Thiếu ngủ, thức khuya khiến bạn bị sụt cân hay tăng cân?

1. Tình trạng mất ngủ có gây sụt cân không?

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng đối với sự phục hồi của cơ thể, như các chuyên gia đã chỉ ra. Một người trưởng thành cần khoảng 7-8 tiếng ngủ mỗi đêm để cơ thể có đủ thời gian để nạp năng lượng và khôi phục sự mệt mỏi sau một ngày làm việc.

Tuy nhiên, nhiều yếu tố như tuổi tác, thói quen xấu, căng thẳng và các vấn đề sức khỏe có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bạn. Có thể xảy ra tình trạng giấc ngủ không trọn vẹn hoặc bị gián đoạn.

Các trường hợp mất ngủ, đặc biệt mất ngủ cấp tính, nếu chỉ kéo dài trong thời gian ngắn và được khắc phục kịp thời thì thường không gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Tuy nhiên, mất ngủ mạn tính, kéo dài trong thời gian dài, có thể gây ra nhiều vấn đề lớn hơn đối với cơ thể và sự phát triển của bệnh lý.

Mất ngủ, đặc biệt mất ngủ cấp tính chỉ kéo dài trong thời gian ngắn và được khắc phục kịp thời, thường không gây ảnh hưởng lớn và không đáng quá lo lắng. Tuy nhiên, khi mất ngủ trở thành tình trạng mạn tính kéo dài, nó có thể tác động lớn đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe của bạn, bao gồm thay đổi bất thường về cân nặng.

Cần nhấn mạnh rằng tình trạng mất ngủ có thể gây ra nhiều ảnh hưởng đến cơ thể, trong đó có sự biến đổi về cân nặng.

1.1. Mất ngủ có gây sụt cân:

Tình trạng mất ngủ kéo dài không chỉ là vấn đề về giấc ngủ, mà còn tác động sâu rộng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Khi không có đủ giấc ngủ, cơ thể không có thời gian để phục hồi, làm cho người bệnh cảm thấy căng thẳng và mệt mỏi.

Cảm giác uể oải và mệt mỏi kéo dài có thể làm mất đi sự hứng thú và sự hưởng thụ của các hoạt động hàng ngày. Điều này thường dẫn đến việc giảm đi cảm giác ngon miệng, và thậm chí, buồn nôn thường xuyên. Người bệnh thường gặp khó khăn trong việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và cân đối.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mất ngủ do căng thẳng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa. Não tiết ra hormone adrenalin để chống lại căng thẳng, nhưng đồng thời cũng làm yếu đi hoạt động tiêu hóa, gây ra cảm giác chán ăn.

Trong trường hợp của những người mắc bệnh trầm cảm, cơ thể tạo ra hormone corticotropin, một loại hormone ức chế sự thèm ăn. Điều này càng làm tăng nguy cơ suy nhược và kiệt sức.

Những tác động xấu này không chỉ ảnh hưởng đến tâm trí mà còn đối với sức khỏe cơ thể nói chung. Có nguy cơ cao về các vấn đề về tim mạch và hệ tuần hoàn như đau đầu, giảm trí nhớ, đột quỵ và tai biến.

1.2. Mất ngủ gây tăng cân:

Thực tế là nhiều người có thể nghĩ rằng giảm giấc ngủ có thể dẫn đến việc giảm cân, và vì vậy, họ thường cố gắng thức khuya. Tuy nhiên, điều này có thể gây rối loạn về nhịp thức giấc ngủ, dẫn đến việc mất ngủ thường xuyên.

Khi trải qua một giai đoạn giảm cân do thiếu ngủ, cơ thể thường sẽ cố gắng bù đắp bằng cách tăng cường hấp thụ thức ăn. Điều này có thể dẫn đến việc tăng cân đột ngột.

Hơn nữa, quá trình mất ngủ cũng kích thích cơ thể tiết ra hormone ghrelin, một loại hormone làm cho chúng ta cảm thấy đói, từ đó dẫn đến tăng cân nhanh chóng. Đồng thời, sự thiếu ngủ cũng gây ra sự giảm thiểu của hormone leptin, một loại hormone được sản sinh từ mô mỡ, giúp giảm khả năng tiêu hao mỡ, làm cho cơ thể không thể đốt cháy các calo dư thừa một cách hiệu quả. Tất cả những điều này đồng thuận tạo điều kiện cho tình trạng tích tụ mỡ và tăng cân nhanh chóng.

Không chỉ ảnh hưởng đến sự mệt mỏi và tinh thần, mất ngủ còn có tác động đáng kể đến cân nặng của chúng ta. Khi mất ngủ, vùng não điều khiển hoạt động ăn uống thường bị ảnh hưởng, khiến cho người mất ngủ có xu hướng tìm kiếm các thực phẩm không lành mạnh như thực phẩm nhanh chóng, giàu đường, hoặc có nhiều dầu mỡ. Đây là một trong những nguyên nhân gây tăng cân nhanh chóng.

Nhiều người sau một đêm mất ngủ thường có thói quen “ngủ bù” vào ban ngày. Tuy nhiên, điều này thường dẫn đến việc giảm thời gian vận động, làm tăng nguy cơ mắc béo phì.

Ban đầu, mất ngủ có thể gây ra tình trạng mệt mỏi, chán ăn và dẫn đến sụt cân. Tuy nhiên, sau đó, cơ chế bù trừ của cơ thể thường dẫn đến việc cơ thể đòi hỏi nạp nhiều thức ăn hơn, điều này có thể gây tăng cân nhanh chóng.

2. Những ảnh hưởng khác:

Việc mất ngủ không chỉ đơn giản là gây sụt cân, mà còn có những tác động tiêu cực lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bị ảnh hưởng. Dưới đây là một số tác động quan trọng mà mất ngủ có thể gây ra:

Nguy cơ mắc bệnh ung thư: Mất ngủ kéo dài có thể tăng nguy cơ mắc một số loại bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư vú và ung thư đại trực tràng.

Lão hóa da: Mất ngủ gây stress cho cơ thể, làm da dễ lão hóa và tăng tình trạng viêm mụn do phá vỡ collagen.

Mất tập trung và hiệu suất công việc giảm: Người bị mất ngủ thường mất tập trung và phản ứng chậm hơn, điều này ảnh hưởng đến hiệu suất công việc và các hoạt động hàng ngày.

Ảnh hưởng đến tâm lý và mối quan hệ: Mất ngủ có thể làm người bệnh khó kiểm soát cảm xúc, dễ cáu gắt, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xung quanh.

Tăng nguy cơ bệnh tim mạch, đột quỵ và tiểu đường type 2: Mất ngủ kéo dài có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ và tiểu đường type 2.

Nguy hiểm giao thông và lao động: Người mất ngủ dễ gây nguy hiểm khi tham gia giao thông hoặc thực hiện các công việc đòi hỏi tập trung cao.

Ảnh hưởng đến hệ miễn dịch: Mất ngủ ảnh hưởng đến hoạt động của hệ miễn dịch, khiến người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng.

Rối loạn tâm lý: Mất ngủ có thể dẫn đến rối loạn cảm xúc, trầm cảm, rối loạn lo âu, và rối loạn lưỡng cực.

3. Cần làm gì để cải thiện tình trạng tăng hoặc sụt cân do mất ngủ?

Để cải thiện giấc ngủ, có một số biện pháp và thói quen hữu ích mà bạn có thể áp dụng:

3.1. Không dùng thuốc:

– Thư giãn: Sử dụng các biện pháp như ngâm chân, massage, đọc sách, hoặc lắng nghe nhạc thư giãn giúp làm dịu tâm hồn và chuẩn bị tâm trí cho giấc ngủ.

–  Liệu pháp tâm lý: Giải tỏa căng thẳng và lo lắng trong cuộc sống và công việc. Điều này có thể giúp bạn có một giấc ngủ sâu hơn. Nếu cần, hãy tìm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý.

– Thay đổi chế độ ăn: Ăn những thực phẩm tốt cho giấc ngủ như sữa chua, chuối, cá, hạt sen, cải bó xôi trứng. Đồng thời, hạn chế tiêu thụ các thực phẩm chứa nhiều đường và dầu mỡ.

– Một số ví dụ cụ thể:

Sau một buổi tập yoga nhẹ và một buổi ngâm chân ấm, tôi thường cảm thấy thật thư giãn và sẵn sàng cho một giấc ngủ ngon.

Thường xuyên tham gia các buổi tư vấn tâm lý giúp tôi giải tỏa căng thẳng từ công việc, từ đó giấc ngủ của tôi trở nên dễ dàng hơn.

Tôi thay đổi chế độ ăn của mình bằng cách tăng cường tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như cá và rau củ quả, và giảm bớt đồ ăn nhanh và đồ ngọt.

– Kiểm soát chế độ ăn uống: Tránh ăn quá no trước khi đi ngủ. Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu, bia và caffein. Những thực phẩm này có thể gây khó khăn trong việc đi vào giấc ngủ.

–  Tạo môi trường ngủ lành mạnh: Giữ phòng ngủ sạch sẽ, thoáng đãng, và tránh tiếng ồn. Hạn chế ánh sáng quá mạnh, sử dụng rèm cửa hoặc bị mắt để tối đa hóa sự thư giãn.

– Sử dụng trà thảo mộc hoặc tinh dầu: Một số loại trà thảo mộc như cam thảo có tác dụng thư giãn, giúp dễ dàng vào giấc ngủ. Tinh dầu như lavender cũng có hiệu quả tương tự.

– Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Ăn đúng cách và đảm bảo cơ thể được cung cấp đủ dưỡng chất. Tránh thực phẩm quá nhiều đường và chất béo.

3.2. Dùng thuốc:

Nếu các biện pháp trên vẫn không giúp cải thiện tình trạng mất ngủ, người bệnh nên tham khảo ý kiến của chuyên khoa nội thần kinh. Chuyên gia này sẽ giúp xác định nguyên nhân cụ thể gây mất ngủ và đề xuất phác đồ điều trị phù hợp.

Trong các phương pháp điều trị mất ngủ, phương pháp nội khoa (sử dụng thuốc) vẫn được coi là phương pháp chủ yếu. Có một số loại thuốc mà chuyên gia có thể kê đơn, như thuốc an thần, thuốc bình thần, và thuốc chống trầm cảm.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các loại thuốc này có thể mang đến tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, việc sử dụng các loại thuốc trị mất ngủ nên tuân thủ theo chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia y tế, và không nên tự ý sử dụng.

Ngoài ra, người bệnh cũng cần xem xét việc điều chỉnh cân nặng nếu cần thiết.