Tâm trạng, hành động của nhân vật Mị trong đêm giải cứu A Phủ

1. Dàn ý tâm trạng, hành động của nhân vật Mị trong đêm giải cứu A Phủ:

Mở bài:

Giới thiệu về tác giả, tác phẩm:

Tô Hoài là một nhà văn lớn của nền văn học Việt Nam với số lượng tác phẩm đồ sộ trong nhiều thể loại khác nhau từ truyện ngắn, tiểu thuyết, truyện dài, hồi ký, tùy bút, kịch. Với Tô Hoài, “viết là một quá trình đấu tranh để nói lên sự thật. Nếu đúng thì không tầm thường, dù phải phá bỏ những thần tượng trong lòng người đọc”.

Trong tập Truyện kí Tây Bắc của Tô Hoài, đặc biệt là tác phẩm Vợ chồng A Phủ, Tô Hoài thể hiện một tình cảm đặc biệt đối với con người miền núi phía Bắc, với những trân trọng, yêu thương và hiểu biết sâu sắc.

Giới thiệu về nhân vật Mị trong đêm giải cứu A Phủ:

Trong truyện ngắn, nhà văn không chỉ thành công trong việc xây dựng cốt truyện mà còn thành công trong khắc họa tâm trạng nhân vật Mị và được thể hiện rõ trong cảnh cởi trói cho A phủ.

Thân bài:

– Giới thiệu về nhân vật Mị: vốn là một cô gái vùng cao trẻ trung, xinh đẹp và tài giỏi, nhưng vì nợ nần chồng chất mà bị bắt về làm dâu nhà Thống Lý Pá Tra. Vì vậy, phải từ bỏ tuổi trẻ và sống bị dày vò cả về thể xác lẫn tinh thần.

– Lúc trước khi nhìn thấy A Phủ thì thờ ơ, tỏ vẻ không quan tâm.

– Khi nhìn thấy giọt nước mắt của A Phủ, nhớ đến cuộc đời của mình khiến Mị phẫn nộ với  nhà thống lý Pá Tra, nhận định chúng là những kẻ độc ác

– Mị thấy xót xa cho A Phủ

– Giọt nước mắt của A Phủ như giọt nước tràn ly đã thôi thúc sự phản kháng trong tâm hồn Mị.

=> Mị không còn sợ cường quyền, Mị trở nên mạnh mẽ, cắt dây trói cho A Phủ,

– Mị đã thật sự vùng dậy chống lại số phận để làm chủ số phận của mình, Mị quyết định đi theo A Phủ.

=> Biểu hiện rõ nét nhất về niềm ham sống, ước muốn tự do của Mị, đồng thời khẳng định sức sống tiềm tàng mạnh mẽ của con người dưới ngòi bút của tác giả.

Kết bài:

Khẳng định lại ý nghĩa của hành động cởi trói: không phải là hành động bộc phát là kết quả của một quá trình thức tỉnh, kết quả của sự căm phẫn tích tụ nhiều năm trước nỗi đau mà Mịphải chịu đựng ở nhà thống lý.

Đây là hành động tất yếu, là đỉnh cao của một sức sống tiềm ẩn, một khát vọng tự do mãnh liệt và cao đẹp. Đồng thời, nó phản ánh rõ nét một quy luật muôn đời: có áp bức thì có đấu tranh

2. Phân tích tâm trạng, hành động của nhân vật Mị trong đêm giải cứu A Phủ:

Với tác phẩm Vợ chồng A Phủ, tác giả Tô Hoài đã rất thành công khi phản ánh đời sống của người dân tộc miền núi một cách chân thực, sâu sắc nhất. Bước tiến của nhà văn Tô Hoài là hướng người dân đến với ánh sáng cách mạng sau khi tự giải thoát khỏi ách thống trị của chế độ phong kiến cổ hủ, tàn bạo. Họ tự nguyện gắn bó cuộc đời chính mình với cách mạng và từ đó trở về giải phóng những con người khác. Diễn biến tâm trạng, hành động của nhân vật Mị trong cái đêm giải thoát chàng A Phủ khỏi vùng đất Hồng Ngải là một minh chứng sinh động và đầy tính nhân văn.

Nhà văn đã xây dựng một không gian, thời gian phù hợp, có vai trò tạo điều kiện thuận lợi cho nhân vật hành động và biểu lộ cảm xúc. Đó là tạo nên một đêm đông với cách miều tả “dài và buồn” khi A Phủ bị trói vào cây cọc trong tình trạng số phận đang cận kề cái chết. Mỗi buổi tối, như thường lệ, Mị dậy sớm đốt lửa sưởi ấm, để chia sẻ tâm tình với ngọn lửa. Qua ngọn lửa bếp ấy,  Mị thấy A Phủ trừng mắt, lúc ấy Mị biết hắn còn sống. Mấy đêm nay ngày nào cũng thế, Mị vẫn thản nhiên thổi lửa vào tay nếu A Phủ là xác chết đứng thì cũng vậy thôi. Mị thấy dửng dưng trước con người đang tàn tạ ấy, lạnh lùng trước số phận con người, trước đau khổ của họ.

Bởi lẽ, chuyện có người bị trói là chuyện quen thuộc, rất đỗi bình thường trong cái gia đình này. Bản thân Mị cũng đã từng là nạn nhân của cái thực tế tàn nhẫn và phi nhân tính cay độc đó. Mị vẫn còn đang đắm chìm và chết dần trong sự đau khổ của hoàn cảnh đó. Hơn nữa, nỗi đau của đời Mị quá lớn, nó như núi đè nặng khiến Mị không còn khả năng, sức lực quan tâm hay chú ý đến người khác. Vì thế Mị lại rơi vào trạng thái lạnh lùng, thờ ơ.

Rồi như bao ngày khác một đêm khuya nữa lại đến, Mị tiếp tục dậy thổi lửa sưởi ấm bàn tay. Cùng với ánh bếp lửa bập bùng cháy sáng Mị nheo mắt nhìn thấy A Phủ đang mở mắt với một dòng nước mắt long lanh lăn dài trên gò má đã sạm đen. Đây là những giọt nước mắt tận cùng bất lực của người đàn ông dũng cảm, nghị lực. Đó là dòng nước mắt vô cùng đau thương gửi gắm bao nỗi lòng và thông điệp. Nó vừa là sự tuyệt vọng, vừa là sự khẩn thiết cầu xin. Và quả thật, những giọt nước mắt ấy của A Phủ đã gợi lên những nỗi đau của năm trước, khi ấy Mị cũng bị trói Mị cũng nhiều lần khóc, nước mắt chảy dài xuống miệng, xuống cổ mà không sao lau được. Nó làm Mị nhớ đến câu chuyện bi thảm được truyền ở trong ngôi nhà này về cái chết của một người phụ nữ gầy gò và nó cũng đánh thức trong Mị những suy nghĩ rất mới mà trước đây chưa từng có hoặc đã bị đáng lụi.

Giờ đây, Mị càng thấy rõ hơn sự tàn ác của những con người trong nhà thống lý Pá Tra. Với tất cả sự đau đớn và xót thương cho những con người đang phải gánh chịu đau khổ bên ngoài, Mị có thể dũng cảm kết luận: Chúng thật độc ác. Mị cũng nhận thấy cái chết cận kề trong với A Phủ: chúng nó bắt “người ta chết, chết đau, chết đói, chết rét, phải chết”. Mị muốn hành động và cứu A Phủ, giải thoát cho những con người bất hạnh. Và rồi, tình người trỗi dậy nó chiến thắng nỗi sợ, Mị dũng cảm rút con dao nhỏ để cắt lúa, cắt nút dây mây giải thoát A Phủ khỏi lưỡi hái của tử thần khỏi cái địa ngục trần gian này. Đây có thể nói là giây phút thiêng liêng, đẹp đẽ trong cuộc đời Mị. Hành động cao đẹp ấy xuất phát từ lòng nhân ái, tấm lòng yêu thương đồng loại, hay có thể nói việc đánh thức ý thức sống không chỉ cho mình mà còn cho người khác. Nhà văn đã khám phá ra nét đẹp này một cách cao thượng và nhân văn.

