Soạn bài Tôi đi học – Cánh Diều Ngữ văn lớp 8 tập 1 trang 5

1. Chuẩn bị bài Tôi đi học:

1.1. Về truyện “Tôi đi học”:

– Tóm tắt nội dung: Truyện “Tôi đi học” là một tác phẩm hồi ức, kể về ngày đầu tiên nhân vật chính, được gọi là “tôi,” đi học. Trong truyện, “tôi” tưởng tượng lại những kí ức về cảm xúc hồi hộp và lo lắng trước ngày đi học, những ấn tượng đầu tiên về trường lớp, bạn bè, và sự gắn bó với quê hương.

– Nhân vật chính: Nhân vật chính của truyện là “tôi,” một đứa trẻ đi học lần đầu. Trong câu chuyện, nhà văn Thanh Tịnh miêu tả “tôi” qua lời kể, tâm trạng, và suy tư của nhân vật. “Tôi” bày tỏ những cảm xúc như sự háo hức, lo lắng, nhớ nhung quê hương và gia đình, cùng với sự tò mò và tưởng tượng của một đứa trẻ.

– Ngôn ngữ kể chuyện: Truyện được kể bằng một ngôn ngữ tươi sáng, đầy hình ảnh, và tình cảm. Tác giả sử dụng mô tả tỉ mỉ để tái hiện lại cảm xúc và hình ảnh trong đầu của “tôi” vào ngày đầu tiên đi học. Ngôn ngữ trần thuật giúp độc giả hiểu rõ tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật chính.

1.2. Về nhà văn Thanh Tịnh:

– Tiểu sử: Thanh Tịnh (1911 – 1988), tên thật Trần Văn Ninh, là một nhà văn nổi tiếng của văn học Việt Nam. Ông sinh ra và lớn lên ở Huế, và quê hương này thường xuất hiện trong các tác phẩm của ông. Thanh Tịnh được biết đến với tác phẩm thiếu nhi và truyện ngắn có sự tươi sáng, đầy màu sắc và tình cảm như “Tôi đi học.”

– Sáng tác: Nhà văn Thanh Tịnh đã để lại nhiều tác phẩm nổi tiếng, đặc biệt là trong lĩnh vực văn học thiếu nhi. Các tác phẩm -của ông thường mang thông điệp tích cực về tuổi thơ, gia đình, và quê hương.

– Tác phẩm khác: Ngoài “Tôi đi học,” Thanh Tịnh còn có nhiều tác phẩm nổi tiếng khác như “Quê mẹ,” “Ngậm ngải tìm trầm,” và “Hận chiến trường.”

Truyện “Tôi đi học” của Thanh Tịnh là một tác phẩm đáng đọc và cảm nhận về tuổi thơ và sự bắt đầu mới trong cuộc sống.

2. Đọc hiểu bài Tôi đi học:

2.1. Những hình ảnh nào gợi nỗi nhớ cho nhân vật “tôi”?

Nhân vật “tôi” trong câu chuyện được gợi nhớ bởi những hình ảnh sau:

– Thời tiết cuối thu: Mùa thu thường là một thời gian đẹp đẽ với những cơn mưa bất thình lình, những ngày nắng ấm áp và cái se lạnh đầu mùa đặc trưng. Nhân vật “tôi” có thể gợi nhớ những khoảnh khắc đáng nhớ và thú vị trong mùa thu.

– Lá rụng đầy ngoài đường: Hình ảnh lá rụng đầy trên đường là một biểu tượng của mùa thu. Việc nhân vật “tôi” nhớ đến lá rụng có thể liên quan đến việc đi học vào một ngày mùa thu, khi cảnh quan xung quanh thay đổi theo mùa.

– Đám mây bàng bạc trên bầu trời: Cảm giác khi nhìn thấy đám mây bàng bạc trên bầu trời có thể gợi nhớ cho nhân vật “tôi” về những kí ức và cảm xúc của mùa thu trong quê hương, khi bầu trời trong xanh và tràn đầy ánh sáng.

Những hình ảnh này có thể đánh thức trong nhân vật “tôi” những kí ức và cảm xúc về mùa thu và ngày đầu tiên đi học

2.2. Tranh minh họa liên quan đến nội dung của văn bản như thế nào?

Tranh minh họa liên quan chặt chẽ đến nội dung của văn bản. Trong tranh, chúng ta thấy một đứa trẻ (nhân vật “tôi”) đang được một người phụ nữ (có thể là mẹ của “tôi”) dắt tay đi trên con đường làng. Điều này tương thích hoàn toàn với nội dung của văn bản, nơi mà nhân vật “tôi” kể lại kí ức về ngày đầu tiên đi học, khi mẹ đã đưa “tôi” đến trường. Tranh minh họa giúp hình dung cảnh cụ thể trong trí đọc giả và hỗ trợ trong việc hiểu rõ hơn về nội dung của văn bản.

