Nhiều người thắc mắc không hiểu chữ 'chạp' trong tháng Chạp có nghĩa là gì? Vì sao người xưa gọi tháng Chạp là tháng củ mật? tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.
Mục lục bài viết
1. Vì sao người ta gọi tháng 12 âm lịch là “tháng chạp” ?
Theo các nhà nghiên cứu văn hóa, từ “chạp” là phiên âm của từ “lạp” trong tiếng Hán. Lễ tế cuối năm âm lịch của Trung Quốc cổ đại được gọi là Lạp, vì vậy tháng này còn được gọi là Lạp Nguyệt (nguyệt có nghĩa là mặt trăng). Nói đến chữ “lạp” là nói đến “lạp mả”, thăm viếng, quét dọn mồ mả ông bà tổ tiên để chuẩn bị đón Tết Nguyên Đán.
Ở Trung Quốc, “lạp” còn có nghĩa là lễ tất niên, cũng liên quan đến phong tục trên.
Văn hóa Việt Nam phần nào chịu ảnh hưởng của Trung Quốc, tháng 12 cũng là tháng có nhiều lễ hội, nghi lễ nên dần dần xuất hiện từ “giỗ chạp”. Ngoài ra, vào tháng cuối năm, người Việt rất coi trọng việc đi viếng mộ tổ tiên và chăm sóc cho mồ mả sạch sẽ để cuối năm thắp hương mời tổ tiên về ăn Tết…, thể hiện lòng biết ơn và sự biết ơn Tình cảm ấm áp đối với gia đình, dòng tộc.
Một cách giải thích khác: từ “lạp” trong tiếng Trung Quốc cũng có nghĩa là thịt. Tháng cuối cùng của năm là thời điểm người dân thu gom lương thực để sống sót qua mùa đông lạnh giá và cũng là lúc chuẩn bị cho tháng đầy. Trong số đó, thịt là thực phẩm có giá trị và quan trọng.
Đó cũng là ý nghĩa của từ “xường” trong “lạp xường” (hoặc lạp xưởng, tùy thuộc vào cách phát âm). Trong phòng. “xưởng” hay “xường” nghĩa là ruột (âm tiếng Việt nghĩa là “trường”).
Đối với người Việt Nam, tháng Chạp là tháng quan trọng trong năm khi mọi người đều mong chờ một cái Tết sum họp bên gia đình. Ai cũng hối hả, làm mọi việc có thể để hoàn thành những dự định trong năm, để khi năm mới sang nhìn lại năm cũ sẽ thấy thật nhiều thành quả.
Tháng 12 cũng là tháng của những lễ hội thiêng liêng. Ngoài thắp hương vào ngày mùng 1, ngày rằm như các tháng khác, các gia đình còn có lễ cúng ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp, tức là lễ tất niên vào chiều 30 tết. một năm và lễ mừng năm mới trong thời khắc cuối cùng của năm cũ, thời khắc đầu tiên của năm mới.
2. Tại sao người xưa gọi tháng chạp là “ tháng củ mật” ?
Người xưa gọi tháng Chạp là tháng củ mật bởi đây là khoảng thời gian “năm cùng tháng tận” tức nghĩa là xui rủi không may, khi đó mọi người cần hết sức cẩn thận, tránh mất mát, sai sót và những chuyện trục trặc, đen đủi khiến năm mới mất vui.
Tháng Chạp chính là tháng mà ông cha ta ngày xưa hay nhắc nhau nhiều nhất về sự cẩn thận để tránh mất trộm, mất cắp nhất. Cuối năm ai cũng mệt mỏi, bận rộn với chuyện nhà cửa nên dễ mất cảnh giác, sơ suất, trong nhà lại thường có nhiều hàng hóa, tiền của, đồ đạc… hấp dẫn bọn trộm. Những kẻ đạo chích tranh thủ thời gian này để ra tay nhân lúc chúng ta không để ý.
Ngoài chuyện đề phòng vấn đề trộm cắp, một vấn đề cần “củ mật” nữa là hỏa hoạn. Mùa đông khi đó thời tiết hanh khô, mọi người lại nấu nướng nhiều hơn để chuẩn bị cỗ bàn tiệc tùng cũng dễ sơ sểnh hơn, chỉ cần lơ là không để ý thì những đốm lửa nhỏ khiến đám cháy bùng lên thì có khi đến cả nhà cửa, tài sản đều bị thiêu rụi. Thực tế từ xưa đến nay đều có rất nhiều vụ cháy nhà, cháy chợ xảy ra trong những ngày cuối năm âm lịch.
Như vật, tháng củ mật có nghĩa là tháng của sự cẩn thận, tháng cần tỉnh táo, giữ gìn tài sản, tránh để bừa bãi, tùy tiện kẻo hậu quả có thể rất lớn như mất cắp, hỏa hoạn,
3. Tháng củ mật là gì?
Từ “củ” trong tháng củ mật thực chất không phải là loại củ nào hết, theo nghĩa Hán Việt thì từ “củ” có nghĩa là đốc trách, xem xét cẩn thận mọi việc xung quanh, đề phòng trước mọi hành vi xấu. Trước đây ông cha ta thường nói “củ sát” để nói cần phải kiểm soát cẩn thận mọi vấn đề không để xảy ra việc gì.
