Khái quát về nộp hồ sơ khai thuế, tờ khai các loại thuế? Quy định về thời hạn nộp hồ sơ khai thuế, tờ khai các loại thuế?
Khi nghiên cứu về quản lý thuế, nghĩa vụ nộp thuế hay cụ thể hơn là nộp hồ sơ khai thuế được người ta cực kỳ chú trọng và coi đây là vấn đề trọng tâm. Liên quan đến nộp hồ sơ khai thuế có rất nhiều vấn đề, trong đó, đáng chú ý là vấn đề về thời hạn nộp hồ sơ, nó quyết định đến tính tuân thủ pháp luật thuế của người nộp thuế hay không.
Luật sư
Cơ sở pháp lý:
Luật Quản lý thuế năm 2019.
Nghị định 126/2020/NĐ-CP về hướng dẫn Luật Quản lý thuế.
Mục lục bài viết
1. Khái quát về nộp hồ sơ khai thuế, tờ khai các loại thuế?
Tờ khai thuế là một tài liệu thuộc hồ sơ khai thuế hoặc đối với trường hợp: loại thuế khai và nộp theo tháng; loại thuế khai và nộp theo quý thì tờ khai thuế là hồ sơ khai thuế (theo quy định tại Điều 43 Luật Quản lý thuế).
Giải thích về hồ sơ khai thuế, Khoản 1, Điều 7 Nghị định 126/2020/NĐ-CP có nêu rõ rằng: “Hồ sơ khai thuế là tờ khai thuế và các chứng từ, tài liệu liên quan làm căn cứ để xác định nghĩa vụ thuế của người nộp thuế với ngân sách nhà nước do người nộp thuế lập và gửi đến cơ quan quản lý thuế bằng phương thức điện tử hoặc giấy.” Theo định nghĩa này, hồ sơ khai thuế có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, đó là cơ sở để xác định trách nhiệm của người nộp thuế, cùng là cơ sở để cơ quan thuế xác định chính xác số tiền thuế mà người nộp thuế phải thực hiện.
Nếu như việc thực hiên khai thuế là “biểu hiện ban đầu” của việc tuân thủ nghĩa vụ thuế, thì việc nộp hồ sơ khai thuế là “biểu hiện tiếp theo” quan trọng nhất để quyết định đến tính tuân thủ nghĩa vụ nộp thuế của người nộp thuế. Có thể hiểu rằng, nộp hồ sơ khai thuế là việc người nộp thuế gửi hồ sơ khai thuế đến địa điểm (cơ quan thuế có thẩm quyền) trong thời hạn được pháp luật quy định.
2. Quy định về thời hạn nộp hồ sơ khai thuế, tờ khai các loại thuế:
Thực tế, quy định về ngày nhận hồ sơ khai thuế, thời hạn nộp tờ khai thuế cũng như quy định về nộp thuế là có sự khác biệt ở các nước trên thế giới. Trong Báo cáo kinh nghiệm quốc tế về quản lý thuế được Bộ Tài Chính cung cấp có đưa ra một vài ví dụ như sau:
– Ở Phi-líp-pin, doanh nghiệp phải nộp tờ khai thuế thu nhập theo quý và nộp tờ khai thuế cuối cùng hàng năm trước hoặc vào ngày thứ 15 của tháng thứ tư sau khi kết thúc năm tính thuế.
– Ở Thái Lan, Doanh nghiệp tờ khai thuế đồng thời nộp thuế vào ngày cuối cùng của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế. Doanh nghiệp khai thuế thu nhập doanh nghiệp hàng năm trong vòng 150 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán. Cá nhân nộp tờ khai thuế chậm nhất là ngày 31/3 của năm tính thuế tiếp theo. Cá nhân tham gia hoạt động kinh doanh phải nộp tờ khai thuế trong 06 tháng đầu tiên của năm vào ngày 30/9.
– Ở Nhật Bản, Doanh nghiệp nộp tờ khai thuế cuối cùng trong vòng 02 tháng kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm. Trường hợp doanh nghiệp không thể kê khai thuế do nhiều nguyên nhân bất khả kháng thì ngày đến hạn cuối cùng nộp hồ sơ được gia hạn thêm là trong vòng 01 tháng nếu có sự chấp thuận của cơ quan quản lý thuế.
Hiện nay, Nhật Bản đang xem xét sửa đổi gia hạn thời điểm nộp hồ sơ khai thuế thu nhập doanh nghiệp lần cuối cùng (không áp dụng gia hạn đối với hồ sơ khai thuế tiêu dùng), theo đó ngày đến hạn nộp hồ sơ khai thuế do thủ trưởng cơ quan thuế địa phương ấn định nhưng không quá 04 tháng.
Cá nhân nộp tờ khai thuế vào ngày 15/3 của năm tiếp theo.
Có phần tương tự, nhưng cũng có sự khác biệt trong quy định về thời hạn nộp hồ sơ khai thuế với các quốc gia trên thế giới, pháp luật quản lý thuế Việt Nam quy định cụ thể về thời hạn nộp hồ sơ khai thuế tại Điều 44 Luật Quản lý thuế như sau:
Thứ nhất, thời hạn nộp hồ sơ khai thuế đối với loại thuế khai theo tháng, theo quý:
– Chậm nhất là ngày thứ 20 của tháng tiếp theo tháng phát sinh nghĩa vụ thuế đối với trường hợp khai và nộp theo tháng.
– Chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng đầu của quý tiếp theo quý phát sinh nghĩa vụ thuế đối với trường hợp khai và nộp theo quý. (1 quý có 3 tháng)
Nhìn chung, thời hạn nộp hồ sơ đối với trường hợp khai và nộp theo tháng, quý khá ngắn, điều này cũng hoàn toàn phù hợp, bởi đây là trường hợp khai thuế chiếm phần lớn số lượng người nộp thuế, tránh tình trạng kéo dài gây mất ổn định và có thể thất thu thuế.
Thứ hai, thời hạn nộp hồ sơ khai thuế đối với loại thuế có kỳ tính thuế theo năm:
– Chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 3 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính đối với hồ sơ quyết toán thuế năm; chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng đầu tiên của năm dương lịch hoặc năm tài chính đối với hồ sơ khai thuế năm. (năm tài chính- năm ngân sách- bắt đầu từ ngày 01 tháng 01 và kết thúc vào ngày 31 tháng 12 năm dương lịch).
– Chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 4 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch đối với hồ sơ quyết toán thuế thu nhập cá nhân của cá nhân trực tiếp quyết toán thuế;
– Chậm nhất là ngày 15 tháng 12 của năm trước liền kề đối với hồ sơ khai thuế khoán của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán; trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh mới kinh doanh thì thời hạn nộp hồ sơ khai thuế khoán chậm nhất là 10 ngày kể từ ngày bắt đầu kinh doanh.
Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế đối với loại thuế có kỳ tính thuế (là khoảng thời gian để xác định số tiền thuế phải nộp ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật về thuế) dài hơn so với loại thuế khai theo tháng, quý. Điều này được lý giải bởi tính phức tạp hơn trong việc kê khai cũng như chuẩn bị hồ sơ khai thuế, bên cạnh tờ khai còn có hồ sơ khai quyết toán.
Thứ ba, thời hạn nộp hồ sơ khai thuế đối với loại thuế khai và nộp theo từng lần phát sinh nghĩa vụ thuế chậm nhất là ngày thứ 10 kể từ ngày phát sinh nghĩa vụ thuế. Bởi đây là trường hợp không nộp hồ sơ khai thuế thường xuyên, hơn nữa các trường hợp khai nộp thuế này cũng không quá phức tạp, do đó việc quy định 10 ngày là phù hợp.
Các trường hợp đặc biệt:
Thứ nhất, thời hạn nộp hồ sơ khai thuế đối với trường hợp chấm dứt hoạt động, chấm dứt hợp đồng hoặc tổ chức lại doanh nghiệp chậm nhất là ngày thứ 45 kể từ ngày xảy ra sự kiện. Đây là trường hợp mà doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước trước khi bước vào một cơ cấu tổ chức mới hoặc chấm dứt hoạt động, việc đặt ra thời hạn 45 ngày vừa có đủ thời gian để các doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ của mình.
Thứ hai, thời hạn nộp hồ sơ khai thuế đối với thuế sử dụng đất nông nghiệp; thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; tiền sử dụng đất; tiền thuê đất, thuê mặt nước; tiền cấp quyền khai thác khoáng sản; tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước; lệ phí trước bạ; lệ phí môn bài; khoản thu vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công; báo cáo lợi nhuận liên quốc gia. Chẳng hạn: Người nộp lệ phí môn bài (trừ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh) mới thành lập (bao gồm cả doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển từ hộ kinh doanh) hoặc có thành lập thêm đơn vị phụ thuộc, địa điểm kinh doanh hoặc bắt đầu hoạt động sản xuất, kinh doanh thực hiện nộp hồ sơ khai lệ phí môn bài chậm nhất là ngày 30 tháng 01 năm sau năm thành lập hoặc bắt đầu hoạt động sản xuất, kinh doanh. (Khoản 1, Điều 10 Nghị định 126/2020/NĐ-CP).
Thứ ba, thời hạn nộp hồ sơ khai thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thực hiện theo quy định của Luật Hải quan. Thông thường, thời hạn nộp hồ sơ khai thuế sẽ tương tự như thời hạn nộp tờ khai hải quan.
Thứ tư, trường hợp người nộp thuế khai thuế thông qua giao dịch điện tử trong ngày cuối cùng của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế mà cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế gặp sự cố thì người nộp thuế nộp hồ sơ khai thuế, chứng từ nộp thuế điện tử trong ngày tiếp theo sau khi cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế tiếp tục hoạt động. Đây là trường hợp người nộp thuế tiến hành khai, nộp thuế điện tử thông qua hình thức điện tử thay vì hình thức giấy, là trường hợp lường trước sự cố trong khai thuế để đảm bảo cho trách nhiệm của người nộp thuế.
Các thời hạn nêu trên không mang tính tuyệt đối, người nộp thuế có thể được gia hạn nếu “do thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, hỏa hoạn, tai nạn bất ngờ“. Việc gia hạn cũng phải được thực hiện khá cẩn thận, người nộp thuế phải gửi đến cơ quan thuế văn bản đề nghị gia hạn nộp hồ sơ khai thuế trước khi hết thời hạn nộp hồ sơ khai thuế. Quy định về gia hạn là quy định điển hình đi liền với các quy định về thời hạn khi nhắc đến thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho người dân.
