Xử lý vi phạm quy định về công đoàn? Có bắt buộc phải thành lập tổ chức công đoàn cơ sở? Chi nhánh có phải thành lập công đoàn không? Trường hợp không phải thành lập công đoàn cơ sở?
Mục lục
Dưới đây là bài phân tích mới nhất của Luật Dương Gia về thành lập công đoàn và những trường hợp bắt buộc phải thành lập công đoàn cũng như chế tài khi vi phạm theo quy định mới nhất năm 2020. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến trường hợp này hoặc các vấn đề pháp
Công đoàn là một tổ chức giữ vai trò quan trong trong đời sống của người lao động vì chức năng năng của chính công đoàn, vì sự hình thành của công đoàn là dựa trên sự tự nguyện chứ không phải nó được pháp đinh hóa là phải thành lập, Công đoàn được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam và Công đoàn cũng chính là một trong những thành viên của hệ thống chính trị, phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền, được tham gia vào việc quản lý kinh tế xã hội cũng như quản lý nhà nước, tuyên truyền vận động người lao đông luôn chấp hành pháp luật cũng như chủ trương chính sách của nhà nước, thực hiện việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động. Vai trò cũng như chức năng của Công đoàn quan trọng như vậy nhưng thành lập Công đoàn có mang tính chất bắt buộc và mang tính chất pháp định không? Sau đay luật Dương gia xin đưa ra một số quy định của pháp luật có liên quan như sau:
Thứ nhất: Thành lập Công đoàn.
Được quy định tại Điều 189 của Bộ luật lao động 2012 được quy đinh rất rõ về quyền thành lập công đoàn đó là người lao động khi làm việc, học tập, lao động trong các cơ quan tổ chức, doanh nghiệp đều có quyền gia nhập hay thành lập công đoàn, tham gia công đoàn trên cơ sở tự nguyện, đồng thuận với nhau.
Cũng tại Điều 6 của
Như vậy cho thấy Công đoàn được thành lập hoàn toàn trên cơ sở tự nguyện chứ không mang tính chất bắt buộc. Khi người lao động có mong muốn thành lập công đoàn thì có thể đề nghị người sử dụng lao động cho phép thành lập và tạo điều kiện tốt nhất cho việc thành lập Công đoàn. Đối với việc thành lập công đoàn thì Doanh nghiệp không có nghĩa vụ phải thành lập Công đoàn cho người lao động chỉ mang tính chất hỗ trợ người lao động thành lập công đoàn. Công đoàn cấp trên cơ sở cũng không được ép buộc Doanh nghiệp hay người lao động thành lập công đoàn mà chỉ mang tính chất vận đông người lao động thành lập công đoàn để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, hướng dẫn người lao động thành lập Công đoàn.
Khi có từ năm người lao động trở lên trong doanh nghiệp thì người lao động có thể thành lập công đoàn, khi đó người lao động sẽ lập ra Ban vận động thành lập Công đoàn cơ sở trên cơ sở hỗ trợ, hướng dẫn Công đoàn cấp trên trực tiếp. Ban này sẽ có nhiệm vụ thực hiện việc vận động ngươi lao động tham gia công đoàn, khi người lao động có nhu càu tham gia thì nhận lại đơn xin tham gia công đoàn của người lao động cũng như sẽ tiến hành việc Hội nghị thành lập Công đoàn cơ sở khi có đủ người lao động đồng ý với Điều lệ Công đoàn.
Trong hội nghi sẽ công bố danh sách những người lao động đã xin gia nhập vào Công đoàn trong quá trình vận động, qua hội nghị cũng sẽ thực hiện nhiệm vụ tuyên bố thành lập Công đoàn cơ sở cũng như thục hiện việc bầu ra Ban chấp hành Công đoàn cơ sở.
Tuy nhiên Công đoàn cơ sở phải lập hồ sơ gửi lên Công đoàn cấp trên trực tiếp để đưa ra quyết định công nhận những đoàn viên xin tham gia cũng như công nhận Công đoàn cơ sở mới thành lập trong vòng mười lăm ngày sau Hội nghị, khi có sự công nhận của Công đoàn cấp trên trực tiếp thì Công đoàn cơ sở sẽ được hoạt động một cách hợp pháp.
