Soạn bài Thiên Trường vãn vọng – Ngữ văn 8 Kết nối tri thức

1. Trước khi đọc bài Thiên Trường vãn vọng:

Câu hỏi: Em có thích ngắm cảnh hoàng hôn không? Vì sao?

Em hết sức thích thú với việc ngắm hoàng hôn, và đằng sau tình cảm ấy là một loạt những lý do đáng yêu.

Đầu tiên, hoàng hôn mang lại một sự yên bình mà không có gì có thể so sánh. Khi mặt trời bắt đầu lặn, toàn bộ không gian trở nên êm đềm, tĩnh lặng. Những ánh nắng cuối cùng của ngày nhẹ nhàng tan biến, để lại dấu ấn của sự bình yên trong tâm hồn. Đó là khoảnh khắc em có thể tận hưởng sự tĩnh lặng và thư giãn sau một ngày làm việc căng thẳng.

Thứ hai, hoàng hôn là một tác phẩm nghệ thuật tự nhiên tuyệt vời. Màu sắc của bầu trời và môi trường xung quanh thay đổi liên tục khi mặt trời biến mất. Từ ánh đỏ rực rỡ của hoàng hôn đỏ đẹp đến sự chuyển dịch dịu dàng từ ánh cam vàng sang ánh tím. Cảnh sắc này không chỉ là một hiện tượng thiên nhiên mà còn là một bức tranh sống động, luôn thay đổi, luôn khiến con người say mê.

Ngoài ra, hoàng hôn cũng mang theo một thông điệp tinh thần tích cực. Nó là biểu tượng của sự kết thúc và khởi đầu mới. Khi mặt trời lặn, đó là cơ hội cho con người để tự nhìn lại một ngày đã qua, đánh giá những thành tựu và học hỏi từ những thách thức. Đồng thời, nó cũng là một dấu hiệu cho ngày mới sắp bắt đầu, đem lại hy vọng và cơ hội cho những điều tốt lành phía trước.

2. Sau khi đọc bài Thiên Trường vãn vọng:

2.1. Xác định thể thơ của bài Thiên Trường vãn vọng:

Câu 1 (trang 44, Ngữ văn 8 tập 1 – kết nối tri thức với cuộc sống):

Thể thơ của bài “Thiên Trường vãn vọng” thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. Thể thơ này có các đặc điểm sau:

Số câu: Bài thơ này gồm 4 câu.

Số chữ trong mỗi câu: Mỗi câu có 7 chữ.

Hiệp vần: Các chữ cuối cùng trong câu 1, 2, và 4 lần lượt là “yên,” “biên,” và “điền.”

2.2. Cảnh vật ở hai câu thơ đầu được tái hiện vào khoảng thời gian nào?

Câu 2 (trang 44, Ngữ văn 8 tập 1 – kết nối tri thức với cuộc sống):

Cảnh vật ở hai câu thơ đầu của bài được tái hiện vào khoảng thời gian hoàng hôn. Mối liên hệ giữa thời gian và các hình ảnh được miêu tả trong bài là:

Khung cảnh đặc trưng của buổi hoàng hôn được mô tả là “trước thôn, sau thôn, mờ mờ như khói phủ.” Từ “khói” ở đây có thể thể hiện làn sương mỏng nhẹ buông xuống vào lúc hoàng hôn, hoặc sương pha trộn với khói từ những mái nhà trong làng quê.

Cảnh hoàng hôn mờ ảo, nơi mặt trời dần tắt và tạo ra ánh sáng và bóng chiều trong lòng “nửa như có, nửa như không.” Thời gian vô hình đã được thể hiện thông qua sự biến đổi tinh tế của cảnh vật, khiến cho thời gian trở nên trừu tượng và mơ hồ.

2.3. Những hình ảnh ở hai câu thơ cuối đã gợi lên một bức tranh cuộc sống như thế nào?

Câu 3 (trang 44, Ngữ văn 8 tập 1 – kết nối tri thức với cuộc sống):

Những hình ảnh ở hai câu thơ cuối của bài “Thiên Trường vãn vọng” tạo nên một bức tranh về cuộc sống quê hương và thời gian hoàng hôn. Bức tranh này miêu tả một cảnh vật yên bình, gần gũi, và đơn sơ, thể hiện cuộc sống của người dân nông thôn vào thời điểm hoàng hôn. Tiếng sao mục đồng và hình ảnh trẻ chăn trâu “lùa trâu về hết” mang đến âm thanh trong trẻo, hồn nhiên của thiên nhiên và cuộc sống đồng quê. Cảnh đôi cò trắng đậu xuống cánh đồng gợi nhớ đến hình ảnh bình yên, âm ấp của cuộc sống thường ngày trên quê. Bức tranh này thể hiện một cuộc sống bình dị, đẹp đẽ và đầy hạnh phúc.

