Người bào chữa

Trải qua nhiều biến cố thăng trầm của lịch sử, từ thuở lập nước đến nay, tất cả các tầng lớp nhân dân đều công nhận nghề luật sư là một trong những ngành nghề cao quý, có vai trò bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bị can, bị cáo tại Toà án. Vậy theo quy định của pháp luật thì những ai có quyền được mời luật sư cho bị can, bị cáo trong vụ án hình sự?

Người bị buộc tội có quyền nhờ người bào chữa nên họ cũng có quyền thay đổi hoặc từ chối người bào chữa. Quy định về thay đổi, lựa chọn hoặc từ chối người bào chữa như thế nào?

Quy định của pháp luật về Luật sư (người bào chữa)? Luật sư (người bào chữa) có được bào chữa cho người thân?

Trong một vụ án hình sự, ngoài các cơ quan tiến hành tố tụng, bị cáo, bị hại, người làm chứng,... thì còn có một thành phần rất quan trọng đó chính là người bào chữa. Vậy, người bào chữa là gì? Người bào chữa trong tố tụng hình sự được quy định như thế nào?

Theo quy định của pháp luật, cụ thể trong Bộ luật tố tụng hình sự về giải quyết vụ án theo phiên tòa xét xử sở thẩm thì để đảm bảo quyền lợi cho bị can và bị cáo trong vụ án thì pháp luật cho phép được mời người bào chữa thực hiện việc bào chữa. Cùng tìm hiểu quy định quyền bào chữa trong tố tụng hình sự?

Người bào chữa thường có sự vi phạm trong quy định về việc gặp người bị bắt, bị tạm giữ, bị can hoặc bị cáo đang bị tạm giam. Khi có sự vi phạm này, cơ quan quản lý người bi bắt, bị tạm giữ, bị can hoặc bị cáo có quyền lập biên bản.

Người bào chữa là người tiếp nhận bào chữa cho người bị buộc tội tại một vụ án nào đó. Việc lựa chọn, thay đổi hay từ chối người bào chữa là do người có quyền yêu càu thay đổi như người bị buộc tội, người đại diện của người bị buộc tội,.. và việc thay đổi đó phải được cơ quan nhà nước chấp thuận.

Chứng cứ là những gì có thật, được thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật Hình sự hiện hành quy định, được dùng làm căn cứ để xác định có hay không có hành vi phạm tội,.... Khi tiến hành giao nhận chứng cứ của người bào chữa thì cần lập biên bản giao nhận chứng cứ của người bào chữa.

Pháp luật TTHS có thể chia làm 03 giai đoạn: giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1988, từ năm 1989 đến năm 2003 và từ năm 2004 đến trước khi BLTTHS năm 2015 có hiệu lực thi hành.

Quyền của người bào chữa là nghĩa vụ pháp lý của những người tiến hành tố tụng và những người tham gia tố tụng khác, buộc các chủ thể này phải thực hiện nhằm đáp ứng quyền của người bào chữa.

Người bào chữa còn phải tuân thủ những quy định về nghĩa vụ do pháp luật quy định tại Khoản 2 Điều 73 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015. Quyền và nghĩa vụ của người bào chữa có mối quan hệ mật thiết, gắn kết với nhau tạo nên tổng thể địa vị pháp lý của người bào chữa.

Khái niệm cơ bản của quyền thu thập, đưa ra chứng cứ của người bào chữa trong vụ án hình sự, đến nay tuy đã có được đề cập trong sách báo pháp lý nhưng có rất ít các công trình nghiên cứu về mặt lý luận quyền thu thập, đưa ra chứng cứ của người bào chữa trong tố tụng hình sự.

Việc xác định cơ sở xác lập quyền thu thập, đưa ra chứng cứ của người bào chữa sẽ giúp chúng ta trả lời câu hỏi tại sao lại quy định quyền thu thập, đưa ra chứng cứ cho người bào chữa.

Để có thể thu thập chứng cứ, người bào chữa có quyền gặp người mà mình bào chữa, bị hại, người làm chứng và những người khác biết về vụ án để hỏi, nghe họ trình bày những vấn đề liên quan đến vụ án; đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp chứng cứ liên quan.

Bảo đảm quyền thu thập, đưa ra chứng cứ của người bào chữa được bình đẳng với quyền của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong phạm vi thu thập chứng cứ sẽ đảm bảo được sự công bằng cho người bị buộc tội trong tranh tụng.

Việc nghiên cứu quy định các quốc gia quyền thu thập, đưa ra chứng cứ của người bào chữa sẽ tạo cơ sở so sánh với quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về vấn đề này, từ đó, có thêm bài học kinh nghiệm trong lĩnh vực lập pháp.

Tương tự như lần pháp điển hoá năm 1988, BLTTHS năm 2003 không có một điều luật riêng về thu thập, đưa ra chứng cứ của người bào chữa nhưng BLTTHS 2003 đã kế thừa ở và bổ sung trong quy định tại Điểm d và đ điều 58 về quyền thu thập, đưa ra chứng cứ của người bào chữa.

Song song với quyền thu thập chứng cứ là quyền đưa ra chứng cứ hay yêu cầu của người bào chữa chính thức được áp dụng trong hoạt động bào chữa cho người bị buộc tội để bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng cho người được bào chữa.

Theo Điều 72 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015: Người bào chữa là người được người bị buộc tội nhờ bào chữa hoặc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ định và được cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp nhận việc đăng ký bào chữa.

Thủ tục cấp giấy chứng nhận người bào chữa. Muốn xin giấy chứng nhận bào chưa tại Tòa cần tiến hành những bước như thế nào?