Soạn bài Vi hành của Nguyễn Ái Quốc ngắn gọn nhất

1. Mâu thuẫn trào phúng cơ bản của truyện ngắn “Vi hành” ?

(Bài 1 trang 171 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Trong truyện ngắn “Vi hành” mâu thuẫn trào phúng cơ bản được thể hiện qua sự nhầm lẫn giữa bản chất bên trong và hình thức bên ngoài, giữa bản chất bù nhìn sa đọa và mục đích việc làm của chính quyền thực dân khi đưa Khải Định, hoàng đế An Nam sang thăm Pháp. Câu chuyện đã ghi nhận hai sự nhầm lẫn oái oăm. Sự nhầm lẫn đầu tiên xảy ra khi đôi trai gái trong truyện nhầm tác giả là Khải Định. Sự nhầm lẫn thứ hai là người dân Pháp nhầm những ai da vàng là Khải Định và chính phủ Pháp nhầm những người Việt Nam trên đất nước Pháp là Khải Định.

Nhờ vào những tình huống nhầm lẫn này, chúng ta có thể nhìn thấy chân dung rõ nét về vị hoàng đế An Nam. Ông ta được miêu tả như một người nhếch nhác, lôi thôi, lếch thếch với ngoại hình xấu xí, trang phục lố lăng và phong thái thấp hèn. Cuộc sống của ông cũng được cho là bê tha và vai trò chính trị của ông ta được coi là rẻ tiền.

Điều đáng chú ý trong “Vi hành” là cách tác giả đã tạo ra một tình huống độc đáo và đầy màu sắc. Tình huống nhầm lẫn giữa đôi trai gái người Pháp và nhân vật tôi đã mang lại một sự hài hước và thú vị cho câu chuyện. Điều này là do người Tây thường khó phân biệt được bộ mặt khác nhau của người da vàng và người châu Âu, khiến cho việc nhầm lẫn trở thành một điều không thể tránh được. Nhờ vào tình huống này, hình ảnh về Khải Định được miêu tả một cách rất khách quan và ngộ nghĩnh.

Tác phẩm “Vi hành” không chỉ đơn thuần là một câu chuyện hài hước mà còn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc. Nhân vật tôi trong câu chuyện đã tình cờ nhìn thấy nhiều điều qua những tình huống thầm lén và tinh quái của đôi trai gái trong chuyến tàu điện ngầm. Bình luận về hoàng đế An Nam Khải Định đã giúp nhân vật tôi khám phá thêm về con người và vai trò chính trị của ông ta tại Pháp. Mặc dù Khải Định không thực sự xuất hiện trong truyện, nhưng chân dung của ông ta đã được xây dựng một cách cụ thể và sống động.

Ngoài ra, bản chất trào phúng của tác phẩm “Vi hành” cũng được thể hiện qua tình huống nhầm lẫn này. Tác giả đã tinh tế khi kết hợp giữa sự hài hước và sự phê phán trong câu chuyện. Từ việc nhầm lẫn về danh tính của Khải Định, câu chuyện đã vạch ra những mâu thuẫn và phản ánh sự khác biệt giữa bản chất bên trong và hình thức bên ngoài, giữa sự bù nhìn và sự thực tế.

Tình huống nhầm lẫn trong tác phẩm “Vi hành” đã giúp tác giả thể hiện chủ đề tác phẩm một cách rõ ràng. Nó là một cách để khắc họa sự thật về hoàng đế Khải Định và đồng thời châm biếm và phê phán chính quyền thực dân. Chân dung của Khải Định, một hoàng đế nhếch nhác, lôi thôi và lố lăng, đã được vẽ nên một cách chân thực và hài hước thông qua tình huống nhầm lẫn này.

Tóm lại, tình huống nhầm lẫn trong tác phẩm “Vi hành” là một yếu tố quan trọng giúp tạo nên sự độc đáo và thú vị cho câu chuyện. Nó không chỉ mang lại sự hài hước mà còn giúp khắc họa rõ nét chân dung của hoàng đế Khải Định. Tác giả đã thành công trong việc kết hợp giữa trào phúng và ý nghĩa sâu sắc, tạo nên một tác phẩm truyện ngắn đáng đọc và suy ngẫm.

2. Một trong những vấn đề then chốt của nghệ thuật truyện ngắn là tạo được tình huống truyện độc đáo: 

Theo anh (chị), tác giả đã sáng tạo tình huống gì trong truyện ngắn này? Tình huống đó có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm và khắc họa nhân vật Khải Định? (Bài 2 trang 171 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Trả lời:

Tác giả đã sáng tạo ra tình huống khi mình ngồi trên tàu điện và bị đôi trai gái người Pháp nhầm là vua Khải Định. Qua mô tả của đôi trai gái thì Khải Định là một vị vua bù nhìn, là tay sai cho thực dân với dáng người thô kệch, xấu xi, tóc đen da vàng. 

Tình huống trên được xây dựng nhằm thể hiện sự châm biếm của tác giả đối với vua Khải Định, đường đường là vua của nước Việt nhưng trong mắt người Pháp thì lại vô cùng nhỏ bé và thấp kém. Từ đó thể hiện sự phê phán, châm biếm với chính quyền phong kiến lúc bấy giờ, khi vua làm chư hầu, tay sai cho giặc. Thông qua đó người đọc cho dù chưa được nhìn thấy vua Khải Định cũng phần nào mường tượng ra vị vua hèn mọn và lếch thếch như thế nào. 

3. Phân tích hình tượng nhân vật Khải Định, qua đó làm rõ tính chất chiến đấu mạnh mẽ và nghệ thuật trào phúng sắc bén của ngòi bút Nguyễn Ái Quốc?

(Bài 3 trang 171 SGK Ngữ văn 11 tập 1)

Mô tả hình tượng nhân vật Khải Định qua ngòi bút của Nguyễn Ái Quốc là như sau:

– Về ngoại hình:

+ Mặt mũi: Da vàng của Khải Định được so sánh như quả chanh, tạo nên một hình ảnh không hấp dẫn và thiếu sự duyên dáng. Mũi của ông là mũi tẹt, cùng với đôi mắt xếch, tạo nên một diện mạo không chỉ vô duyên mà còn thiếu sự quyến rũ.

+ Trang phục: Khải Định thường mặc những bộ trang phục lộng lẫy, nhưng thiếu phong cách và tinh tế. Ông chỉ để khoe trang sức lụa mà không có một phong cách cố định. Ý đồ của ông chỉ là muốn trưng diện và gây ấn tượng mà không có sự tinh tế và sắc sảo.

+ Điệu bộ: Khải Định có một điệu bộ lấm lét, lúng túng, như thể ông là một kẻ ăn cắp vụng trộm. Những cử chỉ và cách di chuyển của ông mang đậm những nét vụng về và không tự tin. Điệu bộ của Khải Định tạo nên một hình ảnh thấp hèn và không đáng kính trọng.

+ Hành vi: Khải Định thường thể hiện sự nhút nhát và lén lút trong hành động của mình. Ông không tỏ ra mạnh mẽ hay quyết đoán, mà thường tỏ ra e ngại và dè dặt trong việc tiến hành các hoạt động. Ông không có sự dẫn dắt và không thể hiện được tính chất lãnh đạo của một vị vua.

Từ những đặc điểm trên, ta có thể nhìn thấy bản chất thực sự của hoàng đế Khải Định. Những đánh giá về ông từ đôi trai gái kia là những đánh giá khách quan từ thực dân Pháp. Khải Định, từ một ông vua, đã trở thành một thằng hề, một con rối được sử dụng để làm vui cho dân Pháp, làm tay sai cho thực dân Pháp và cuối cùng chỉ là một đứa con nít ngốc nghếch.

Tác phẩm “Vi hành” cũng thể hiện tính chiến đấu mạnh mẽ của tác giả:

– Tác giả tố cáo chế độ thực dân với chính sách dã man và bịp bợm. Tác giả lên án sự tàn ác và sự bất công trong chính sách của thực dân Pháp đối với dân tộc Việt Nam.

– Tác giả lên tiếng chỉ trích chính sách ngu dân, đầu độc người dân bằng thuốc phiện và rượu cồn. Ông phản ánh sự tàn phá và hủy hoại mà chính sách này đã gây ra cho dân tộc Việt Nam.

– Tác giả còn vạch trần những chính sách lừa bịp của thực dân, tung ra những chiêu bài khai hóa văn minh nhưng thực chất lại là cướp đoạt nước. Ông chỉ ra sự giả dối và lòng tham của thực dân Pháp trong việc chiếm đoạt tài nguyên và địa vị của Việt Nam.

– Tác giả tố cáo chế độ nhà tù và những hoạt động truy nã, theo dõi đối với những người yêu nước trên khắp đất Pháp. Ông lên án sự vi phạm quyền tự do và nhân quyền của các nhà lãnh đạo yêu nước và những người tìm kiếm tự do.

Như vậy, qua việc phân tích hình tượng nhân vật Khải Định, chúng ta có thể thấy sự hùng mạnh và sắc bén của ngòi bút Nguyễn Ái Quốc trong việc phê phán chế độ thực dân và khắc họa nhân vật trong tác phẩm “Vi hành”. Tác giả đã tạo ra một tác phẩm trào phúng độc đáo qua đó khắc họa rõ nét tính chất chiến đấu mạnh mẽ và tài nghệ trào phúng sắc bén của mình.