2.3. Chú ý sự thay đổi trong cảm nhận cảnh vật của nhân vật “tôi”:

Sự thay đổi trong cảm nhận cảnh vật của nhân vật “tôi” trong đoạn văn là một phần quan trọng của việc miêu tả tâm trạng và trạng thái tinh thần của nhân vật. Ban đầu, khi nhân vật “tôi” bước ra khỏi nhà và bắt đầu đi học, cảnh vật xung quanh được miêu tả bằng những từ ngữ tươi đẹp và rất sống động.

Lá cây rụng đầy trên đường làng tạo nên một bức tranh tự nhiên thơ mộng. Những đám mây trắng bồng bềnh trên bầu trời là một hình ảnh tưởng chừng bình thường, nhưng trong mắt của nhân vật “tôi,” chúng trở nên đặc biệt và đẹp đẽ. Nhân vật thể hiện sự hào hứng và háo hức khi nhớ lại những chi tiết này.

Tuy nhiên, khi “tôi” trải qua những cảm xúc như lo lắng và nhớ nhung gia đình, cảnh vật xung quanh bắt đầu thay đổi trong cảm nhận của mình. Cây lá rụng đầy không còn là biểu tượng của mùa thu tươi đẹp mà trở nên buồn bã và trống trải. Những đám mây bàng bạc trên bầu trời không còn tươi sáng và trong trẻo mà thay vào đó, chúng có vẻ u ám hơn.

Sự thay đổi trong cảm nhận cảnh vật của nhân vật “tôi” thể hiện sự tương tác phức tạp giữa tâm trạng của con người và môi trường xung quanh. Khi con người trải qua những biến đổi trong cảm xúc và trạng thái tinh thần, cảnh vật xung quanh có thể trở nên khác biệt đối với họ. Điều này cho thấy tác giả đã sử dụng sự thay đổi trong cảm nhận cảnh vật để thể hiện sâu sắc tâm trạng và tâm lý của nhân vật trong bài văn.

2.4. Phần 2 kể về chuyện gì?

Phần 2 của đoạn văn kể về tâm trạng của nhân vật “tôi” khi đến sân trường làng Mỹ Lý. Nhân vật “tôi” bước chân vào sân trường mới, nơi có nhiều bạn học mới và mọi thứ đều lạ lẫm đối với cậu. Tâm trạng của “tôi” bắt đầu thay đổi từ sự háo hức và hào hứng ban đầu khi bước ra khỏi nhà

2.5. Chú ý các hình ảnh so sánh:

Tại phần này của đoạn văn, tác giả sử dụng các hình ảnh so sánh để truyền đạt tâm trạng và tình trạng của những học trò mới khi đến trường làng Mỹ Lý. Dưới đây là phân tích chi tiết về các hình ảnh so sánh này:

– “Họ như chim con đứng trên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngùng e sợ”: Trong hình ảnh này, tác giả so sánh học trò mới với “chim con đứng trên bờ tổ,” đại diện cho sự tò mò và khao khát khám phá. Tuy nhiên, họ còn “ngập ngùng e sợ,” thể hiện tâm trạng của học trò khi họ cảm thấy lo lắng và bất an trước sự mới mẻ và xa lạ.

– “Họ thèm vụng và ước ao thầm được như những học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ”: Ở đây, tác giả so sánh học trò mới với “những học trò cũ,” ngụ ý rằng họ mong muốn có sự thoải mái và tự tin như những người đã quen thuộc với môi trường học tập này. Họ muốn “biết lớp, biết thầy” để tránh phải “rụt rè trong cảnh lạ.”

– “Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả ban tưởng tượng”: Tác giả so sánh hành động của học trò mới khi họ “co lên một chân” sau đó “duỗi mạnh như đá một quả ban tưởng tượng.” Hình ảnh này cho thấy sự cố gắng và quyết tâm của họ trong việc vượt qua nỗi lo lắng ban đầu và tập trung vào việc học tập và tạo dựng mối quan hệ mới.

