Soạn bài Tú Uyên gặp Giáng Kiều – SGK Ngữ văn 11 tập 1

1. Trước khi đọc:

“Người đẹp trong tranh” hoặc “người đẹp như tranh” là một biểu đạt thường được sử dụng để miêu tả vẻ đẹp tượng trưng và hoàn hảo của một người. Điều này ngụ ý rằng người đó có ngoại hình và nét mặt đẹp đến mức giống như một tác phẩm nghệ thuật, như một bức tranh hoặc một tượng điêu khắc.

Khi tưởng tượng về hình ảnh người đẹp bước ra từ một bức tranh, có thể nghĩ đến một người phụ nữ hoặc người đàn ông với vẻ đẹp kiêu sa và quyến rũ. Họ có thể mặc trang phục tương xứng với bức tranh, có thể là áo dài truyền thống, váy lộng lẫy, hoặc bất kỳ trang phục nào thể hiện sự sang trọng và tinh tế. Khuôn mặt của họ rạng ngời với đôi mắt sáng lấp lánh, nụ cười thánh thiện, và làn da mịn màng như sứ. Họ có thể bước ra từ bức tranh với vẻ tự tin và grác grace, tạo nên một hình ảnh tượng trưng về sự hoàn hảo và quyến rũ

2. Đọc hiểu văn bản:

2.1. Bạn có nhận xét gì về tình cảm của chàng Tú Uyên thể hiện trong đoạn này?

Tình cảm của chàng Tú Uyên trong đoạn này là tình cảm si mê và cảm động trước vẻ đẹp thuần khiết và trong sáng của cô nàng Giáng Kiều. Chàng Tú Uyên đã bày tỏ tình cảm của mình một cách đầy tương phản và mạnh mẽ khi thấy Giáng Kiều xuất hiện trước mắt. Sự thán phục và si mê của anh được thể hiện qua việc anh nhớ về cô ngay từ lần gặp đầu tiên và rơi vào “hạnh ngộ” khi gặp cô lần thứ hai. Tình cảm của anh là một phần quan trọng trong diễn biến của câu chuyện và góp phần làm nên sự đặc biệt của tình yêu giữa Tú Uyên và Giáng Kiều trong tiểu thuyết “Truyện Kiều”

2.2. Hãy hình dung sự thay đổi của khung cảnh trước và sau khi nàng tiên Giáng Kiều làm phép:

Sự thay đổi của khung cảnh trước và sau khi nàng tiên Giáng Kiều làm phép là sự biến đổi kỳ diệu và đầy ấn tượng:

Trước:

Vật dụng đơn sơ và mái nhà tranh nhỏ cho thấy cuộc sống yên ắng và đơn giản.

Không có người nào ở đây, tạo nên bầu không khí tĩnh lặng và hẻo lánh.

Sau:

Có đôi hầu, bình trầm và chén hà để uống rượu vui, thể hiện sự phấn khích và vui vẻ của buổi tiệc.

Nhà tranh biến thành một lâu đài, tượng trưng cho sự thay đổi và xa hoa.

Quần áo và xiêm hài đầy đủ cho thấy sự quyến rũ và chuẩn bị cho buổi tiệc.

Bạn bè đông đủ tới chúc mừng, tạo nên sự hân hoan và sum vầy.

Các tiên nữ nhảy muá cùng quần áo sắc màu thiết tha, nổi bật và duyên dáng, thể hiện sự quý phái và sự đẹp đẽ của họ.

3. Sau khi đọc bài:

3.1. Dựa vào tóm tắt, cho biết cốt truyện của Bích Câu kì ngộ được xây dựng theo mô hình nào:

Cốt truyện của Bích Câu kì ngộ được xây dựng theo mô hình Gặp gỡ – Tai biến – Đoàn tụ.

