Soạn bài Tầng hai – SGK Ngữ văn lớp 11 sách Cánh diều

1. Chuẩn bị bài Tầng hai – SGK Ngữ văn lớp 11 sách Cánh diều:

Phong Điệp, sinh ngày 6 tháng 6 năm 1976 tại huyện Giao Thủy tỉnh Nam Định, có một hành trình nghề nghiệp và sáng tác đa dạng. Ông từng là học sinh chuyên văn trường THPT Lê Hồng Phong tỉnh Nam Định, thuộc khóa 1991-1994.

Năm 1998, sau khi tốt nghiệp Đại học Luật Hà Nội, Phong Điệp đã theo đuổi sự nghiệp văn chương và truyền thông. Ông làm phóng viên và biên tập viên tại báo Văn Nghệ Hội Nhà văn Việt Nam. Sau đó, vào năm 2010, Phong Điệp trở thành Trưởng ban Văn nghệ Trẻ tại báo Văn Nghệ, thuộc Hội Nhà văn Việt Nam.

Năm 2014, Phong Điệp đã thay đổi môi trường làm việc và gia nhập đội ngũ tại báo Nhân Dân, một trong những tờ báo uy tín của Việt Nam.

Ngoài công việc chính, Phong Điệp đã tạo nên một trang web cá nhân mang tên Phongdiep.net từ tháng 6 năm 2006. Điều này đã biến ông trở thành một trong những nhà văn Việt Nam đầu tiên có trang web cá nhân chuyên về văn chương.

Phong Điệp cũng đã tham gia và đảm nhận các vị trí quan trọng trong Hội Nhà văn Việt Nam, bao gồm Phó trưởng Ban Nhà văn Trẻ trong các nhiệm kỳ 2010 – 2015 và 2015 – 2020. Ông cũng là Ủy viên Hội đồng Văn xuôi Hội Nhà văn Việt Nam trong nhiệm kỳ 2019 – 2021 và là Ủy viên Hội đồng văn học thiếu nhi Hội Nhà văn Việt Nam trong nhiệm kỳ 2020-2025.

Từ năm 2010 trở đi, Phong Điệp đã tham gia Hội đồng Giám khảo Quốc gia cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU tại Việt Nam, một cuộc thi do Liên minh Bưu chính Thế giới tổ chức thường niên. Ông đảm nhận trách nhiệm chọn lựa các bài dự thi tham gia cuộc thi cấp Quốc tế.

Năm 2023, Phong Điệp được bổ nhiệm là thành viên Hội đồng thẩm định và phân loại phim truyện nhiệm kỳ 2023-2025, một vị trí quan trọng trong lĩnh vực điện ảnh.

Hiện nay, Phong Điệp đang sống và làm việc tại Hà Nội, tiếp tục sáng tác và đóng góp cho văn học và truyền thông của Việt Nam.

Dưới đây là một số tác phẩm của Phong Điệp: “Khi ta hai mươi” (Tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ, 1996); “Ma mèo” (Tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ, 1997); “Người phía bên kia đường” (Tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ, 2000); “Phòng trọ” (Tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Thanh niên, 2001); “Giấc mơ bay qua cửa sổ” (Tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Kim Đồng, 2002)…

2. Đọc hiểu bài Tầng hai – SGK Ngữ văn lớp 11 sách Cánh diều:

2.1. Hành động, ý nghĩ của nhân vật Phan như thế nào?

2.2. Nhân vật Phan lắng nghe được những âm thành nào lúc đêm khuya?

Những âm thanh: tiếng khóc, những tiếng nấc tức tưởi và tiếng hỉ mũi rất to.

2.3. Phan đã nảy ra ý định gì? Ý định ấy nảy ra khi nào?

Phan bắt đầu có ý định theo dõi cuộc sống của ba người trên tầng hai khi mọi công việc đã được thực hiện theo lịch trình, và anh quyết định không cần phải suy nghĩ về công việc nữa, để cho tâm trí có thời gian thư giãn và tự do.

2.4. Cảnh sinh hoạt ở trên tầng hai vào buổi sáng sớm được thể hiện qua những phương diện nào?

Cảnh sinh hoạt ở trên tầng hai vào buổi sáng sớm được thể hiện qua hành động và lời nói của các nhân vật.