Tổng cộng, các hình ảnh so sánh giúp tạo ra một bức tranh tâm trạng và tình trạng của học trò mới khi họ đến trường làng Mỹ Lý. Các so sánh này giúp độc giả hiểu sâu hơn về tâm lý và trạng thái tinh thần của họ trong bối cảnh mới này

2.6. Tâm trạng nhân vật “tôi” thế nào khi được gọi tên?

Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi được gọi tên là một tình trạng phản xạ, không chờ đợi. Điều này thể hiện rằng nhân vật “tôi” đã rất ngạc nhiên và giật mình khi bất ngờ được gọi tên, đặc biệt trong bối cảnh đầu ngày đến trường mới, khi mà họ đang lo lắng và nhút nhát. Cảm giác như “quả tim ngừng đập” và quên luôn việc người mẹ đứng sau làm nổi bật sự sụt sùi và xao xuyến trong tâm trạng của nhân vật “tôi”.

2.7. Chú ý hình ảnh và lời nói của ông đốc:

Trong đoạn trích này, hình ảnh của ông đốc được miêu tả bằng cặp mắt hiền từ và cảm động, thể hiện sự tình cảm và quan tâm của ông đốc đối với các em học sinh. Lời nói của ông đốc cũng mang tính ân cần, nhẹ nhàng và đầy sự căn dặn, thể hiện vai trò của ông là người lãnh đạo và người hướng dẫn các em học sinh trong ngày đầu tiên đến trường.

2.8. Tại sao các bạn nhỏ lại khóc?

Các bạn nhỏ khóc vì họ phải rời xa sự yêu thương và sự bao bọc của người thân, đặc biệt là trong ngày đầu tiên đến trường. Sự thay đổi này có thể tạo ra cảm giác lạ lẫm và không an toàn cho các em, dẫn đến việc khóc là một cách thể hiện sự lo lắng và không chắc chắn của trẻ trong tình huống mới

2.9. Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” thể hiện trong phần (3) như thế nào?

Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong phần (3) của truyện được thể hiện qua việc nhận thấy mọi thứ trở nên mới mẻ và thú vị. Tâm trạng của “tôi” ban đầu là sợ hãi và lo lắng khi phải đến trường mới, nhưng sau khi bước chân vào sân trường và nhìn xung quanh, “tôi” bắt đầu cảm thấy thú vị và không còn lo lắng nữa. Cảnh vật, hình ảnh trên tường, và gặp gỡ các bạn mới cũng đều tạo ra một ấn tượng tốt đẹp trong tâm trạng của nhân vật “tôi,” khiến “tôi” không dám tin rằng mọi thứ đang diễn ra là có thật

3. Trả lời câu hỏi cuối bài:

Theo em, cốt truyện Tôi đi học thuộc dạng nào dưới đây? Chọn phương án trả lời đúng:

A. Kể lại sự việc khác thường, kì lạ

B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ

C. Kể lại sự việc có nội dung trào phúng, châm biếm, hài hước

D. Kể lại sự việc có nội dung giàu tính triết lí

Trả lời:

Đáp án B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ

Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của ai và được nhớ lại theo trình từ nào? Nêu một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần (1):

Trả lời:

Cảnh vật trong truyện “Tôi đi học” được nhìn qua con mắt của nhân vật “tôi” và được nhớ lại theo trình tự thời gian. Trong phần (1) của truyện, các chi tiết nổi bật về cảnh vật bao gồm việc nhớ lại lá rụng ngoài đường, bầu trời với những đám mây bàng bạc, buổi sáng đầy sương thu và gió lạnh, cũng như sự mô tả về con đường làng dài và hẹp. Tất cả những chi tiết này giúp tái hiện không chỉ khung cảnh mà còn tạo nên bầu không khí và tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên đi học

Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp. Chỉ ra tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật.

Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp được thể hiện qua nhiều giai đoạn khác nhau:

– Ban đầu, khi cùng mẹ tới trường, tâm trạng của “tôi” thể hiện sự tự hào và lớn lên hơn, cảm thấy trang trọng và đứng đắn hơn. Điều này được thể hiện qua câu văn miêu tả “Mẹ dắt tay con đến trường, con thấy mình đã lớn và đứng đắn hơn.”

– Tại sân trường, “tôi” bắt đầu trải qua sự thay đổi lớn về tâm trạng. Tâm trạng của “tôi” đầy lo sợ, ngại ngùng và hồi hộp. “Tôi” cảm thấy bơ vơ và nhỏ bé giữa bầy bạn mới và không quen thuộc. Câu văn miêu tả “Tôi đứng giữa sân trường, con mắt tôi chú ý mọi việc xung quanh. Tôi lo lắng, ngại ngùng và hồi hộp” giúp tạo nên tâm trạng căng thẳng và lo sợ của nhân vật.