3.2. Chỉ ra chi tiết có vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản:

Chi tiết về việc Chàng Tú Uyên rình xem và vội chạy đến chào hỏi khi thấy mĩ nhân bước ra từ trong tranh là một chi tiết quan trọng thể hiện sự mê mải và phấn khích của nhân vật trong tình huống này

3.3. Phân tích đặc điểm của nhân vật Tú Uyên và Giáng Kiều thể hiện qua văn bản:

Tú Uyên:

Giàu tình cảm và si mê: Tú Uyên là người đàn ông được miêu tả là sâu sắc yêu thương và mê mải về Giáng Kiều. Ngay từ lần đầu gặp mặt, anh đã bị cuốn hút bởi vẻ đẹp của cô và không ngần ngại tỏ tình.

Chung thủy và dũng cảm: Dù gặp khó khăn trong việc tiến cử, Tú Uyên vẫn không từ bỏ tình yêu của mình và luôn kiên trì trong việc tìm kiếm Giáng Kiều. Anh đã đánh đổi nhiều thứ để được gặp lại người yêu.

Giáng Kiều:

Xinh đẹp và hiền lành: Giáng Kiều là người phụ nữ với vẻ đẹp tuyệt vời và tính cách hiền lành. Cô thu hút Tú Uyên ngay từ lần đầu gặp.

Chung thủy và mến mộ Tú Uyên: Giáng Kiều cũng chung thủy trong tình yêu và mến mộ Tú Uyên với tấm lòng son sắt. Cô đã thực hiện phép màu để được gặp lại người yêu.

Những đặc điểm này của Tú Uyên và Giáng Kiều đã tạo nên một mối tình đẹp và đặc biệt trong câu chuyện, cho thấy lòng kiên nhẫn và chung thủy trong tình yêu của họ

3.4. Nhận xét về cách thể hiện thái độ, tình cảm của nhân vật Giáng Kiều qua lời thoại sau đây:

Thưa rằng: “Túc trái tiền nhân

Không dưng dễ xuống cõi trần làm chi

Song còn mấy bạn tương tri

Bấy lâu chưa có chút gì là đâu

Trước xin từ biệt cùng nhau

Chữ duyên này trở về sau còn dài”?

Trả lời:

Nhân vật Giáng Kiều trong lời thoại trên thể hiện một thái độ và tình cảm đầy tế nhị và chân thành:

Sự biết ơn và tôn trọng: Giáng Kiều tỏ thái độ biết ơn và tôn trọng Tú Uyên khi nói “Túc trái tiền nhân”. Cô biết rằng Tú Uyên đã đánh đổi nhiều thứ để tìm kiếm cô và đây là sự thể hiện lòng biết ơn của cô.

Tình cảm chung thủy và kiên định: Giáng Kiều thể hiện tình cảm chung thủy và kiên định đối với Tú Uyên qua việc nói “Chữ duyên này trở về sau còn dài”. Cô muốn thể hiện sự chắc chắn về tình yêu của họ, rằng họ sẽ mãi mãi ở bên nhau.

Tư duy cao cả và tế nhị: Cô nêu lên ý kiến về việc không nên dễ dàng xuống cõi trần, thể hiện sự cao cả và tế nhị trong tư duy. Cô muốn rằng tình yêu của họ không chỉ dừng lại ở cuộc đời này mà sẽ kéo dài vượt qua cái chết.

Tóm lại, lời thoại của Giáng Kiều trong đoạn trên thể hiện sự chung thủy, tôn trọng, và tình cảm đặc biệt trong tình yêu của cô đối với Tú Uyên

3.5. Dấu hiệu nào trong văn bản cho thấy đây là truyện thơ Nôm bác học?

văn bản “Trăng sáng trên đầm sen,” có một số dấu hiệu cho thấy đây là một truyện thơ Nôm bác học:

Sử dụng ngôn ngữ Nôm: Văn bản được viết bằng chữ Nôm thay vì chữ Quốc ngữ, điều này là một đặc điểm rõ ràng của văn bản Nôm.

