Sự kiện nổi bật nhất năm 1889 ở Nhật Bản là gì?

Đáp án B

Năm 1889, Hiến pháp mới của nước Nhật được ban hành. Để soạn thảo bản Hiến pháp này, năm 1882 Thiên hoàng Minh Trị đã gửi một phái đoàn (Y Đằng Bác Văn) đến các quốc gia ở châu Âu để tham khảo pháp luật của các quốc gia này. Cuối cùng nhóm khảo sát quyết định chọn hiến pháp của Phổ để làm khuôn mẫu cho hiến pháp tương lai của Nhật Bản. Theo bản Hiến pháp này, Nhật Bản là quốc gia theo thể chế quân chủ lập hiến. Thiên hoàng và thế lực quân phiệt Nhật nằm giữ mọi quyền hành.

2. Những cải cách trong cuộc Duy Tân Minh Trị:

Năm 1868 tại Thần điện Kyoto, Mutsuhito chính thức làm lễ, lấy hiệu là Minh Trị Thiên Hoàng. Việc đầu tiên đánh dấu bước phát triển mạnh mẽ của thiên Hoàng đó là việc rời cố đô Kyoto về Tokyo – nơi hội tụ đầy đủ điều kiện thuận lợi về địa lý, tự nhiên, con người,  kinh tế và chính trị. Sớm nhận thấy tình trạng suy kiệt, bi đát của đất nước, cũng như thấy được nguy cơ xâm lược đang ngày càng lộ rõ của chủ nghĩa thực dân phương Tây, Thiên Hoàng Minh Trị cùng với những người theo chủ nghĩa dân tộc cấp tiến đã quyết định cải cách, nhằm đưa đất nước Nhật Bản trở thành một cường quốc hùng mạnh. Biểu hiện của quyết tâm này là ngay sau khi lên ngôi, Thiên Hoàng đã cho tiến hành các cuộc cải cách đồng bộ và toàn diện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội Nhật Bản như: Giáo dục, chính trị – xã hội, kinh tế, quân sự và tôn giáo, …

Hiến pháp đầu tiên

Vào ngày 11/2/1889, Thiên Hoàng Minh Trị là người ban bố Hiến pháp Minh Trị – đây được xem là Hiến pháp đầu tiên của xứ Phù Tang. Theo đó, Thiên Hoàng xác lập quyền hành mang tính tuyệt đối. Đó chính là “thiêng liêng bất khả xâm phạm” và nắm toàn bộ quyền hành cai trị, trị vì đất nước.

Về mặt đối nội, Thiên Hoàng căn cứ vào Hiến pháp để tiến hành bổ nhiệm, bãi nhiệm, miễn nhiệm quyền hạn…với Lục quân, Hải quân và Không quân của Nhật. Song song với đó, chính sách đối ngoại có sự nới lỏng và cả thắt chặt, Thiên Hoàng có quyền tuyên chiến cũng có quyền giảng hòa.

Bộ máy quốc gia được tái cơ cấu lại, có sự phân cấp mạch lạc rõ ràng. Đặc biệt, từng bộ phận được giao quyền và nghĩa vụ dưới sự cai quản chung của Thiên Hoàng. Tòa án dùng danh nghĩa của Thiên Hoàng để xét xử, thẩm tra và Viện khu mật là cơ quan đầu não giữ vai trò tư vấn của Thiên Hoàng. Cũng theo Hiến pháp, người dân Nhật Bản được gọi là “thần dân” của Thiên Hoàng, phải chấp hành nghĩa vụ, không gây cản trở thi hành. Đồng thời thần dân cũng có quyền, được bảo vệ.

Hiến pháp đầu tiên của Nhật Bản chính là bước ngoặt lên, đưa đất nước từ chế độ quân chủ chuyên chế sang chế độ lập hiến, chính trị đảng phái của giai cấp tư sản.

Duy tân về cơ cấu nhà nước

Trong thời kỳ cai trị, Thiên Hoàng Minh Trị đã thực hiện nhiều cải cách về mặt cơ cấu nhà nước. Trong đó phải nhắc đến dấu mốc năm 1885, ông bãi bỏ chế độ Thái Chính Quan cũ. Đồng thời đề ra phương án xây dựng Nội Các hoàn toàn mới. Nội các là tổ chức trực tiếp thuộc quyền quản lý của Thiên Hoàng, trong đó đứng đầu là Tổng lý Đại thần và Quốc vụ Đại thần.

Đổi mới giáo dục

Thiên Hoàng cũng là người đặc biệt để ý đến việc đổi mới giáo dục, xóa bỏ những sai lầm và đình trị của nền giáo dục tại đất nước mặt trời mọc.

Năm 1871, Bộ Giáo Dục của Nhật Bản chính thức được xác lập hoạt động. Đến năm 1872, Bộ Giáo dục ban bố học chế, đánh dấu bước phát triển mới trong lịch sử giáo dục của đất nước Nhật Bản. Nối tiếp là dấu mốc năm 1889, Thiên Hoàng đã ban bố sắc lệnh giáo dục, mục tiêu để thúc đẩy sự tiến độ, khuyến khích tinh thần hiếu học và nâng cao dân trí xã hội toàn diện hơn.