Từ “mật” trong từ củ mật theo nghĩa Hán Việt được hiểu là cẩn thận, bí mật và kín đáo.
Như vậy, hiểu trọn vẹn theo nghĩa Hán Việt của từ “củ mật” là “củ sát cẩn mật”, kiểm soát cẩn thận, đề phòng mọi thứ cẩn thận, xem xét, giữ gìn tài sản.
Một yếu tố khác phải “củ mật” là cẩn thận với củi. Tháng cuối năm tiệc tùng nhiều, say xỉn bất cẩn dễ gây hỏa hoạn. Thời tiết hanh khô cũng ảnh hưởng đến các đám cháy dễ bùng phát, nhà cửa, tài sản bị thiêu rụi.
4. Những điều cần lưu ý trong tháng củ mật để tránh xui xẻo:
– Không gây mâu thuẫn, hạn chế đưa điều tiếng thị phi
Người ta thường quan niệm rằng tháng Chạp là thời điểm cuối năm, và nếu xảy ra tranh cãi trong những ngày này thì có thể ảnh hưởng đến vận may của năm mới, dễ gặp nhiều phiền phức và rắc rối.
Khi có mâu thuẫn với người khác, nên tránh cãi nhau vào buổi sáng sớm, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến làm ăn, đất cát và xây cất nhà cửa. Nhiều người buôn bán đã nhận thấy rằng nếu bắt đầu ngày mới với tâm trạng không tốt, thì cả ngày đó công việc kinh doanh thường không thuận lợi.
– Không để nhà cửa bừa bãi, chủ động tiến hành dọn nhà đón Tết chuẩn phong thủy
Nhà cửa bừa bộn thường khiến tâm trí trở nên hỗn loạn, vì thế gia chủ luôn cảm thấy mọi việc chưa được hoàn tất. Hơn nữa, nếu nhà bị ẩm ướt và có rêu mốc, đó còn là dấu hiệu của tà khí. Vì vậy, một điều quan trọng hơn cần lưu ý trong tháng Chạp là phải giữ cho nhà cửa luôn sạch sẽ và ngăn nắp nhất có thể. Để tinh thần thoải mái vui vẻ trong những ngày chuẩn bị đón năm mới.
– Không vay mượn ngày Rằm tháng Chạp
Rơi vào tình trạng vay mượn tiền bạc có thể khiến bạn cảm thấy lo lắng và bất an, ảnh hưởng đến sự thành công trong công việc. Đặc biệt là vào ngày Rằm trong tháng Chạp, ngày này được gọi là ngày Vọng Vong khi Mặt trăng và Mặt trời gần nhau nhất. Lúc này, cần giữ cho tâm hồn bạn thanh tịnh không nên vướng bận tiền nong.
Vay tiền vào ngày này có thể dẫn đến khoản nợ lớn, ảnh hưởng xấu đến tài lộc trong năm mới. Điều này có thể làm cho việc kiếm tiền trở nên khó khăn hơn, công việc làm ăn gặp nhiều trắc trở, ít may mắn và dễ gặp xui xẻo, thậm chí dẫn đến thua lỗ và tình trạng tài chính suy giảm.
– Không nhặt tiền rơi ngoài đường. Hoặc nếu có nhặt, nên quyên góp, làm từ thiện là tốt nhất
Trong tháng Chạp, nếu nhặt tiền rơi ngoài đường về sử dụng, bạn nên cẩn trọng. Tiền này thường là tiền cúng lễ, được người ta cúng vào Rằm tháng Chạp để xua đi vận rủi. Nếu bạn nhặt và dùng số tiền này, có thể vô tình mang theo vận xui và những điều không may mắn về phía mình, dẫn đến các điều xui xẻo tiếp theo.
– Không ở trong nhà quá nhiều, dễ bị âm khí chiếm lĩnh, đầu óc bấn loạn
Nếu bạn thường xuyên quanh quẩn ở nhà, hãy cố gắng ra ngoài nhiều hơn. Đặc biệt, nếu bạn không thấy ánh sáng mặt trời suốt cả tháng, tốt nhất nên ra ngoài đi dạo. Ở trong nhà quá lâu có thể khiến dương khí bị âm khí chiếm ưu thế. Ánh sáng mặt trời giúp cân bằng dương khí, làm đầu óc thư thái và cải thiện tinh thần của bạn.
– Cẩn thận khi tìm chỗ ngủ
Trong thời gian này, việc đi lại rất phổ biến vì nhiều người về quê ăn Tết, dẫn đến tình trạng lỡ tàu lỡ xe và phải ngủ tạm ở đâu đó trên đường về. Nếu bạn phải tìm nơi ngủ nhờ vào ban đêm, hãy tránh những căn nhà cũ, tối tăm, ẩm ướt hoặc các khu vực gần đất miếu. Những nơi này dễ chứa tà khí, có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và tinh thần của bạn.
