Mục lục bài viết
1. Sự biến pháp lý là gì?
Sự biến pháp lý là những sự kiện xảy ra trong thực tế không phụ thuộc vào ý chí của con người nhưng pháp luật quy định làm phát sinh hậu quả pháp lý
Sự biến pháp lý tên tiếng Anh là: “Legal variation”.
2. Sự kiện pháp lý và quy định về sự biến tương đối và sự biến tuyệt đối:
2.1. Khái niệm sự kiện pháp lý:
– Các quyền và nghĩa vụ chủ thể được thực hiện thông qua quan hệ pháp luật nên vấn đề điều kiện phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quan hệ pháp luật có ý nghĩa quan trọng. Quan hệ pháp luật phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt dưới tác động của ba điều kiện là quy phạm pháp luật, tổ chức, cá nhân có năng lực chủ thể pháp luật và sự kiện pháp lý.
– Quy phạm pháp luật là một điều kiện liên quan đến sự phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật. Nhờ quy phạm pháp luật điều chỉnh thì các quan hệ xã hội nhất định mới có thể trở thành quan hệ pháp luật. Song chỉ có quy phạm pháp luật không thôi thì quan hệ pháp luật chưa phát sinh, thay đổi, chấm dứt.
– Điều kiện thứ hai có liên quan đến sự phát sinh, thay đổi hay chấm dứt quan hệ pháp luật là năng lực chủ thể của các cá nhân hay tổ chức. Quan hệ pháp luật chỉ nảy sinh giữa các tổ chức và cá nhân có năng lực chủ thể pháp luật, nên năng lực chủ thể là điều kiện quan trọng để tổ chức, cá nhân tham gia vào quan hệ pháp luật.
– Điều kiện thứ ba có liên quan đến sự phát sinh, thay đổi hay chấm dứt quan hệ pháp luật là sự kiện pháp lý. Như trên đã nói, quan hệ pháp luật chỉ có thể nảy sinh giữa các cá nhân hay tô chức có năng lực chủ thể (quy phạm pháp luật chi quy định chức, cá nhân nào có thể trở thành chủ thể và họ cần phải xử sự như thế nào khi tham gia quan hệ đó).
– Song quan hệ pháp luật đó vấn đề có tham gia hay không tham gia, có thay đổi hay chấm dit quan thể (chủ n hệ pháp luật cụ thể nào đó thì phụ thuộc ý chí của chủ i thể tự quyết định phụ thuộc khả năng và điều kiện thực tế).
– Chẳng hạn, A và B đã có đủ năng lực chủ thể để tham gia quan hệ hôn nhân, nhưng quan hệ pháp luật vợ chồng giữa A và B chi này sinh khi họ đăng ký kết hôn và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận theo quy định của pháp
– Như vậy, quy phạm pháp luật hôn nhân và gia đình, năng lực chủ thể của A và B và sự kiện pháp lý (sự kiện đăng ký kết hôn của họ) mới làm nảy sinh quan hệ pháp luật vợ chống giữa họ. Những sự kiện thực tế mà sự xuất hiện hay mất đi của chúng được pháp luật gắn với việc phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quan hệ pháp luật được gọi là sự kiện pháp lý.
– Sự kiện pháp lý có thể được coi là cầu nối giữa quy phạm pháp luật, các chủ thể có năng lực pháp luật với quan hệ pháp luật. Chỉ những sự kiện thực tế nào được pháp luật quy định mới có thể trở thành sự kiện pháp lý. Môi nhà nước có những quy định khác nhau về sự kiện pháp lý. Việc thừa nhận hay không thừa nhận một sự kiện thực tế nào đó là sự kiện pháp lý đều xuất phát từ lợi ích của xã hội và của lực lượng năm chính quyền trong xã hội.
2.2. Phân loại sự kiện pháp lý:
Sự kiện pháp lý trong xã hội rất đa dạng, vì vậy cũng có nhiều cách phân loại chúng:
– Theo tiêu chuẩn ý chí thì sự kiện pháp lý được chia thành sự biến và hành vi:
+ Sự kiện pháp lý là sự biến là những hiện tượng tự nhiên, sinh ra và mất đi không phụ thuộc ý chí con người, nhưng sự xuất hiện hay mất đi của chúng gắn với việc phát sinh, thay đổi hay chấm dứt quan hệ pháp luật nhất định. Chẳng hạn, pháp luật kinh tế quy định việc chấm dứt quan hệ pháp luật về trách nhiệm vật chất giữa các bên ký kết hợp đồng kinh tế nếu như việc vị phạm hợp đồng xảy ra do thiên tai, địch họa hoặc các trở lực khách quan mà bên vi phạm đã tìm mọi cách khắc phục song không có hiệu quả và đã có
+ Sự kiện pháp lý là hành vi (hành động hoặc không hành động) là những hoạt động của con người phụ thuộc vào ý chí của họ và pháp luật gắn sự xuất hiện của nó với việc phát sinh, thay đổi hay chấm dứt quan hệ pháp luật nhất định. Chẳng hạn, hành vi ký kết hợp đồng, hành vi gây thương tích cho người khác, hành vi không cứu giúp người khác đang trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng…
Hành vi còn có thể chia thành hành vi hợp pháp và hành vi không hợp pháp. Hành vi hợp pháp chia thành: hành vi hành chính, hành vi lao động, dân sự… Hành vi không hợp pháp chia thành: vi phạm pháp luật và hành vi trái pháp luật mang tính khách quan…
– Căn cứ vào số lượng các sự kiện thực tế tạo thành sự kiện pháp lý có thể chia sự kiện pháp lý thành sự kiện pháp lý đơn nhất và sự kiện pháp lý phức tạp:
+ Sự kiện pháp lý đơn nhất là sự kiện pháp lý chỉ bao gồm một sự kiện thực tế. Chăng hạn, cái chết của con 1 người, hành vi mua rau, quả…
+ Sự kiện pháp lý phức tạp là sự kiện pháp lý gồm một tập hợp các sự kiện thực tế mà chi với sự xuất hiện đầy đủ của chúng, thì quan hệ pháp luật mới phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt. Chẳng hạn, sự kiện nghỉ hưu, để làm xuất hiện quan hệ hưu trí cần phải có sự kiện về tuổi, sự kiện về số năm làm việc, sự kiện về quyết định cho nghỉ hưu của chủ thể có thẩm quyền..
2.3. Sự biến tương đối và sự biến tuyệt đối:
Sự biến pháp lý được chia làm hai loại:
– Sự biến tuyệt đối : là những sự kiện xảy ra trong thiên nhiên thời gian phụ thuộc vào ý muốn của con người.
Ví dụ: các hiện tượng thời tiết như hạn hán, động đất, sóng thần,….
– Sự biến tương đối : là những sự kiện xảy ra trong thực tế do hành vi của con người nhưng quá trình phát sinh thay đổi chấm dứt không phụ thuộc vào ý thức người đó.
Ví dụ: Khi trời lạnh mọi người thường xoa 2 bàn tay vào nhau để lấy hơi ấm, đốt củi để suởi ấm
Hành vi pháp lý là hành vi thực hiện một sự kiện thực tế, cụ thể theo ý chí của con người làm xuất hiện, thay đổi hoặc chấm dứt quan hệ pháp luật. Hành vi pháp lý được chia làm hai loại:
– Hành vi hợp pháp: là những hành vi có chủ định của các chủ thể được tiến hành phù hợp với quy định của pháp luật, không trái đạo đức xã hội
– Hành vi bất hợp pháp: là những hành vi được thực hiện trái với quyết định của pháp luật và đạo đức xã hội.