Xem thêm: Thủ tục thay đổi, miễn nhiệm, xin thôi chủ tịch công đoàn công ty
Luật sư
Thứ hai: Có bị phạt khi không thành lập Công đoàn?
Do Công đoàn được thành lập một một cách tự nguyện, do nhu cầu và mong muốn của người lao động muốn cùng nhau thành lập công đoàn để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chính họ, pháp luật cũng không quy định là các doanh nghiệp khi hoạt động có từ năm người lao động trở lên là phải thành lập công đoàn. Chính vì vậy mà doanh nghiệp không bắt buộc phải thành lập công đoàn mà chỉ mang tính chất hỗ trợ, giúp đỡ, tạo điều kiện cho người lao động được thành lập công đoàn khi có nhu cầu. Tuy nhiên nếu người sử dụng lao động có những hành vi như sau cũng sẽ bị xử lý theo quy định Nghị định 95/2013/ND-CP xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội và đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
– Người sử dụng lao động gây khó khăn, cản trở người lao động thành lập, gia nhập hay tham gia hoạt động công đoàn hoặc người lao động có hành vi ép người lao động phải thành lập công đoàn khi họ không có nhu cầu gia nhập cũng như hoạt động công đoàn, trường hợp là cán bộ không chuyên trách của công đoàn khi hết hạn hợp đồng nhưng người lao động không gia hạn hợp đồng cho cán bộ vẫn đang trong nhiệm kỳ sẽ bị xử phạt hành chính từ mười triệu đồng đến mười lăm triệu đồng.
– Ngoài ra nếu người sử dụng lao động không đảm bảo phương tiện cần thiết hoặc không bố trí nơi làm việc cho cán bộ công đoàn để thuận tiện cho hoạt động công đoàn thì người sử dụng lao động có thể bị xử phạt tư một triệu đồng đến ba triệu đồng.
– Bên cạnh đó người sử dụng lao động còn có thể bị xử phạt từ năm triệu đồng đến mười triệu đồng nếu không thu xếp thời gian cho cán bộ công đoàn thực hiện nhiệm vụ công đoàn, không cho họ hưởng các quyền lợi giống như những người lao động khác trong cùng một tổ chức, trong thời gian hoạt động, thực hiện nhiệm vụ công đoàn không trả lương cho họ và thậm chí không cho cán bộ công đoàn cấp trên cơ sở vào cơ quan, tổ chức, đơn vị để thực hiện công tác đoàn.
Thứ ba: Quyền và nhiệm vụ của đoàn viên.
+) Nghĩa vụ của đoàn viên.
Xem thêm: Không thành lập công đoàn cơ sở có phải đóng kinh phí công đoàn không?
Với vai trò to lớn của công đoàn thì mỗi đoàn viên trong công đoàn đó phải luôn thực hiện tốt các nghĩa vụ của mình thì tập thể mới lớn mạnh được, những nghĩa vụ của đoàn viên đó chính là luôn thực hiện tốt nghĩa vụ của một công dân, thực hiện đường lối chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và nhà nước, sống theo hiến pháp và pháp luật.
Hoạt động trong công đoàn sẽ có điêu lệ công đoàn do đó mỗi đoàn viên cần chấp hành tốt điều lệ công đoàn, những Nghị quyết của công đoàn, đóng đoàn phí đầy đủ, tham gia đầy đủ các hoạt động công đoàn cùng xây dựng công đoàn vững mạnh, đi lên.
– Bên canh đó thì mỗi công đoàn phải luôn không ngừng học tập nâng cao trình độ, chuyên môn của bản thân để nâng cao hiệu quả công việc cũng như nâng cao giá trị của bản thân, luôn luôn đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau không chỉ trong công việc mà cả trong cuộc sống, bảo vệ được quyền và lợi ích chính đáng của bản thân cũng như giúp đỡ đồng nghiệp những người lao động khác, người yếu thế trong xã hội và tổ chức Công đoàn.
