Tội phạm về môi trường

Tội đưa chất thải vào lãnh thổ Việt Nam theo Điều 239 Bộ luật Hình sự năm 2015 là hành vi bị nghiêm cấm, nhằm bảo vệ môi trường, sức khỏe cộng đồng và an ninh quốc gia. Hành vi này gây nguy cơ ô nhiễm, thiệt hại môi trường hoặc sức khỏe con người và bị xử lý hình sự nghiêm minh theo mức độ hậu quả do pháp luật quy định.

Tội hủy hoại rừng là một trong những hành vi xâm hại nghiêm trọng đến tài nguyên thiên nhiên, môi trường sống và hệ sinh thái. Nhằm bảo vệ rừng và đảm bảo phát triển bền vững, Bộ luật Hình sự năm 2015 đã quy định cụ thể về tội danh này tại Điều 243 nhằm nâng cao ý thức bảo vệ rừng trong cộng đồng hiện nay.

Tội gây ô nhiễm môi trường được quy định tại Điều 235 Bộ luật Hình sự năm 2015 là hành vi xả thải, chôn lấp, đổ bỏ chất thải hoặc khí thải trái pháp luật, vượt ngưỡng cho phép, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống. Quy định này nhằm xử lý nghiêm các hành vi hủy hoại môi trường, bảo đảm quyền được sống trong môi trường trong lành của cộng đồng và hướng tới phát triển bền vững.

Tội vi phạm quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường là hành vi của cá nhân, tổ chức không tuân thủ các quy định pháp luật trong việc dự phòng, xử lý hoặc khắc phục sự cố môi trường, làm phát sinh tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng, gây thiệt hại đến sức khỏe, tính mạng con người và tài sản xã hội. Hiện nay tội danh này đang được quy định tại Điều 237 Bộ luật Hình sự 2015.

Sự du nhập và phát tán loài ngoại lai xâm hại đang là mối đe dọa nghiêm trọng đối với đa dạng sinh học, nông nghiệp và an ninh sinh thái ở Việt Nam. Nhằm kiểm soát và xử lý hành vi này, Điều 246 Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định Tội nhập khẩu, phát tán các loài ngoại lai xâm hại; từ đó thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Tội vi phạm quy định về bảo vệ an toàn công trình thủy lợi, đê điều và phòng, chống thiên tai; vi phạm quy định về bảo vệ bờ, bãi sông được quy định tại Điều 238 Bộ luật Hình sự 2015. Đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến sự an toàn của công trình phòng chống thiên tai và hệ thống thủy lợi, đe dọa trực tiếp đến tính mạng, tài sản của nhân dân và trật tự an toàn xã hội; đặc biệt là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp như hiện nay.

Tình trạng sử dụng chất nổ, hóa chất độc hại, dòng điện hay các phương tiện bị cấm để khai thác thủy sản vẫn diễn ra ở nhiều nơi gây suy kiệt nguồn lợi và hủy hoại môi trường sinh thái. Để ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi này, Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản tại Điều 242 và xem đây là tội phạm nghiêm trọng cần được đấu tranh phòng chống quyết liệt.

Tội vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại hiện nay đang được quy định tại Điều 236 Bộ luật Hình sự 2015. Đây là tội danh nhằm xử lý các hành vi chôn lấp, đổ, thải trái pháp luật chất thải nguy hại hoặc chất thải có chứa chất phóng xạ, gây nguy cơ ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.

Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm hiện nay đang được quy định tại Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015. Quy định này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc bảo tồn đa dạng sinh học, ngăn chặn nguy cơ tuyệt chủng của các loài và thực hiện cam kết quốc tế về bảo vệ động vật hoang dã.

Khu bảo tồn thiên nhiên là nơi lưu giữ hệ sinh thái, cảnh quan và đa dạng sinh học có giá trị đặc biệt. Tuy nhiên, tình trạng xâm hại như khai thác trái phép, phá rừng, săn bắt động vật quý hiếm vẫn xảy ra và gây tổn hại nghiêm trọng đến môi trường. Hiện nay, Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định Tội vi phạm quy định về quản lý khu bảo tồn thiên nhiên tại Điều 245.

Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật được quy định tại Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015. Đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội, trực tiếp đe dọa an toàn dịch tễ trong nông nghiệp, gây thiệt hại lớn về kinh tế; từ đó ảnh hưởng đến an ninh lương thực, môi trường sinh thái và uy tín xuất khẩu nông sản của quốc gia.