Tội xâm phạm quyền tự do dân chủ

Bầu cử và trưng cầu ý dân là cách thức thể hiện ý chí nhân dân, quyết định tính chính danh của bộ máy nhà nước. Mọi hành vi gian lận, bóp méo kết quả đều xâm hại nghiêm trọng quyền dân chủ. Vì vậy, Điều 161 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định cụ thể về Tội làm sai lệch kết quả bầu cử, kết quả trưng cầu ý dân nhằm bảo đảm tính minh bạch và công bằng.

Chỗ ở là không gian riêng tư gắn liền với đời sống cá nhân, được Hiến pháp và pháp luật khẳng định là bất khả xâm phạm. Mọi hành vi xâm nhập trái pháp luật đối với chỗ ở của công dân đều được xác định là hành vi vi phạm pháp luật. Để bảo vệ quyền lợi chính đáng này, Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định Tội xâm phạm chỗ ở của người khác tại Điều 158.

Quyền hội họp, lập hội là một trong những quyền cơ bản của công dân, được pháp luật bảo vệ. Tuy nhiên, khi hành vi của cá nhân hoặc tổ chức xâm phạm quyền này, pháp luật hình sự sẽ can thiệp để bảo đảm trật tự xã hội. Bài viết này phân tích tội xâm phạm quyền hội họp, lập hội của công dân theo Bộ luật Hình sự, các khung hình phạt và tình tiết tăng, giảm nhẹ.

Tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật theo Điều 157 Bộ luật Hình sự là hành vi xâm phạm nghiêm trọng quyền tự do thân thể của công dân. Bài viết này phân tích chi tiết các yếu tố cấu thành tội phạm, hình phạt và cách phân biệt với các tội danh liên quan, nhằm giúp người đọc hiểu rõ quyền và nghĩa vụ pháp lý liên quan.

Tội buộc công chức, viên chức thôi việc hoặc sa thải người lao động trái pháp luật là tội danh nhằm bảo vệ quyền làm việc hợp pháp của công dân. Hiện nay tội danh này được quy định tại ĐIều 162 Bộ luật Hình sự 2015 nhằm xử lý nghiêm minh hành vi lạm quyền, vụ lợi hoặc vì động cơ cá nhân mà buộc thôi việc, sa thải trái quy định trong quan hệ lao động.

Tội xâm phạm quyền của công dân về bầu cử, ứng cử hoặc biểu quyết khi Nhà nước trưng cầu ý dân là tội danh nhằm bảo vệ quyền chính trị cơ bản của công dân. Tội danh này hiện nay đang được quy định tại Điều 160 Bộ luật Hình sự 2015 nhằm khẳng định nguyên tắc dân chủ, bảo đảm mọi công dân được tự do, bình đẳng trong việc tham gia bầu cử, ứng cử và biểu quyết.

Tội xâm phạm quyền tự do ngôn luận, báo chí, tiếp cận thông tin và quyền biểu tình của công dân được quy định tại Điều 167 Bộ luật Hình sự năm 2015 nhằm bảo vệ các quyền cơ bản của công dân, ngăn chặn các hành vi cản trở tự do dân chủ; đồng thời duy trì trật tự, an ninh xã hội và thúc đẩy sự minh bạch trong quản lý nhà nước.

Trong đời sống hiện nay, việc trao đổi thông tin qua thư tín, điện thoại hay các hình thức điện tử khác rất phổ biến. Tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác được quy định tại Điều 159 Bộ luật Hình sự 2015 nhằm bảo vệ quyền riêng tư, thông tin cá nhân và đảm bảo an ninh, trật tự xã hội.

Quyền khiếu nại, tố cáo là công cụ pháp lý quan trọng để công dân bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và giám sát hoạt động của cơ quan, tổ chức. Hành vi cản trở, xâm phạm quyền này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự pháp luật. Vì vậy, Bộ luật Hình sự đã quy định tội xâm phạm quyền khiếu nại, tố cáo nhằm bảo đảm quyền dân chủ cơ bản của công dân.

Trong xã hội hiện đại, bình đẳng giới là một nguyên tắc Hiến định và là giá trị cốt lõi trong xây dựng Nhà nước pháp quyền. Tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hành vi phân biệt, cản trở nam hoặc nữ tham gia bình đẳng vào các lĩnh vực của đời sống xã hội. Nhằm bảo vệ quyền này, Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định riêng Tội xâm phạm quyền bình đẳng giới tại Điều 165.

Tự do tín ngưỡng, tôn giáo là một trong những quyền cơ bản của con người, được Hiến pháp năm 2013 và pháp luật quốc tế ghi nhận, bảo đảm cho mỗi cá nhân có quyền theo hoặc không theo một tôn giáo, thực hiện hoặc không thực hiện các hoạt động tín ngưỡng. Nhằm bảo vệ quyền hiến định của công dân, Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định tội danh này tại Điều 164.