Trong bối cảnh thế giới có nhiều thay đổi, việc tạo ra hệ thống thông tin thị trường lao động với những dữ liệu đa dạng là cách để giúp lao động, doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo vượt qua khủng hoảng. Vậy để hiểu thêm về vấn đề như Thị trường việc làm là gì? Quy định thông tin thị trường lao động?
Mục lục bài viết
1. Thị trường việc làm là gì?
Thị trường việc làm được hiểu là thị trường trong đó có các dịch vụ lao động được mua và bán thông qua quá trình để xác định mức độ có việc làm của lao động, cũng như mức độ tiền công, thị trường việc làm hiện nay có rất nhiều công việc khác nhau do đó người lao động có thể tìm kiếm việc làm phù hợp với mình. Hiện nay thì thị trường việc làm tiếp tục phát triển theo chiều hướng đổi mới công nghệ, nâng cao quản lý; phát triển quy mô sản xuất kinh doanh, quy mô doanh nghiệp tạo nhiều chỗ làm mới thu hút lao động với nhiều ngành nghề đa dạng, đặc biệt nhu cầu tìm việc làm chất lượng cao.
2. Quy định về thông tin thị trường lao động:
2.1. Nội dung thông tin thị trường lao động:
căn cứ theo quy định tại điều 23. Nội dung thông tin thị trường lao động
1. Tình trạng, xu hướng việc làm.
2. Thông tin về cung cầu lao động, biến động cung cầu lao động trên thị trường lao động.
3. Thông tin về lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam và người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
4. Thông tin về tiền lương, tiền công.
Theo đó, nội dung thứ nhất đó là các thông tin này dựa trên số liệu thống kê ngành nghề được nhiều người lựa chọn định hướng khi thi vào các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, dạy nghề, ngành nghề có xu hướng phát triển về nguồn nhân lực qua các yếu tố kinh tế – xã hội, chính trị khách quan, các ngành nghề có xu hướng tăng đòi hỏi nguồn nhân lực. Tình trạng, xu hướng việc làm giúp cơ quan quản lý, chuyên gia đánh giá được sự phát triển hay đi lùi của thị trường lao động trong nước trong nhiều năm tiếp theo, để có hướng quản lý phù hợp.
Nội dung thứ hai đó là thông tin về cung cầu lao động, biến động cung cầu lao động trên thị trường lao động cụ thể khi nói về các biến động trên thị trưởng lao động chủ yếu liên quan đến cung cầu lao động. Các thông tin về cung cầu lao động, biến động cung cầu lao động trên thị trường lao động chủ yếu là các thông tin liên quan đến số lượng người lao động tham gia vào thị trường lao động hằng năm, số người sử dụng lao động tăng lên hằng năm, nhu cầu của người lao động, nhu cầu của người sử dụng lao động cũng như các ngành mà người lao động hướng tới. Thông tin về cung, cầu lao động, biến động cung cầu cũng giúp cơ quan quản lý Nhà nước xác định được tình trạng của thị trường lao động, đánh giá các ngành nghề và có các chính sách thúc đẩy cung, cầu lao động cho một số ngành nghề lao động có trình độ kỹ thuật, chuyên môn cao, các ngành nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hoặc đối với nhóm người lao động đặc biệt như người lao động cao tuổi, người lao động là người khuyết tật, người lao động là thanh niên, người lao động là người vùng dân tộc thiểu số,…
Nội dung thứ ba đó là thông tin về lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam và người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cụ thể khi là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam và người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đều khó kiểm soát do nơi làm việc không phải quốc gia của người đang làm việc. Các thông tin này giúp cơ quan quản lý Nhà nước quản lý nhân thân người lao động nước ngoài tại Việt Nam, người lao động Việt Nam làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng, đồng thời đánh giá xu hướng xuất, nhập khẩu lao động cùng ảnh hưởng của hoạt động xuất khẩu lao động, tuyển dụng lao động nước ngoài đối với thị trường trong nước.