2.4. Cảnh vật và cuộc sống con người trong nhiều khoảng không gian trong bài thơ:

Câu 4 (trang 44, Ngữ văn 8 tập 1 – kết nối tri thức với cuộc sống):

Bài thơ “Thiên Trường vãn vọng” tái hiện cảnh vật và cuộc sống con người trong nhiều khoảng không gian:

Cảnh vật nằm trong một không gian rộng lớn, từ xa đến gần: Từ những cảnh như “vãn vọng” (trông xa), “sau thôn, trước thôn” thể hiện sự phong cảnh bao la và khung cảnh chính là làng quê với toàn bộ đời sống hàng ngày của những người dân.

Khoảng không gian trải dài: Bài thơ diễn tả những hình ảnh thời gian như “lùa trâu về hết” qua những động tác trang nghiêm của trẻ con chăn trâu, gợi lên không gian của một buổi hoàng hôn dài dằng dặc.

Không gian được nối từ cao xuống thấp: Bài thơ mô tả những cò trắng bay xuống và đậu trên cánh đồng, chuyển động từ không gian trên cao xuống không gian dưới đất, tạo nên sự liên kết tự nhiên giữa không gian thiên nhiên và cuộc sống con người.

2.5. Qua bức tranh thiên nhiên và cuộc sống được tái hiện trong bài thơ, tác giả đã bộc lộ cảm xúc, tâm trạng gì?

Câu 5 (trang 44, Ngữ văn 8 tập 1 – kết nối tri thức với cuộc sống)

Theo em, qua bức tranh thiên nhiên và cuộc sống được tái hiện trong bài thơ, tác giả đã bộc lộ cảm xúc, tâm trạng gì?

Tâm trạng của tác giả khiến cho bức tranh thiên nhiên và cuộc sống trong bài thơ trở nên tươi đẹp và thần tiên. Tác giả bộc lộ sự kết nối mạnh mẽ và tinh thần yêu thương đối với cảnh vật và cuộc sống quê hương của mình.

Qua bức tranh thiên nhiên, tác giả truyền đạt tâm trạng của sự thanh bình và hạnh phúc. Những đôi cò trắng đậu xuống cánh đồng, hình ảnh những đứa trẻ chăn trâu “lùa trâu về hết,” và ngôi làng yên bình trong hoàng hôn tạo nên một bức tranh cuộc sống đẹp đẽ và bình yên.

Tâm trạng này thể hiện sự yêu thương và trân trọng đối với cuộc sống thường ngày, những khoảnh khắc giản dị và hạnh phúc trong cuộc sống nông thôn. Tác giả có thể đang thể hiện niềm vui và hạnh phúc của mình trước vẻ đẹp thanh bình của cuộc sống quê hương, và đồng thời, ông muốn chia sẻ tâm trạng này với người đọc để họ cảm nhận được vẻ đẹp của cuộc sống đơn giản và hạnh phúc trong những điều bình thường nhất.

2.6. Câu kết trong bài thơ tứ tuyệt Đường luật trong Thiên Trường vãn vọng:

Câu 6 (trang 45, Ngữ văn 8 tập 1 – kết nối tri thức với cuộc sống) 

Câu kết của bài thơ “Thiên Trường vãn vọng” thường để lại một dư âm tinh tế và sâu sắc cho người đọc. Đây là một câu chữ đơn giản, nhưng lại chứa trong đó nhiều tầng ý nghĩa. Trong trường hợp này, câu kết “Yêu là đây, biết là đây!” của bài thơ “Thiên Trường vãn vọng” của nhà thơ Hàn Mặc Tử có thể gợi cho chúng ta những cảm xúc và suy nghĩ sau đây:

Tình yêu và sự hiểu biết: Câu kết này có thể thể hiện tình yêu và sự hiểu biết chân thành trong mối quan hệ của tác giả. Đó là tình yêu sâu sắc và tình bạn chân thành. Tác giả muốn truyền đạt rằng tình yêu và hiểu biết thực sự quan trọng trong cuộc sống.