3. Trả lời câu hỏi bài Tầng hai – SGK Ngữ văn lớp 11 sách Cánh diều:

Câu 1. Hãy tóm tắt truyện Tầng hai. Từ đó, nhận xét về cốt truyện và bố cục của văn bản.

– Tóm tắt văn bản: Phan thuê phòng trong một ngôi nhà hai tầng màu xanh biển, kế bên công viên. Cô sống tại tầng một và cố gắng để không gây ảnh hưởng đến gia đình sống ở tầng hai. Phan thường tận hưởng sự yên tĩnh và lặng lẽ trong căn phòng của mình sau một ngày làm việc. Một ngày, khi công việc đã không còn quá áp lực, Phan quyết định theo dõi cuộc sống của gia đình tầng hai. Cô chú ý đến tiếng nói và cuộc trò chuyện của họ, đặc biệt là khi người vợ trong gia đình đó sắp sinh con. Cô thấy họ hạnh phúc và giản dị hơn so với cuộc sống của mình. Phan bắt đầu nhớ về gia đình và những khoảnh khắc đã qua, và cảm thấy tìm kiếm hạnh phúc của mình.

– Cốt truyện của văn bản này đơn giản và nhẹ nhàng. Không có các yếu tố cao trào hoặc kịch tính mà tập trung vào sự tĩnh lặng và những suy tư của nhân vật chính, Phan.

Câu 2. Truyện diễn ra trong bối cảnh (không gian, thời gian) nào? Cách tác giả từng bước mở rộng bối cảnh có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung của truyện?

Về bối cảnh, truyện diễn ra trong một ngôi nhà hai tầng nằm gần công viên ở Hà Nội, thường vào chiều tối và đêm. Tác giả sử dụng bối cảnh này để thể hiện sự đối lập giữa cuộc sống của Phan và cuộc sống của gia đình ở tầng hai. Phan tận hưởng sự yên bình và tĩnh lặng trong căn phòng của mình, trong khi gia đình tầng hai sống trong niềm hạnh phúc gia đình và những tiếng nói đầy sự ấm áp.

Câu 3. Nhân vật “bà mẹ” sống trong căn nhà hai tầng có phẩm chất, tính cách như thế nào? Nêu những chi tiết tiêu biểu trong truyện thể hiện phẩm chất, tính cách của nhân vật này.

Nhân vật “bà mẹ” trong truyện có những phẩm chất và tính cách rất đáng yêu và đáng kính. Chi tiết tiêu biểu trong truyện thể hiện những đặc điểm tích cực của nhân vật này bao gồm:

– Người mẹ luôn thể hiện tình yêu và quan tâm đặc biệt đối với con dâu. Khi con trai đi về muộn và không báo trước, khiến con dâu khóc, bà luôn biết cách an ủi và dỗ dành con dâu như một người mẹ thực sự.

– Người mẹ không để con trai cô đơn khi anh ấy đi qua đêm và không về nhà ngủ. Thay vào đó, bà ở bên cạnh con dâu, nói chuyện và chia sẻ để giảm bớt cô đơn và lo lắng của con dâu.

– Khi con dâu có dấu hiệu chuyển dạ, người mẹ tỏ ra rất lo lắng và quan tâm. Bà chờ đợi tin tức và liên tục hỏi thăm về tình trạng sức khỏe của con dâu, thể hiện sự quan tâm đến việc con dâu sinh con.

– Khi có cháu, người mẹ làm mọi điều để chăm sóc và quan tâm đến cháu. Bà lo lắng và thể hiện tình yêu vô điều kiện đối với con dâu, đặc biệt là trong việc chăm sóc cháu, dù lo lắng rằng con dâu có đủ sức để chăm sóc cháu hay không.

Tất cả những hành động này thể hiện phẩm chất tốt, tính cách ân cần và yêu thương của nhân vật “bà mẹ” trong truyện.

Câu 4. Ai là người quan sát và bộc lộ cảm nghĩ về gia đình nhân vật Thắng và gia đình nhân vật Phan? Nêu các chi tiết trong truyện cho thấy những điểm giống nhau và khác nhau giữa hai gia đình.

Người quan sát và bộc lộ cảm nghĩ về gia đình của nhân vật Thắng và hoàn cảnh sống của Phan chính là Phan chính mình. Trong truyện, ta thấy những cảm nghĩ của Phan về hai gia đình này qua các chi tiết sau:

– Điểm giống nhau giữa hai gia đình: Cả hai đều là những gia đình yêu thương nhau và có những lúc rất quan tâm và chăm sóc lẫn nhau.