Song song với đó, triều đình cũng cử du học sinh sang các nước phương Tây như Đức, Anh hay Mỹ để học hỏi toàn diện. Bao gồm cả chính trị, kinh tế, khối ngành quản lý cấp cao hay những kỹ thuật tân tiến….Những du học sinh giỏi giang sau khi về nước sẽ tham gia trực tiếp vào công cuộc quản lý, phát triển đất nước. Nhờ những chính sách đúng đắn trong việc đổi mới giáo dục, Thiên Hoàng đã dần đưa xã hội Nhật Bản lên một tầm cao mới. Đặc biệt giáo dục cũng chú trọng việc phổ cập toàn diện, cụ thể toàn bộ các bạn trong độ tuổi từ 6-14 tuổi về phải đến trường. Triều đình cũng không ngại ngần chịu mọi chi phí cho việc học hành.

Cải cách về kinh tế – xã hội

Về kinh tế, Thiên Hoàng Minh Trị ban bố quyền tự do cho người dân. Có nghĩa là thần dân được tự do kinh doanh buôn bán và đi lại (không trái với Hiến pháp), thiết lập chế độ tiền tệ mang tính chất thống nhất. Thời điểm này, Thiên Hoàng đặc biệt chú trọng đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng mới, tiện nghi hơn. Về xã hội, Thần đạo (Shinto) dần dần thay thế Phật giáo, trở thành quốc đạo của Nhật Bản. Thần mang ý nghĩa cả về mặt tôn giáo lẫn giá trị chính trị, được ví như một “công cụ” để hướng người dân tôn sùng Thiên Hoàng, đặt ông ngang hàng với các vị thần.

Có thể thấy rằng, cuộc Duy tân Minh Trị mang tính chất của một cuộc cách mạng tư sản không triệt để, diễn ra dưới hình thức cải cách và canh tân đất nước. Thời kỳ Minh Trị được xem là thời kỳ quá độ, từ chế độ phong kiến sang chế độ tư bản, mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở đất nước Nhật Bản.

3. Ý nghĩa từ cải cách Duy Tân Minh Trị:

Nhờ công cuộc duy tân Minh Trị của Thiên Hoàng đã đem lại những giá trị to lớn cho đất nước Nhật Bản tại thời điểm ấy. Và đó cũng là tiền đề cho sự phát triển mạnh mẽ của đất nước Nhật Bản sau này:

Về chính trị: Cải cách của Thiên Hoàng Minh Trị đã đưa đất nước Nhật Bản thoát khỏi thời kỳ phong kiến, thoát khỏi sự lệ thuộc vào các nước phương Tây. Nhờ công cuộc Duy tân, Nhật bản thành công trở thành nước công nghiệp hóa, phát triển hàng đầu thế giới.

Về kinh tế: Công cuộc duy tân đã đạt được nhiều thành tựu đáng nể, bắt kịp xu hướng phát triển mới. Đây là tiền đề giúp đất nước Nhật Bản thoát khỏi bế tắc trong những năm 30 của thế kỷ 19 và biên Nhật Bản trở thành cường quốc quân sự vào năm 1905.

Cuộc Duy tân Minh Trị mang ý nghĩa lịch sử quan trọng khi đem lại sự thay đổi vô cùng to lớn đối với đất nước Nhật Bản. Công cuộc “phá cũ đổi mới” trong hàng chục năm vừa mạnh bạo, vừa nhanh chóng, trải dài qua các lĩnh vực từ chính trị, tới văn hóa, giáo dục, kinh tế, quân sự, … “chẳng sót một vấn đề hay một phương diện nào mà không hóa xưa theo nay, đổi cũ ra mới”. Đất nước Nhật Bản từ một quốc gia phong kiến lạc hậu, bên trong chia cắt, hỗn loạn, bên ngoài thì bị các quốc gia khác chèn ép, sỉ nhục và phương Tây lăm le xâm lược, đã trở thành một cường quốc hàng đầu. Cuộc cải cách lớn do chính quyền Minh Trị thực hiện đã giúp nước Nhật thoát khỏi chế độ phong kiến và sự lệ thuộc cũng như nguy cơ xâm lược từ các nước phương Tây, từ đó mở đường cho việc tiến lên chủ nghĩa tư bản và trở thành Đại đế quốc duy nhất ở phương Đông. Về mặt quốc tế, Duy tân Minh Trị có ảnh hưởng lớn tới các nước trong khu vực, là tấm gương cho các trí thức, tư bản chủ trương canh tân đất nước tìm đến và học hỏi. Tuy nhiên, Duy tân Minh Trị vẫn được xem là một cuộc cách mạng tư sản không triệt để bởi nó không do giai cấp tư sản lãnh đạo cũng như đã không xóa bỏ hoàn toàn sự thống trị của giai cấp địa chủ phong kiến ở nước Nhật