Khi A Phủ đã được giải thoát giờ chỉ còn lại Mị và bóng tối, điều đó khiến Mị “đứng lặng trong bóng tối”. Trong cái ranh giới mong manh giữa sự sống với cái chết, Mị thức tỉnh và nhận ra chính mình đang ở trong một tình thế của đường cùng. Mị thúc giục A Phủ “đi ngay…”, và Mị cũng vội đi theo, đuổi kịp A Phủ “A Phủ cho tôi đi” và được A Phủ đồng ý: “đi với tôi”. Bước đi của Mị chỉ đơn giản thể hiện một điều rằng Mị muốn sống, tồn tại, được là chính mình dù không biết cuộc sống sau này sẽ ra sao, hay đơn giản hơn là có thể thoát khỏi Hồng Ngải hay không. .

Giờ đây, Mị đã có thể dũng cảm vượt qua thế lực của con ma nhà thống lí, quên đi ách thống trị của cha con thống lí Pá Tra. Cô đã mạnh mẽ thoát ra khỏi “ngục tù”, của sự tủi nhục khốn khổ. Và hai con người cùng khổ ấy đã giúp nhau vượt qua bóng tối, vượt qua ranh giới giữa sự sống với cái chết. Họ hướng về phía trước về thế giới của tự do về một ngày mai tươi sáng huy hoàng. Dẫu còn nhiều gian nan thử thách, nhưng tự do, tình yêu và hạnh phúc rồi sẽ đến, chân trời tươi sáng của cuộc đời, ánh hồng của bình minh. Và cuối cùng cả hai người họ đã tìm đến con người để cứu cuộc đời họ đó chính là ánh sáng của cách mạnh.

Nhà văn Tô Hoài không tô vẽ hay lý tưởng hóa nhân vật của mình trong hoàn cảnh này mà để nhân vật tự hành động cố gắng hiểu và đi theo nó. Nhân vật Mị hành động bằng chính nghị lực, sức sống của mình. Mị dám chấp nhận nghịch cảnh, vượt qua nó để chiến thắng và khẳng định mình làm chủ cuộc đời mình. Đó là thành công lớn nhất của tác giả Tô Hoài khi xây dựng hình tượng con người mới của thời đại cách mạng, giác ngộ và dẫn dắt họ đến tương lai bằng chính sức mạnh vốn có của chính mình.

3. Phân tích tâm trạng, hành động của nhân vật Mị trong đêm giải cứu A Phủ hay nhất:

Tô Hoài là một trong những nhà văn hiện thực tiêu biểu của văn học Việt Nam trước cách mạng tháng Tám. Với vốn hiểu biết sâu rộng về phong tục, tập quán của các vùng miền, đặc biệt là vùng Tây Bắc, ông đã để lại nhiều tác phẩm xuất sắc mang đậm dấu ấn văn hóa dân tộc.

“Vợ chồng A Phủ” là truyện ngắn tiêu biểu, nằm trong tập “Truyện Tây Bắc”, được trao giải Nhất tại Giải thưởng Văn nghệ Việt Nam (1954–1955). Tác phẩm là kết quả chuyến đi thực tế của nhà văn cùng bộ đội vào Tây Bắc năm 1952. Trong truyện, Tô Hoài không chỉ khéo léo xây dựng cốt truyện mà còn đặc biệt thành công trong việc khắc họa diễn biến tâm lý của nhân vật Mị, đặc biệt qua chi tiết đầy cảm động và ý nghĩa: cảnh Mị cởi trói cho A Phủ.

Mị vốn là một cô gái vùng cao xinh đẹp, trẻ trung, giàu sức sống và tài năng. Thế nhưng, vì món nợ truyền kiếp, Mị bị bắt làm dâu gạt nợ cho nhà thống lý Pá Tra. Từ đó, cuộc đời Mị chìm trong tủi nhục, đau khổ. Tuổi thanh xuân của cô bị chôn vùi trong căn nhà tối tăm, nơi cường quyền và thần quyền áp chế con người đến mức tê liệt cả ý chí lẫn cảm xúc. Từng có lúc, Mị nghĩ đến cái chết để giải thoát cho mình nhưng vì thương cha, cô đành chấp nhận sống, chịu đựng kiếp đời nô lệ đầy đau đớn cả thể xác lẫn tinh thần.