– Điểm khác biệt giữa hai gia đình: Gia đình nhân vật Thắng luôn yêu thương nhau và không bao giờ to tiếng với nhau, trong khi gia đình nhân vật Phan thường xuyên cãi vã.

Phan thể hiện cảm nghĩ của mình thông qua những suy tư và hành động. Cô cảm thấy buồn cười khi thấy sự khác biệt giữa hai gia đình và cảm nhận được sự yêu thương, quan tâm và sự im lặng trong gia đình nhân vật Thắng. Khi trở về đến nhà, Phan bật tuốt mọi loại đèn có thể để tạo ra âm thanh, và điều này cho thấy sự cô đơn và cảm xúc của cô trong gia đình của mình.

Câu 5. Vì sao nhân vật Phan lại ngẫm nghĩ: “Hóa ra ra hạnh phúc giản dị hơn những gì cô tâm niệm.”? Theo em, đây có phải là chủ đề của truyện không? Hãy làm rõ ý kiến của em.

Nhân vật Phan ngẫm nghĩ rằng “hoá ra hạnh phúc giản dị hơn những gì cô tâm niệm” bởi vì khi cô trực tiếp được nhìn thấy không gian của căn phòng tầng trên, nó không giống như cô tưởng tượng. Thay vì một căn phòng sang trọng và lộng lẫy, đó chỉ là một khoảng không gian nhỏ hẹp. Tuy nhiên, điều quan trọng là không gian đó chứa đựng những con người và những khoảnh khắc đáng quý trong cuộc sống gia đình.

Những con người trong gia đình tầng hai đã đem đến hạnh phúc và tiếng cười. Họ tạo nên khung cảnh gia đình yên vui và ấm áp mà Phan chưa từng trải qua. Điều này khiến cô nhận ra rằng hạnh phúc thực sự không phải là về vật chất hoặc sự xa hoa, mà thường xuất phát từ những mối quan hệ tình thân và những khoảnh khắc chia sẻ.

Tuy câu chuyện không có một chủ đề cố định, nhưng thông qua nhận thức của Phan, nó đã thể hiện sâu sắc về ý nghĩa của hạnh phúc và giản đơn trong cuộc sống gia đình. Câu chuyện nhấn mạnh rằng hạnh phúc thường xuất phát từ những điều giản dị và tình cảm trong cuộc sống hàng ngày, và đôi khi chúng ta cần nhìn lại để thấy được điều đó.

Câu 6. Từ truyện ngắn Tầng hai, em có suy nghĩ gì về mối quan hệ giữa con người với con người, về quan niệm hạnh phúc trong xã hội hiện đại?

Truyện ngắn “Tầng hai” thể hiện mối quan hệ giữa con người và con người trong xã hội hiện đại thông qua góc nhìn của nhân vật Phan. Phan ban đầu có quan niệm rằng hạnh phúc liên quan đến vật chất, sự sang trọng và xa hoa. Cô cho rằng cuộc sống của người khác trên tầng hai phải đầy ắp hạnh phúc và niềm vui.

Tuy nhiên, khi Phan có cơ hội nhìn thấy cuộc sống thực tế của gia đình sống ở tầng hai, cô nhận ra rằng hạnh phúc không chỉ đến từ vật chất mà còn xuất phát từ mối quan hệ giữa con người. Gia đình tầng hai có thể cãi nhau, nhưng họ cũng biết quan tâm, chia sẻ, và tạo ra những khoảnh khắc đáng trân trọng với nhau. Điều này cho thấy rằng mối quan hệ con người với con người, tình thân, và tình cảm gia đình là những yếu tố quan trọng trong việc tạo ra hạnh phúc trong cuộc sống.

Truyện “Tầng hai” khá sâu sắc trong việc thể hiện sự phản ánh về quan niệm hạnh phúc trong xã hội hiện đại. Nó nhắc nhở chúng ta rằng đôi khi chúng ta có thể bỏ lỡ những điều giản đơn nhưng quý báu xung quanh chúng ta trong cuộc sống hàng ngày trong việc tìm kiếm hạnh phúc lớn hơn.