Nội dung cuối cùng đó là một thông tin quan trọng liên quan tới tiền lương, tiền công, theo đó nội dung này thể hiện mức độ đãi ngộ chung của nhóm người sử dụng lao động, mức độ phát triển của người sử dụng lao động cũng như thị trường lao động nói chung, cũng thể hiện mức sống của người lao động trong xã hội. Thông tin về tiền lương, tiền công giúp cho người sử dụng lao động cân nhắc mức đãi ngộ của mình cho người lao động cũng như giúp người lao động lựa chọn công việc có mức tiền lương, tiền công phù hợp. Đối với cơ quan quản lý Nhà nước, thông tin về tiền lương, tiền công có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá sự phát triển, hướng phát triển của thị trường lao động trong nước.
2.2. Quản lý thông tin thị trường lao động:
Căn cứ theo quy định tại điều 24. Quản lý thông tin thị trường lao động
1. Cơ quan quản lý nhà nước về thống kê tổ chức thu thập, công bố và xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu đối với thông tin thị trường lao động là chỉ tiêu thống kê quốc gia theo quy định của pháp luật về thống kê.
2. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan có liên quan chịu trách nhiệm thu thập và công bố các thông tin thị trường lao động thuộc ngành, lĩnh vực phụ trách ngoài các thông tin thị trường lao động thuộc hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia; ban hành quy chế quản lý, khai thác, sử dụng và phổ biến thông tin thị trường lao động; xây dựng mạng thông tin và cơ sở dữ liệu thị trường lao động.
3. Ủy ban nhân dân các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình quản lý thông tin thị trường lao động tại địa phương.
4. Các cơ quan quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này có trách nhiệm định kỳ công bố thông tin thị trường lao động.
Có thể thấy quản lý thông tin thị trường lao động là một vấn đề đang được sự quan tâm hiện nay, dữ liệu thông tin thị trường lao động của chúng ta còn thiếu và yếu bởi vì việc khai thác nguồn tin này chưa tốt. Hiện nay chúng ta chỉ trông chờ vào các con số của Tổng cục Thống kê. Trong khi đó, chúng ta không có phần mềm cập nhật dữ liệu online, dữ liệu “tươi”. Việc này Bộ Y tế đã làm rất tốt, qua đợt đại dịch vừa qua. Họ có thể khai báo y tế online, qua đó kiểm soát thông tin dân cư theo đó thì việc quản lý thông tin thị trường lao động là rất cần thiết.
Ví dụ, thông tin về nhu cầu tuyển dụng từng ngành nghề, trình độ, chất lượng, mong đợi của doanh nghiệp… chưa được đề cập nhiều qua thông tin thị trường lao động chính thống. Chính bởi vậy, việc đào tạo và nhu cầu của thị trường vẫn vênh nhau, các doanh nghiệp không thể chấp nhận nguồn lao động và phải tự đào tạo. Theo nghiên cứu, có tới 30% số doanh nghiệp phải tự đào tạo lại lao động. Với người lao động, vì thiếu thông tin về thị trường lao động, như thông tin nhu cầu tuyển dụng, trình độ, vị trí tuyển dụng, đòi hỏi của doanh nghiệp… mà họ khó có thể kết nối, nâng cao kỹ năng nghề để tìm kiếm một công việc phù hợp.
3. Giải pháp để phát triển thông tin thị trường lao động:
Về giải pháp chúng tôi xin đưa ra quan điểm đó là cần tăng cường cập nhật thông tin qua việc khai báo về dữ liệu lao động. Thông qua các phần mềm, chúng ta có thể yêu cầu lao động khai báo, cập nhật dữ liệu lên hệ thống online, từ đó taọ ra kho dữ liệu online. Tiếp đó, bộ phận xử lý dữ liệu sẽ phân tích để đưa ra dự báo, nhu cầu về cung – cầu lao động.
Với hệ thống thông tin dữ liệu thị trường lao động đó, Nhà nước có thể sử dụng tốt hơn thông tin để hoạch định, định hướng chính sách trong quản lý chủ động và phát triển thị trường lao động.
Các văn bản pháp luật có liên quan đến bài viết: Luật việc làm 2013