+) Quyền của đoàn viên.
Được tự do tham gia thành lập cũng như hoạt động công đoàn mà không có bất kỳ ai có quyền ngăn cản, khi quyền và lợi ích chính đáng bị xâm phạm thì có quyền yêu cầu Công đoàn đứng ra bảo vệ mình có thể là đứng ra tham gia tố tụng, luôn được thảo luận, tham gia biểu quyết, được thông tin về những công việc của Công đoàn, cung cấp thông tin về đường lối chủ trương chính sách của nhà nước về vấn đề lao động.
Có quyền ứng cử, bầu cử hay đề cử vào Cơ quan Lãnh đạo công đoàn, khi phát hiện cán bọ Công đoàn có sai phạm có quyền đưa ra kiến nghị để xử lý sai phạm đó, tham gia chất vấn cán bộ Công đoàn. Ngoài ra còn có thể được giới thiệu để được bầu vào Cơ quan lãnh đạo của Đảng đối với những đoàn viên ưu tú, được kết nạp Đảng nếu đủ các yếu tố của Đảng cần.
Sẽ được tư vấn pháp luật miễn phí, trợ giúp pháp lý về lĩnh vực lao động hay Công đoàn, không chỉ vậy mà còn được tham gia hướng dẫn học nghề, tìm kiếm việc làm, khi xét vào các trường se được ưu tiên, khi bị ốm đau sẽ được thăm hỏi, động viên, giúp đỡ cũng như lúc gặp khó khăn. Tham gia các hoạt động văn hóa , thể dục thể thao, hoạt động du lịch do Công đoàn tổ chức và tham gia nhiều hoạt động khác.
1. Xử lý vi phạm quy định về công đoàn
Quy định của pháp luật về xử lý Vi phạm quy định về công đoàn theo Nghị định 95/2013/NĐ – CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội,đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng như sau:
Xem thêm: Công đoàn là gì? Vai trò của tổ chức này đối với người lao động?
Điều 24. Vi phạm quy định về công đoàn
1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có hành vi không bố trí nơi làm việc, không bảo đảm các phương tiện làm việc cần thiết cho cán bộ công đoàn.
2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
a) Không bố trí thời gian trong giờ làm việc cho cán bộ công đoàn không chuyên trách hoạt động công tác công đoàn;
b) Không cho người làm công tác công đoàn chuyên trách được hưởng các quyền lợi và phúc lợi tập thể như người lao động khác trong cùng tổ chức;
c) Phân biệt đối xử về tiền lương, thời giờ làm việc và các quyền và nghĩa vụ khác trong quan hệ lao động nhằm cản trở việc thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn của người lao động;
d) Không trả lương cho người làm công tác công đoàn không chuyên trách trong thời gian hoạt động công đoàn;
đ) Không cho cán bộ công đoàn cấp trên cơ sở vào tổ chức để hoạt động công tác công đoàn.
Xem thêm: Trường hợp phải thành lập công đoàn? Mức xử phạt nếu không thành lập?
3. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
a) Cản trở, gây khó khăn cho việc thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn của người lao động;
b) Ép buộc người lao động thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn;
c) Yêu cầu người lao động không tham gia hoặc rời khỏi tổ chức công đoàn;
d) Không gia hạn
2. Có bắt buộc phải thành lập tổ chức công đoàn cơ sở?
Theo quy định tại Điều 1 Luật công đoàn quy định: “Công đoàn là tổ chức chính trị – xã hội rộng lớn của giai cấp công nhân và của người lao động, được thành lập trên cơ sở tự nguyện, là thành viên trong hệ thống chính trị của xã hội Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; đại diện cho cán bộ, công chức, viên chức, công nhân và những người lao động khác (sau đây gọi chung là người lao động), cùng với cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; tham gia quản lý nhà nước, quản lý kinh tế – xã hội, tham gia thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp; tuyên truyền, vận động người lao động học tập nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp, chấp hành pháp luật, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.”
