề nghị Tòa án giải quyết vụ án theo thủ tục rút gọn thì vụ án vẫn có thể được áp dụng thủ tục này.

• Trong trường hợp Tòa án quyết định chuyển vụ án từ giải quyết theo thủ tục rút gọn sang thủ tục thông thường, thời hạn chuẩn bị xét xử vụ án sẽ được tính lại từ ngày ra quyết định chuyển vụ án.

Những điều kiện này nhằm đảm bảo rằng các vụ án đơn giản và rõ ràng có thể được giải quyết nhanh chóng và hiệu quả, đồng thời giảm bớt gánh nặng cho hệ thống tư pháp.

3. Nội dung quyết định đưa vụ án ra giải quyết theo thủ tục rút gọn:

Căn cứ tại khoản 2 Điều 247 Văn bản hợp nhất 30/VBHN-VPQH năm 2019 về Luật Tố tụng hành chính, quy định cụ thể về nội dung của quyết định đưa vụ án ra giải quyết theo thủ tục rút gọn như sau: 

• Ngày, tháng, năm ra quyết định: Quyết định phải ghi rõ ngày, tháng và năm mà quyết định được ban hành. Điều này giúp xác định thời điểm chính xác của quyết định và liên quan đến các mốc thời gian tiếp theo trong quá trình tố tụng.

• Tên Tòa án ra quyết định: Quyết định phải ghi rõ tên của Tòa án đã ra quyết định, nhằm xác định cơ quan có thẩm quyền giải quyết vụ án.

• Vụ án được đưa ra giải quyết theo thủ tục rút gọn: Quyết định phải nêu rõ vụ án nào đang được đưa ra giải quyết theo thủ tục rút gọn, nhằm làm rõ phạm vi và đối tượng của quyết định.

• Thông tin về các bên liên quan: Quyết định phải bao gồm tên, địa chỉ, số fax, và thư điện tử (nếu có) của người khởi kiện, người bị kiện, và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Điều này giúp xác định rõ ràng các bên tham gia trong vụ án.

• Thông tin về nhân sự: Quyết định phải ghi rõ họ tên của Thẩm phán, Thư ký phiên tòa, Kiểm sát viên cũng như họ tên của Thẩm phán và Kiểm sát viên dự khuyết (nếu có). Quy định này đảm bảo sự minh bạch về những người tham gia vào quá trình xét xử.

• Thời gian và địa điểm xét xử: Quyết định phải ghi rõ ngày, giờ, tháng, năm, và địa điểm mở phiên tòa. Thông tin này giúp các bên liên quan nắm rõ lịch trình và chuẩn bị tham gia phiên tòa.

• Hình thức xét xử: Quyết định phải nêu rõ vụ án sẽ được xét xử công khai hay xét xử kín.

• Những người được triệu tập: Quyết định phải ghi rõ họ tên của những người được triệu tập tham gia phiên tòa, giúp xác định rõ ràng những người cần có mặt tại phiên tòa.

Sau khi ra quyết định, quyết định đưa vụ án ra giải quyết theo thủ tục rút gọn phải được gửi đến các đương sự và Viện kiểm sát cùng cấp kèm theo hồ sơ vụ án ngay lập tức. Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ vụ án, Viện kiểm sát phải nghiên cứu và trả lại hồ sơ vụ án cho Tòa án.

Như vậy, theo các quy định trên, quyết định đưa vụ án ra giải quyết theo thủ tục rút gọn trong tố tụng hành chính phải đảm bảo đầy đủ các nội dung chính đã nêu. Điều này không chỉ giúp quá trình tố tụng diễn ra minh bạch và hiệu quả mà còn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan trong vụ án.

4. Phiên tòa theo thủ tục rút gọn được tổ chức như thế nào?

Theo quy định tại Điều 249 Văn bản hợp nhất 30/VBHN-VPQH năm 2019 về Luật Tố tụng hành chính, có những quy định về cách thức tiến hành phiên tòa theo thủ tục rút gọn như sau:

• Việc xét xử sơ thẩm vụ án hành chính theo thủ tục rút gọn sẽ được giao cho một Thẩm phán thực hiện. 

• Khi bắt đầu phiên tòa, Thẩm phán sẽ tiến hành thủ tục khai mạc phiên tòa theo đúng quy định tại Điều 169 của Luật Tố tụng hành chính.

• Sau khi phiên tòa được khai mạc, Thẩm phán sẽ tiến hành đối thoại với các bên liên quan, trừ khi có những tình huống đặc biệt mà đối thoại không thể thực hiện được theo quy định tại Điều 135 của Luật Tố tụng hành chính. Trong trường hợp các bên đạt được thỏa thuận về cách giải quyết vụ án, Thẩm phán sẽ lập biên bản đối thoại thành và ra quyết định công nhận kết quả đối thoại thành theo quy định tại Điều 140 của Luật Tố tụng hành chính. Ngược lại, nếu các bên không thể thống nhất về việc giải quyết vụ án, Thẩm phán sẽ tiếp tục tiến hành xét xử vụ án. Toàn bộ quá trình trình bày, tranh luận, đối đáp và đề xuất quan điểm về việc giải quyết vụ án sẽ được thực hiện theo quy định tại Mục 3 Chương XI của Luật Tố tụng hành chính.

• Trong quá trình diễn ra phiên tòa, nếu có phát sinh tình tiết mới theo quy định tại khoản 2 Điều 246 của Luật Tố tụng hành chính, làm cho vụ án không còn đủ điều kiện để áp dụng thủ tục rút gọn, Thẩm phán sẽ xem xét và quyết định chuyển vụ án sang giải quyết theo thủ tục thông thường. Khi đó, thời hạn chuẩn bị xét xử sẽ được tính lại theo quy định tại khoản 3 Điều 246 của Luật Tố tụng hành chính.

Những quy định trên nhằm đảm bảo quá trình xét xử diễn ra một cách công bằng, minh bạch và hiệu quả, đồng thời đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan trong vụ án hành chính.

THAM KHẢO THÊM:

• Tố tụng hành chính là gì? Các giai đoạn của tố tụng hành chính tại Việt Nam?
• Đối tượng khởi kiện vụ án hành chính theo Tố tụng hành chính
• Thẩm quyền của Toà án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong tố tụng hành chính