Mô hình tổ chức của tập đoàn kinh tế là mô hình công ty mẹ - công ty con với sự liên kết trong mô hình tập đoàn kinh tế là rất đa dạng.
Mô hình tổ chức của tập đoàn kinh tế là mô hình công ty mẹ – công ty con với sự liên kết trong mô hình tập đoàn kinh tế là rất đa dạng.
Liên kết theo chiều dọc là mô hình liên kết các công ty hoạt động trong cùng một chuỗi giá trị ngành như các công ty cung ứng vật liệu, sản xuất, vận tải, bán hàng,… Liên kết theo chiều dọc có thể là tích hợp ngược – hướng về bên trái chỗi giá trị như công ty sản xuất như công ty sản xuất mua lại hoặc đầu tư vốn vào các công ty cung ứng nguyên liệu cho mình hoặc tích hợp xuôi – hướng về bên phải chuỗi giá trị như công ty sản xuất mua lại hoặc đầu tư vốn vào một công ty để tiêu thụ sản phẩm do mình sản xuất.
Như vậy, có thể thấy liên kết dọc là mô hình kinh doanh trong đó mục tiêu chính là tạo mối liên kết giữa bản thân doanh nghiệp với các đối tác liên quan như các nhà cung cấp và nhà phân phối. Liên kết dựa trên nguyên lý cộng sinh.
Với sức mạnh của sự liên kết này thì công ty mẹ là công ty có tiềm lực kinh tế mạnh nhất, năm giữ các bộ phận them chốt nhất trong dây chuyền công nghệ, thị trường của tạp đoàn, đồng thời thực hiện chức năng quản lý, điều phối và định hướng chung cho cả tập đoàn. Còn các công ty con thì được tổ chức theo sự phân công chuyên môn hóa và phối hợp hợp tác hóa theo đặc thù công nghệ của ngành. Ví dụ: Sony sử dụng mô hình liên kết dọc theo sự tích hợp ngược bằng việc hang này sản xuất ra máy chơi game console là PlayStaion nhưng cũng kiêm luôn studio phát triển game; Hay Apple cũng là một điển hình trong mô hình liên kết dọc. Nó vừa cung cấp phần cứng iPad, iPhone, iPod… vừa tạo ra phần mền iOS, MacOS, bán dịch vụ và đảm nhận luôn khâu phân phối sản phẩm. Apple gần như bao trọn cho một sản phẩm công nghệ mà nhiều tập đoàn cạnh tranh trong lĩnh vực công nghệ với Apple chưa làm được. Điều này đã làm cho Apple trở thành đối thủ đáng gờm trong làng công nghệ và việc cạnh tranh với hang là điều vô cùng khó khăn.
Tất nhiên không phải cứ công ty nào liên kết theo chiều dọc cũng chiếm được lợi thế cạnh tranh tuyệt đối. Hãy nhìn vào HP dù sở hữu trong tay kệ điều hành WebOS đầy tiềm năng nhưng việc mua lại Plam và không có hệ thống bán hàng và marketing xuất sắc nên HP cũng khó lòng vươn mình lớn mạnh được như Apple.
Liên kết theo chiều ngang là sự kết hợp giữa các công ty có các sản phẩm, dịch vụ liên quan với nhau và có thể sử dụng cùng một hệ thống phân phối để gia tăng hiệu quả. Cơ cấu tập đoàn gồm công ty mẹ và các công ty con, cũng giống như mô hình liên kết dọc nhưng ở mô hình liên kết này công ty mẹ còn trực tiếp kinh doanh những dịch vụ, khâu liên kết chính của tập đoàn. Thuộc mô hình này gồm có Tổng công ty thép Việt Nam, Tổng công ty giấy Việt Nam, Tổng công ty cà phê Việt Nam…
Liên kết hỗn hợp đa ngành, đa lĩnh vực là sự kết hợp giữa liên kết dọc và liên kết ngang. Tập đoàn liên kết các doanh nghiêp hoạt động trong nhiều ngành, nghề và lĩnh vực có hoặc không có mối quan hệ về công nghệ, quy trình sản xuất,… nhưng buộc phải có mối quan hệ chặt chẽ về tài chính. Công ty mẹ không nhất thiết phải trực tiếp sản xuất kinh doanh một sản phẩm cụ thể mà chủ yếu làm nhiệm vụ đầu tư, kinh doanh vốn, điều tiết, phối hợp kinh doanh giữa các lĩnh vực. Các công ty con bằng kế hoạch, chiến lược phát triển kinh doanh thống nhất, thực hiện điều hoà vốn, lợi nhuận giữa các công ty con, lĩnh vực kinh doanh hoặc điều chỉnh, chuyển dịch vốn đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh có hiệu quả cao.
>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568
Chẳng hạn Tổng công ty hàng hải Việt Nam là một ví dụ tiêu biểu cho liên kết hỗn hợp. Nó có sự liên kết dọc từ việc vận tải biển, khai thác cảng, đại lý vận tải, môi giới, giao nhận, kinh doanh vận tải đa phương thức, đến cung cấp thuyền viên, sửa chữa tàu biển. Đồng thời cũng có sự liên kết ngang với việc cung cấp dịch vụ hàng hải và các hoạt động khác liên quan, xuất khẩu, nhập khẩu nguyên vật liệu và thiết bị chuyên ngành, bên cạnh đó còn tham gia liên doanh, hợp tác kinh tế với các đối tác trong và ngoài nước theo đúng quy định của pháp luật.