Theo quy định tại khoản 1 Điều 5 Luật công đoàn quy định:“Người lao động là người Việt Nam làm việc trong cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn”. Như vậy, người lao động Việt Nam làm việc trong các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức có quyền thành lập hoặc gia nhập, hoạt động tổ chức công đoàn mà không ai có thể ép buộc hay ngăn cấm người lao động.
Mặt khác theo quy định tại khoản 1 Điều 189 Bộ luật lao động năm 2012 thì:
Xem thêm: Điều kiện, trình tự thủ tục, hồ sơ thành lập công đoàn cơ sở
“1. Người lao động làm việc trong doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức có quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn theo quy định của Luật công đoàn”.
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 6 Luật Công đoàn quy định: “Công đoàn được thành lập trên cơ sở tự nguyện , tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ”.
Như vậy, việc thành lập tổ chức công đoàn xuất phát từ sự tự nguyện của những cá nhân người lao động tự nguyện thành lập, gia nhập hoặc hoạt động trong tổ chức công đoàn mà không ai có thể ép buộc hoặc ngăn cấm người lao động không được phép tham gia tổ chức công đoàn. Mặt khác, việc thành lập tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp là không bắt buộc đối với doanh nghiệp tuy nhiên, trong các doanh nghiệp thì nên khuyến khích cho người lao động thành lập và tham gia tổ chức công đoàn vì tổ chức công đoàn là tổ chức cân bằng lợi ích giữa người lao động với người sử dụng lao động.
3. Chi nhánh có phải thành lập công đoàn không?
Tóm tắt câu hỏi:
Bên công ty tôi có trụ sở tại Hà Nội có thành lập công đoàn cơ sở ở đó rồi, nay công ty tôi có mở một chi nhánh ở Vũng Tàu thì tôi có phải thành lập công đoàn cơ sở không?
Luật sư tư vấn:
Theo quy định tại Điều lệ công đoàn Việt Nam 2013 đưa ra khái niệm: “Công đoàn cơ sở là tổ chức cơ sở của Công đoàn, được thành lập ở các Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp khi có ít nhất năm đoàn viên Công đoàn hoặc năm người lao động có đơn tự nguyện gia nhập Công đoàn Việt Nam”
Hình thức tổ chức Công đoàn cơ sở, Nghiệp đoàn:
– Công đoàn cơ sở, Nghiệp đoàn không có Tổ Công đoàn, Tổ Nghiệp đoàn.
Xem thêm: Thủ tục xin không tham gia tổ chức Công đoàn cơ sở
– Công đoàn cơ sở, Nghiệp đoàn có Tổ Công đoàn, Tổ Nghiệp đoàn.
– Công đoàn cơ sở, Nghiệp đoàn có Công đoàn bộ phận, Nghiệp đoàn bộ phận.
– Công đoàn cơ sở có Công đoàn cơ sở thành viên.
Mặt khác, theo Hướng dẫn 238/2014/HD-TLĐ thì:
12. Điều kiện thành lập và hình thức tổ chức của công đoàn cơ sở theo Điều 16 thực hiện như sau:
12.3. Công đoàn cơ sở thành viên do công đoàn cơ sở quyết định thành lập sau khi được công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở đồng ý. Công đoàn cơ sở chỉ đạo toàn diện đối với công đoàn cơ sở thành viên và phân cấp một số nhiệm vụ, quyền hạn cho công đoàn cơ sở thành viên. Điều kiện thành lập công đoàn cơ sở thành viên gồm:
– Là tổ chức không có tư cách pháp nhân hoặc có tư cách pháp nhân không đầy đủ đang chịu sự chi phối trực tiếp của doanh nghiệp, đơn vị có công đoàn cơ sở.