– Khi bước vào lớp học tiết đầu tiên, “tôi” lại có sự thay đổi khác biệt về tâm trạng. “Tôi” cảm thấy mọi thứ xung quanh đều lạ lẫm nhưng cũng thú vị và “hay hay.” “Tôi” cảm nhận được sự thay đổi trong tiết học đầu tiên và cảm xúc về những bạn bè mới. Câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh giúp tạo ra một bức tranh tâm trạng phong phú và sâu sắc của nhân vật “tôi” trong những khoảnh khắc quan trọng này.

Tác dụng của việc sử dụng câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh là làm cho độc giả dễ dàng đồng cảm và hiểu rõ tâm trạng của nhân vật, tạo nên sự sống động và chân thực trong việc khắc họa tâm trạng.

Truyện ngắn Tôi đi học là một truyện ngắn giàu chất thơ. Theo em, điều gì tạo nên đặc điểm ấy (về nội dung, hình thức, ngôn ngữ)?

Về nội dung: truyện ngắn “Tôi đi học” là một tác phẩm nói về những cảm xúc, suy tư và trải nghiệm của một đứa trẻ trong ngày đầu tiên đến trường. Nó tập trung vào những cảm nhận và tâm trạng của nhân vật chính, tạo nên một không gian tâm hồn sâu lắng. Nội dung của truyện là một hồi ức nhẹ nhàng và đáng yêu về kí ức thời thơ ấu.

Về hình thức: Truyện được viết bằng một ngôn ngữ trần thuật đơn giản và mạch lạc. Tuy nhiên, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh và so sánh để làm cho câu chuyện trở nên thơ mộng hơn. Ví dụ, việc mô tả những chi tiết như “lá rụng đầy ngoài đường,” “những đám mây bàng bạc” hay “gió lạnh” đã tạo ra một bức tranh hùng vĩ của mùa thu, đồng thời thể hiện tâm trạng của nhân vật.

Về ngôn ngữ: Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ đẹp, giàu cảm xúc và thơ mộng để truyền đạt những tình cảm và suy tư của nhân vật. Câu văn được xây dựng cẩn thận, có sự lựa chọn từ ngữ tỉ mỉ, giúp tạo nên một không gian văn học đầy chất thơ.

Tóm lại, sự kết hợp giữa nội dung, hình thức và ngôn ngữ tinh tế đã tạo nên đặc điểm giàu chất thơ của truyện ngắn “Tôi đi học.”

Văn bản Tôi đi học đã nói giúp những suy nghĩ và tình cảm gì của rất nhiều người đọc? Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay như thế nào?

Văn bản “Tôi đi học” đã nói giúp những suy nghĩ và tình cảm của rất nhiều người đọc, đặc biệt là những người đã trải qua giai đoạn thời thơ ấu và ký ức về ngày đầu tiên đến trường. Câu chuyện tập trung vào những cảm xúc như lo sợ, hồi hộp, bất ngờ và sự lưu luyến của nhân vật “tôi” đối với những trải nghiệm mới mẻ và những người bạn mới. Điều này gợi lên trong người đọc những ký ức và tình cảm tương tự từ thời thơ ấu của họ.

Truyện còn có ý nghĩa quan trọng với cuộc sống hôm nay bởi nó giúp chúng ta nhớ về những ngày đầu tiên vào trường, những ký ức đáng quý và tạo dựng một liên kết với quá khứ của mình. Nó cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục và trường học trong việc hình thành con người, đồng thời thể hiện sự động viên và đồng cảm của người lớn đối với trẻ em trong bước chân vào thế giới học hành

Bằng sự trải nghiệm của bản thân, hãy tưởng tượng mình là “người bạn tí hon” hôm ấy ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, em sẽ nói với “tôi” điều gì?

Sẽ có rất nhiều cảm xúc trong ngày đầu tiên đi học. Hy vọng chúng ta sẽ trở thành bạn thân và có những kỷ niệm đáng nhớ cùng nhau trong thời gian ở trường. Đừng quên, nếu có bất kỳ vấn đề gì, tớ luôn sẵn sàng giúp đỡ và ở bên cậu. Chúng ta sẽ cùng nhau trải qua những thách thức và hạnh phúc của cuộc học tập.