Ý nghĩa cuộc sống: Câu kết này có thể thể hiện ý nghĩa của cuộc sống. Tác giả muốn nói rằng cuộc sống đẹp đẽ và ý nghĩa nằm ngay trước mắt chúng ta, và chúng ta cần biết trân trọng những điều nhỏ bé nhưng quý báu trong cuộc sống hàng ngày.

Sự kết hợp giữa yêu thương và tri thức: Tác giả có thể muốn thể hiện sự kết hợp giữa tình yêu và tri thức. Đó là sự hiểu biết, sự sâu sắc về tình cảm và cuộc sống, không chỉ dựa vào kiến thức mà còn dựa vào trái tim.

Tâm trạng của tác giả: Câu kết này có thể phản ánh tâm trạng của tác giả, có thể là tâm trạng của sự biết ơn và hạnh phúc. Tác giả muốn chia sẻ niềm vui và tình cảm của mình với người đọc.

Tóm lại, câu kết trong bài thơ “Thiên Trường vãn vọng” chứa đựng nhiều cảm xúc và suy nghĩ của tác giả về tình yêu, hiểu biết, ý nghĩa cuộc sống và tâm trạng cá nhân của ông.

2.7. Khi biết Thiên Trường vãn vọng là một vị vua em có những suy nghĩ gì khi đọc bài thơ?

Câu 7 (trang 45, Ngữ văn 8 tập 1 – kết nối tri thức với cuộc sống) 

Khi đọc bài thơ “Thiên Trường vãn vọng” của tác giả Hàn Mặc Tử và nhận thấy rằng tác giả là một vị vua, có thể gợi cho em những suy nghĩ và cảm xúc sau:

Sự đa tài của tác giả: Việc tác giả là một vị vua đồng thời còn là một nhà thơ tài năng thể hiện sự đa tài và đa năng. Điều này có thể làm cho em nghĩ về sự kết hợp giữa vai trò lãnh đạo và sự sáng tạo nghệ thuật.

Tình yêu với thiên nhiên: Bài thơ thể hiện tình yêu sâu sắc của tác giả với thiên nhiên và cuộc sống đồng quê. Có thể em cảm nhận được tình yêu của một người vua đối với cảnh vật và cuộc sống nông dân đơn giản.

Sự gần gũi với nhân dân: Bài thơ thể hiện sự gần gũi của tác giả với nhân dân và cuộc sống hàng ngày của họ. Tác giả không xa cách, mà thể hiện sự đồng cảm và hiểu biết đối với cuộc sống của người dân.

Tâm trạng của tác giả: Tác giả có thể đã viết bài thơ này để thể hiện tâm trạng của mình, có thể là sự thanh thản, hạnh phúc khi được tiếp xúc với thiên nhiên và cuộc sống đơn giản.

3. Viết kết nối với đọc bài Thiên Trường vãn vọng:

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) trình bày cảm nhận của em về nhan đề hoặc một hình ảnh đặc sắc trong bài thơ Thiên Trường vãn vọng.

Trong bài thơ, hình ảnh cảnh chiều ở thôn quê đã được tác giả mô tả rất tinh tế. Hình ảnh Mục đồng thổi sáo trên lưng trâu khiến ta liên tưởng đến cuộc sống thôn quê Việt Nam. Tác giả gợi lên một bức tranh quen thuộc và ấm áp: sau một ngày làm việc vất vả, con người thôn quê và các động vật, như cò trắng, đều quay về nhà nghỉ ngơi và tận hưởng khoảnh khắc thanh bình của chiều tà.

Hình ảnh Mục đồng và trâu thổi sáo thể hiện sự gắn kết mạnh mẽ giữa con người và thiên nhiên. Cảnh này cũng phản ánh tinh thần lạc quan, yêu đời của những chú bé thôn quê. Chiều tà là thời điểm cuộc sống thôn quê trở nên yên bình, khi mọi người sum họp sau một ngày làm việc, và không có sự cô đơn.

Bức tranh cảnh chiều này thể hiện sự thanh bình và hài hòa của cuộc sống thôn quê Việt Nam. Tác giả đã thành công trong việc tạo ra một bức tranh âm thanh và màu sắc đầy sức sống của quê hương, nơi mà con người và thiên nhiên hòa quyện với nhau.