– Công đoàn cơ sở có nhu cầu thành lập công đoàn cơ sở thành viên.
b. Công đoàn cơ sở, công đoàn cơ sở thành viên, nghiệp đoàn có các đơn vị công tác, sản xuất khác nhau nếu cần thiết thì thành lập công đoàn bộ phận, nghiệp đoàn bộ phận, tổ công đoàn. Công đoàn bộ phận, nghiệp đoàn bộ phận do công đoàn cơ sở, hoặc công đoàn cơ sở thành viên, nghiệp đoàn chỉ đạo hoạt động và phân công nhiệm vụ. Tổ công đoàn do công đoàn cơ sở, hoặc công đoàn cơ sở thành viên, hoặc công đoàn bộ phận thành lập và chỉ đạo hoạt động
Theo hướng dẫn này thì đối với trường hợp chi nhánh của bạn sẽ không phải thành lập công đoàn cơ sở mà phải thành lập công đoàn cơ sở thành viên. Chi nhánh của bạn sẽ Sở lao động thương binh xã hội Vũng Tàu để đăng ký.
4. Trường hợp không phải thành lập công đoàn cơ sở
Tóm tắt câu hỏi:
Chào luật sư!Tôi đã tìm trên mạng nhưng vẫn không tìm thấy luật, thông tư, nghị định nào quy định doanh nghiệp có số lao động dưới 10 người thì không phải thành lập công đoàn cơ sở. Tôi chỉ thấy trong
Luật sư tư vấn:
Công đoàn cơ sở là tổ chức cơ sở của Công đoàn, tập hợp đoàn viên công đoàn trong một hoặc một số cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, được công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở công nhận theo quy định của pháp luật và Điều lệ Công đoàn Việt Nam. Theo quy định của Luật công đoàn 2012 nguyên tắc tổ chức và hoạt động công đoàn thực hiện phải đảm bảo những nội dung sau:
“Điều 6. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động công đoàn
1. Công đoàn được thành lập trên cơ sở tự nguyện, tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ.
2. Công đoàn được tổ chức và hoạt động theo Điều lệ Công đoàn Việt Nam, phù hợp với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước.”
Việc quy định về sử dụng dưới 10 lao động thì không phải thành lập công đoàn cơ sở không cụ thể. Thành lập công đoàn cơ sở nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động.
Trong quy định tại Điều lệ công đoàn Việt Nam 2013:
“1. Điều kiện thành lập Công đoàn cơ sở:
a. Công đoàn cơ sở là tổ chức cơ sở của Công đoàn, được thành lập ở các Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp khi có ít nhất năm đoàn viên Công đoàn hoặc năm người lao động có đơn tự nguyện gia nhập Công đoàn Việt Nam.
b. Nghiệp đoàn là tổ chức cơ sở của Công đoàn, tập hợp những người lao động tự do hợp pháp cùng ngành, nghề, được thành lập theo địa bàn hoặc theo đơn vị lao động khi có ít nhất mười đoàn viên Công đoàn hoặc mười người lao động có đơn tự nguyện gia nhập Công đoàn Việt Nam”
Hướng dẫn cụ thể tại Hướng dẫn 238/2014/ND-TLĐ ngày 4 tháng 3 năm 2014
“12. Điều kiện thành lập và hình thức tổ chức của công đoàn cơ sở theo Điều 16 thực hiện như sau:
12.1. Tổ chức cơ sở của công đoàn là nền tảng của tổ chức công đoàn.
a. Các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế; các hợp tác xã có sử dụng lao động theo quy định của pháp luật về lao động; cơ quan xã, phường, thị trấn; các cơ quan nhà nước; các đơn vị sự nghiệp công lập, ngoài công lập có hạch toán độc lập; các chi nhánh, văn phòng đại diện của các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, các cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài có sử dụng lao động là người Việt Nam được thành lập công đoàn cơ sở khi có đủ hai điều kiện:
– Có ít nhất năm đoàn viên công đoàn hoặc năm người lao động có đơn tự nguyện gia nhập Công đoàn Việt Nam.
– Có tư cách pháp nhân.”
Như vậy, không có quy định nào về việc sử dụng dưới 10 lao động không bắt buộc phải thành lập công đoàn.
Bài viết được thực hiện bởi Luật gia Mai Thị Hồng