Khi A Phủ, cũng là một nô lệ như Mị bị trói đứng đến kiệt sức vì làm mất một con bò. Ban đầu khi thấy cảnh ấy Mị hoàn toàn thờ ơ. Cô chỉ “thổi lửa, hơ tay” và tự nhủ rằng: “Nếu là cái xác chết đứng đấy cũng thế thôi.” Đây là biểu hiện của sự chai lì cảm xúc, hậu quả của những năm tháng dài bị đày đọa bởi nhà thống lý. Mị không còn đủ sức đồng cảm hay xót thương, thậm chí không quan tâm đến sự sống chết của người khác, bởi cuộc sống nơi đây đã biến cô thành một người vô cảm.

Sự thờ ơ ấy cũng dễ hiểu, bởi cảnh đánh người, trói người ở nhà thống lý đã trở nên quá quen thuộc. Với Mị, đó là một phần của cuộc sống thường nhật đầy tàn khốc, lạnh lùng và không có chỗ cho lòng trắc ẩn. Hơn nữa, Mị còn lo sợ rằng nếu A Phủ trốn thoát, cô sẽ là người phải chịu phạt thay, thậm chí phải chết trên cọc trói ấy.

Thế nhưng, trong đêm tối tĩnh lặng, trước ánh lửa bập bùng, một chi tiết nhỏ đã làm thay đổi tất cả: Mị nhìn thấy “một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại” của A Phủ. Giọt nước mắt ấy không chỉ là sự bất lực của một con người cận kề cái chết, mà còn là lời tố cáo đầy đau đớn về sự tàn bạo của chế độ cường quyền. Nó cũng đồng thời đánh thức trong Mị sự đồng cảm và tình thương đã bị vùi lấp từ lâu.

Mị nhớ lại chính mình từng bị trói đứng, khóc đến khô cả nước mắt mà không ai cứu giúp. Nỗi đau của A Phủ giờ đây là hình ảnh phản chiếu chính số phận của cô. Từ đó, trong Mị trỗi dậy một sức sống mới. Cô quyết định làm một việc mà ngay cả bản thân cô cũng không ngờ tới: “Mị rút dao, cắt dây cởi trói cho A Phủ” và thì thào ra lệnh: “Đi ngay!”

Hành động của Mị tuy đột ngột nhưng không hề phi lý. Nó là kết quả tất yếu của quá trình dồn nén cảm xúc, sự chịu đựng và khát vọng sống đã tồn tại trong cô. Giọt nước mắt của A Phủ chính là yếu tố quyết định, phá vỡ lớp băng giá lạnh lẽo trong lòng Mị, khơi dậy tình thương và sự phản kháng. Hơn thế, hành động cởi trói cho A Phủ không chỉ giải phóng anh khỏi cái chết mà còn là cách Mị tự giải thoát cho chính mình khỏi kiếp đời nô lệ.

Đêm đó, Mị không chỉ cứu A Phủ mà còn cứu lấy chính cuộc đời cô. Sự vùng lên của Mị phản ánh một chân lý lớn lao: “Có áp bức thì có đấu tranh.” Hành động ấy không chỉ xuất phát từ lòng thương người mà còn từ khát vọng tự do cháy bỏng trong Mị. Đó là tiếng nói của một sức sống mãnh liệt, của một con người không cam chịu số phận.

Qua nhân vật Mị, Tô Hoài đã chứng minh tài năng bậc thầy trong việc miêu tả diễn biến tâm lý. Ông không chỉ tái hiện số phận khổ đau của người dân miền núi dưới ách áp bức mà còn khẳng định sức mạnh tiềm tàng của họ. Với ngòi bút tinh tế và nhân văn, ông đã khơi dậy niềm tin rằng, dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất, con người vẫn luôn khao khát tự do và hạnh phúc.