Thể hiện tình cảm và cảm xúc trữ tình: Văn bản tập trung vào mối quan hệ tình cảm giữa hai nhân vật chính là Tú Uyên và Giáng Kiều. Cảm xúc và tâm trạng của họ được miêu tả một cách tinh tế và trữ tình.

Sử dụng văn vần: Văn bản được viết dưới hình thức văn vần, với sự chú ý đến âm điệu và nhịp điệu, điều này phổ biến trong văn thơ truyền thống của văn học Nôm.

Chất lượng nghệ thuật cao: Văn bản có sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh và ẩn dụ để tạo ra hình ảnh và ý tưởng sâu sắc, chất lượng nghệ thuật của văn bản này rất cao.

Tất cả những đặc điểm này cho thấy “Trăng sáng trên đầm sen” là một ví dụ tiêu biểu của truyện thơ Nôm bác học, thể hiện sự phong phú và đa dạng trong văn học truyền thống của Việt Nam

3.6. Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến người đọc là gì?

Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến người đọc qua văn bản “Trăng sáng trên đầm sen” có thể được tóm tắt như sau:

Tình yêu và tình cảm trái tim có thể vượt qua mọi khó khăn và thử thách. Dù bất cứ biến cố nào xảy ra, tình yêu chân thành và sự kiên nhẫn có thể đưa hai người đến với nhau.Thông qua câu chuyện của Tú Uyên và Giáng Kiều, tác giả muốn nhấn mạnh sự quý báu của tình yêu chân thành và lòng kiên nhẫn trong cuộc sống.

3.7.  Hãy diễn xuôi đoạn trích này và nhận xét sự khác biệt giữa đoạn trích và đoạn diễn xuôi về hiệu quả thể hiện nội dung của tác phẩm:

Sự khác biệt chính giữa đoạn trích truyện thơ và đoạn diễn xuôi về hiệu quả thể hiện nội dung của tác phẩm xuất phát từ cách tác giả sử dụng ngôn ngữ và cách tiếp cận đối tượng độc giả.

Trong đoạn trích truyện thơ, tác giả sử dụng ngôn ngữ thơ ca để tạo ra một bức tranh hùng vĩ và lãng mạn về tình yêu của Tú Uyên và Giáng Kiều. Những câu thơ được lựa chọn cẩn thận để tạo nên sự tươi đẹp, tinh khôi của Giáng Kiều và sự mê đắm, hạnh phúc của Tú Uyên. Sự kết hợp giữa yếu tố tự sự (việc Tú Uyên mua bức tranh và sau đó thấy người trong tranh bước ra) và yếu tố trữ tình (tình yêu chân thành và chung thủy của họ) được diễn đạt qua ngôn ngữ thơ ca, giúp tạo nên một cảm xúc mạnh mẽ cho độc giả.

Ngược lại, trong bản diễn xuôi, tác giả sử dụng một ngôn ngữ truyền thống và cách kể chuyện tường thuật hơn. Nó không sử dụng các biện pháp nghệ thuật thơ ca như so sánh, ẩn dụ hoặc nhân hóa, mà tập trung vào việc trình bày một cách rõ ràng và dễ hiểu về cốt truyện. Câu chuyện được kể liền mạch từ việc Tú Uyên mua bức tranh cho đến việc cuộc sống của họ sau khi Giáng Kiều bước ra từ tranh. Không có những lời thoại hoặc mô tả tâm trạng sâu sắc như trong đoạn trích truyện thơ.

Tương ứng với cách tiếp cận khác nhau này, đoạn trích truyện thơ tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ hơn và tạo cảm xúc lớn hơn đối với độc giả thông qua sự kết hợp của hình ảnh, âm nhạc và ngôn ngữ nghệ thuật. Trong khi đó, đoạn diễn xuôi tập trung vào việc truyền đạt thông tin một cách trực tiếp và dễ hiểu hơn.