Tranh tụng

Hiện nay trên thế giới, hoạt động tranh tụng được chia thành hai hệ thống tố tụng chính là hệ thống tố tụng thẩm vấn – chủ yếu tồn tại trong hệ thống dân luật (như Cộng hoà Pháp) và hệ thống đối tụng – chủ yếu tồn tại trong hệ thống án lệ (tiêu biểu như Anh, Mỹ).

Tranh tụng tại phiên tòa là hình thức tố tụng mà Tòa án thay mặt Nhà nước xác định sự thật của vụ án trên cơ sở điều tra công khai tại phiên tòa, nghe ý kiến của các bên tham gia tranh tụng để ra quyết định phán xét giải quyết vụ án khách quan, toàn diện, đầy đủ và đúng pháp luật.

Để xác định sự thật khách quan của vụ án, phiên tòa phải bảo đảm nguyên tắc tranh tụng: tham gia vào quá trình tranh tụng đều phải có ba chủ thể của quan hệ tranh tụng, các bên buộc tội và gỡ tội phải có trình độ năng lực cũng như đạo đức nghề nghiệp, có sự chuẩn bị kỹ càng,...

Nội dung của hoạt động tranh tụng trong phiên tòa xét xử vụ án hình sự là việc thể hiện sự xung đột về lợi ích, tâm lý giữa các bên buộc tội, bên gỡ tội và bị hạn chế về mặt không gian, thời gian do pháp luật tố tụng hình sự quy định.

Trong quá trình giải quyết vụ án hình sự từ khi khởi tố vụ án cho đến khi Tòa án tuyên án, có nhiều người tham gia vào quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử. Bộ luật tố tụng hình sự quy định những người này vào hai nhóm: người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng.