Soạn bài Về thăm mẹ ngắn gọn nhất – SGK Ngữ văn 6 tập 1

1. Nhà thơ Đinh Nam Khương:

Đinh Nam Khương, tên thật và cũng là bút danh của ông, là một nhà thơ nổi tiếng của nền văn học Việt Nam thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Ông là một tác giả xuất sắc, có nhiều tác phẩm nổi tiếng phản ánh cuộc sống và kháng chiến chống Mỹ một cách chân thực và sâu sắc.

Bút danh Đinh Nam Khương đã để lại nhiều dấu ấn đậm nét trong văn học Việt Nam. Ông là Phó Chủ tịch Hội Đông y Mỹ Đức, Hà Nội, và là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Ông đã sáng tác nhiều tác phẩm có giá trị về nhiều khía cạnh của cuộc sống và xã hội. Thể thơ Lục bát thường được ông sử dụng và xuất hiện trong nhiều bài thơ của mình.

Các tác phẩm tiêu biểu của Đinh Nam Khương bao gồm “Nén hương trên mộ người đàn bà,” “Đợi chờ gió và trăng,” “Tập thơ Phía sau những hạt cát,” “Trên lối đi thời gian,” “Đá vàng,” “57 lá bùa mê,” “Thơ tình Đinh Nam Khương,” “Lặng lẽ một dòng sông,” và “Hóa đá trước heo may,” và nhiều tác phẩm khác.

Trong suốt cuộc đời nghệ thuật của mình, ông đã được trao nhiều giải thưởng danh giá, thể hiện sự đánh giá cao từ giới văn học và độc giả. Ông đã qua đời vào ngày 26 tháng 09 năm 2018 tại quê nhà tại thôn Đục Khê, xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, để lại di sản văn học phong phú và đáng quý cho nền văn học Việt Nam.

2. Cảm xúc, suy nghĩ khi gặp lại người thân sau một chuyến đi xa:

Khi tôi đang trên đường trở về nhà để gặp lại người thân sau một chuyến đi xa, cảm xúc và suy nghĩ trong tôi trở nên đặc biệt và phong phú. Đó là một sự kết hợp của nhiều tình cảm khác nhau, và có thể được mô tả như sau:

– Hồi hộp và háo hức: Trước hết, tôi cảm nhận một mức độ hồi hộp và háo hức đặc biệt. Tôi đã mong chờ khoảnh khắc này suốt thời gian dài. Từ việc đoàn tụ với gia đình và bạn bè đến việc nếm trải những món ăn ngon nhà mình, tôi rất phấn khích về những điều tuy nhỏ nhưng đầy ý nghĩa này.

– Nỗi nhớ và gần gũi: Sự xa cách đã tạo ra một cảm giác nhớ nhung mạnh mẽ. Tôi bắt đầu nhớ về những cuộc trò chuyện, những kỷ niệm và những gương mặt thân quen mà tôi đã bỏ lại. Cảm giác này làm cho tôi cảm thấy gần gũi hơn với người thân và gia đình hơn bao giờ hết.

– Tư duy về quá khứ và tương lai: Trên đường trở về, tôi thường tư duy về những kỷ niệm và thời gian tôi đã trải qua với gia đình và bạn bè. Tôi nghĩ về những điều đã xảy ra trong chuyến đi và cảm ơn về những kinh nghiệm mới mẻ. Đồng thời, tôi cũng suy nghĩ về tương lai, về những kế hoạch và hoạt động mà chúng tôi sẽ thực hiện khi gặp nhau.

– Lo lắng và hoài nghi: Mặc dù hồi hộp và háo hức, tôi cũng có thể trải qua một chút lo lắng và hoài nghi. Tôi tự hỏi liệu mọi thứ có thay đổi không, liệu chúng tôi có còn hiểu nhau như trước không. Những suy nghĩ này thường đến và đi nhanh chóng, nhưng chúng cũng là một phần của cảm xúc khi trở về nhà.

Tóm lại, khi tôi trên đường trở về nhà sau một chuyến đi xa, cảm xúc và suy nghĩ của tôi đa dạng và phong phú. Tôi hồi hộp, háo hức, nhớ nhung, và mong chờ cuộc gặp gỡ với người thân yêu, và đồng thời, tôi cũng tự hỏi về quá khứ và tương lai của mối quan hệ.

3. Tâm trạng của nhân vật trong nhan đề bài thơ Về thăm mẹ: 

Từ nhan đề bài thơ “Nhớ Mẹ” và tranh minh họa, tôi đoán rằng người trong tranh là một người con. Tâm trạng của người con này là đầy những cảm xúc nhớ thương và luyến tiếc về người mẹ.

Trong tranh minh họa, tôi thấy một người con ngồi một mình, có vẻ như đang ngâm ngồi trong tĩnh lặng. Đôi mắt của người con nhìn ra xa, có thể là để thử tìm kiếm những ký ức về mẹ. Bức tranh thể hiện sự yên tĩnh và tĩnh lặng, tạo ra một bầu không khí của sự lưu luyến và nhớ về người mẹ.

Tâm trạng của người con trong tranh là đầy những cảm xúc sâu sắc về mẹ. Họ có thể đã xa cách với mẹ trong thời gian dài hoặc mẹ đã qua đời, và bức tranh này là một cách để họ thể hiện tình cảm và lòng tri ân đối với người mẹ yêu dấu. Tôi cảm nhận được sự luyến tiếc và tình thương đọng mãi trong trái tim của người con này khi họ nhớ về mẹ trong những khoảnh khắc yên tĩnh như thế.

4. Thể thơ, chỉ ra vần, nhịp, hình ảnh trong bài thơ Về thăm mẹ: 

Bài thơ “Nhớ Mẹ” sử dụng thể thơ Lục bát, một dạng thể thơ phổ biến trong văn học cổ điển Việt Nam. Thể thơ Lục bát có nhịp điệu đặc trưng, với 6 chữ cho mỗi câu đầu và 8 chữ cho câu sau. Bài thơ này thể hiện một cấu trúc nhịp thơ 4/2, 4/4, tức là bốn chữ cho câu đầu và hai chữ cho câu sau, sau đó lại là bốn chữ cho câu đầu và bốn chữ cho câu sau.

Một đặc điểm nổi bật của bài thơ là sự xuất hiện của các vần:

– Chữ thứ 6 của câu 6 vần với chữ thứ 6 của câu 8

– Chữ thứ 8 của câu 8 vần với chữ thứ 6 của câu 6 tiếp theo

Những vần này giúp tạo nên sự liên kết và nhấn mạnh vào tâm trạng của người con, ngợi ca tình thương và sự nhớ về mẹ dưới góc độ cảm xúc sâu sắc. Bài thơ sử dụng những từ ngữ và hình ảnh đẹp để thể hiện tình cảm này, tạo ra một bức tranh cảm xúc sâu lắng về tình mẫu tử.

5. Dấu ba chấm trong dòng thơ ở khổ cuối có tác dụng gì?

Dấu ba chấm trong dòng thơ ở khổ cuối của bài thơ “Về thăm mẹ ” có tác dụng quan trọng trong việc tạo cảm xúc cho người đọc và hiện thực hóa tâm trạng của tác giả.

Thường thì dấu ba chấm được sử dụng để thể hiện sự ngắn gọn, cảm xúc đang dâng trào và khó lòng diễn đạt bằng lời. Trong bài thơ này, dấu ba chấm xuất hiện sau câu cuối cùng để tạo ra một hiệu ứng trầm cảm và nghẹn ngào. Nó thể hiện rằng tâm trạng của người con không thể nói lên thành lời, tình cảm đối với mẹ quá lớn, và việc nghĩ về mẹ đã khiến tâm hồn ngập tràn cảm xúc. Dấu ba chấm giúp cho độc giả tập trung vào sự im lặng và suy tư của tác giả, đồng thời tạo ra một hiệu ứng nghệ thuật, khiến cho bài thơ khái quát và đầy ý nghĩa hơn.

Tóm lại, dấu ba chấm trong bài thơ “Về thăm mẹ ” có tác dụng tạo ra một cảm giác nghẹn ngào, tưởng chừng như tình cảm đang trào dâng trong lòng tác giả nhưng không thể diễn đạt bằng lời.

6. Đọc hiểu – Câu hỏi cuối bài Về thăm mẹ:

Câu 1 (trang 41 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Bài thơ là lời của ai? Thể hiện cảm xúc về ai? Cảm xúc như thế nào?

Bài thơ là lời của người con trở về nhà sau nhiều ngày xa nhà. Bài thơ thể hiện cảm xúc nhớ nhung và tình thương đối với người mẹ. Cảm xúc trong bài thơ là nghẹn ngào, đầy nỗi nhớ thương mẹ hiền sau bao ngày đi xa và trở về không thấy mẹ. Bản đầu của em, dự đoán là bài thơ có thể thể hiện tình cảm nhớ mẹ và hồi ức về những kỷ niệm với mẹ, và câu hỏi đã xác nhận rằng dự đoán ban đầu là đúng.

Câu 2 (trang 41 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Cảnh vật quanh ngôi nhà của người mẹ hiện lên với những hình ảnh nào? Những hình ảnh ấy đã giúp tác giả thể hiện được tình cảm gì?

Hình ảnh quanh ngôi nhà của người mẹ hiện lên với những hình ảnh rất đời thường và bình dị, như chum tương đã đậy, chiếc nón mê cũ, cái áo tơi đã qua bao buổi cày bừa, đàn gà con vào ra quanh cái nơm hỏng vành. Những hình ảnh này giúp tác giả thể hiện tình cảm nhớ thương và biểu đạt sự gắn kết với cuộc sống của người mẹ. Chúng cho thấy sự tảo tần và chịu khó của mẹ trong việc nuôi dưỡng gia đình, và tạo ra một bầu không khí thân thương, ấm áp và rất gần gũi.

Câu 3 (trang 41 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Xác định biện pháp tu từ ở khổ thơ thứ hai và chỉ ra tác dụng của biện pháp ấy.

Biện pháp tu từ được sử dụng ở khổ thơ thứ hai khi tác giả miêu tả những đồ vật đơn sơ và bình dị trong ngôi nhà của người mẹ như “nón mê” và “áo tơi.” Biện pháp này tạo ra hình ảnh màu sắc và tượng trưng để thể hiện đời sống giản dị của người mẹ.

Tác dụng của biện pháp tu từ ở đây là làm cho bài thơ trở nên sống động hơn và thể hiện sâu sắc hơn về tình cảm và cuộc sống của người mẹ. Chúng giúp người đọc cảm nhận được sự tận tâm, khó nhọc của người mẹ trong việc chăm sóc gia đình, và cũng cho thấy tình thương và sự gắn kết đặc biệt mà người con dành cho người mẹ.

Câu 4 (trang 41 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Điều gì làm người con “Nghẹn ngào thương mẹ nhiều hơn…”?

Người con “Nghẹn ngào thương mẹ nhiều hơn…” vì:

– Người con cảm nhận được tình yêu thương của mẹ khi thấy trái chín trên cây mà mẹ vẫn để phần. Hình ảnh trái cây chín rộ trên cây là biểu tượng của tình yêu và sự quan tâm mẹ dành cho con. Dù con xa nhà, mẹ vẫn chăm sóc và để lại những điều tốt đẹp cho con.

– Người con nhận thấy sự tảo tần của mẹ khi mọi vật trong nhà đều do bàn tay mẹ vun vén, xếp đặt, chăm chút. Hình ảnh này cho thấy tình yêu thương và sự quan tâm của mẹ không chỉ dừng lại ở việc nuôi con, mà còn bao trùm cả cuộc sống hàng ngày.

– Người con hiểu rõ những nỗi nhọc nhằn của mẹ khi nhìn thấy chiếc nón mê cũ, cái áo tơi đã qua bao buổi cày bừa, đánh dấu bởi thời gian và công sức mẹ đã dồn vào việc chăm sóc gia đình. Mẹ đã hy sinh nhiều để nuôi con lớn khôn.

Câu 5 (trang 41 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Nhận xét cách gieo vần lục bát trong câu: “Áo tơi qua buổi cày bừa / Giờ còn lủn củn khoác hờ người rơm.”

Cách gieo vần lục bát trong câu này rất linh hoạt và tạo điểm nhấn cho bài thơ. Cụ thể:

– Trong câu lục bát “Áo tơi qua buổi cày bừa,” vần là “a – i – a – ưa,” tạo ra một sự nhấn mạnh ở vần “ưa” ở cuối câu. Điều này giúp câu kết thúc mạnh mẽ và tạo nên một sự nhấn mạnh về việc áo tơi của mẹ đã trải qua nhiều khó khăn.

– Trong câu bát “Giờ còn lủn củn khoác hờ người rơm,” vần được xây dựng bằng cách lặp lại âm “c” ở cuối các từ, như “lủn củn,” “khoác hờ,” và “người rơm.” Sự lặp lại âm này tạo ra âm thanh như tiếng cào cào, nhấn mạnh sự tảo tần và sự làm việc chăm chỉ của mẹ trong cuộc sống hàng ngày.