Soạn bài Sao băng là gì và điều bạn cần biết về sao băng?

1. Chuẩn bị đọc:

Câu hỏi (trang 37 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Em biết gì về sao băng?

Trả lời:

Sao băng hay sao sa, sao đổi ngôi là sự bốc cháy của các thiên thạch hay vẩn thạch khi bay vào bầu khi quyển của Trái Đất với tốc độ khoảng 100.000km/h. Trong quá trình này, các thiên thạch sẽ trải qua sự nhiệt phân và sáng lên như những vệt sáng trên bầu trời đêm. Hiện tượng này đã thu hút sự chú ý và tò mò của nhiều nhà khoa học và người yêu thiên văn. Sao băng hay sao sa cũng được coi là một cảnh tượng đẹp và kỳ diệu của vũ trụ, tạo nên những khoảnh khắc thần tiên và lãng mạn trên bầu trời đêm.

Thực chất, các sao chổi chính là nguyên nhân khiến mưa sao băng xuất hiện. Sao Chổi là những thiên thể quay quanh Mặt trời được cấu tạo bởi băng, bụi và đá. Khi chuyển động gần Mặt trời, các sao Chổi bị tan tạo thành những dải bụi trên quỹ đạo. Điều này dẫn đến hiện tượng mưa sao băng khi Trái Đất đi qua quỹ đạo của các sao Chổi. Hiện tượng này đã được quan sát và ghi nhận từ hàng ngàn năm trước và còn tiếp tục được nghiên cứu để hiểu rõ hơn về vũ trụ và các hiện tượng thiên văn. Mưa sao băng đã trở thành một sự kiện thú vị và được mong đợi hàng năm bởi nhiều người trên khắp thế giới, khi mà chúng ta có cơ hội chiêm ngưỡng những vệt sáng lấp lánh trên bầu trời đêm.

2. Trải nghiệm cùng văn bản:

2.1. Suy luận: Mục đích của đoạn văn này là gì?

Mục đích: Giải thích hiện tượng sao băng và mưa sao băng. Ngoài việc giải thích, đoạn văn cũng nhắc đến sự mật độ cao của trận mưa sao băng. Mục tiêu của việc giải thích này là giúp độc giả hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cơ chế hình thành mưa sao băng, cũng như thúc đẩy sự quan tâm và tìm hiểu thêm về hiện tượng này.

2.2. Theo dõi: Nội dung chính của đoạn văn này là gì?

Nội dung chính của đoạn này là: giải thích hiện tượng mưa sao băng. Đoạn văn cung cấp thông tin về nguyên nhân tạo ra mưa sao băng và cách nó diễn ra trong không gian. Đồng thời, nó cũng đề cập đến tên gọi và thời gian xuất hiện của mỗi trận mưa sao băng, nhằm mô tả và tạo thêm chi tiết cho đề tài này.

2.3. Xác định thông tin chính và thông tin chi tiết: Xác định thông tin chính và thông tin chi tiết của đoạn văn này?

Thông tin chính: Những trận mưa sao băng có mật độ tương đối cao. Điều này cho thấy sự phổ biến và đáng chú ý của hiện tượng này. Mật độ cao của trận mưa sao băng cũng mang ý nghĩa về sự tăng cường của hiện tượng này trên bầu trời đêm.

Thông tin chi tiết: Đoạn văn cung cấp tên gọi và thời gian xuất hiện của mỗi trận mưa sao băng, nhằm mô tả và tạo thêm chi tiết cho đề tài này. Việc cung cấp thông tin chi tiết này giúp độc giả có được cái nhìn tổng quan về sự đa dạng và thú vị của hiện tượng mưa sao băng.

3. Suy ngẫm và phản hồi:

Nội dung chính: 

Văn bản này cung cấp những thông tin cơ bản về sao băng, mưa sao băng và những trận sao băng đáng chú ý. Ngoài ra, nó cũng giải thích về chu kỳ xuất hiện của mưa sao băng, từ cách chúng hình thành cho đến cách chúng diễn ra trên bầu trời đêm. Bạn sẽ tìm thấy trong văn bản này những chi tiết thú vị về cơ chế hình thành sao băng và tại sao chúng trở thành hiện tượng đáng chú ý trong vũ trụ.

Sao băng là những vật thể nhỏ, thường chỉ có kích thước của một hạt cát hoặc một viên đạn nhỏ. Chúng thường được gọi là “vụn sao” vì ban đầu chúng là các mảnh vỡ từ các thiên thể khác trong hệ mặt trời, chẳng hạn như các sao, hành tinh hoặc sao chổi. Khi sao băng tiếp xúc với khí quyển Trái Đất, chúng bị nhiệt phân và phát sáng, tạo thành những vết sáng trên bầu trời gọi là mưa sao băng.

Mỗi năm, có nhiều trận mưa sao băng xảy ra khắp thế giới, nhưng không phải tất cả đều nổi bật. Trận sao băng nổi bật nhất thường là những trận có tên riêng, như trận Perseids, trận Geminids và trận Leonids. Những trận này được đặt tên theo chòm sao gần đó, nơi mưa sao băng có nguồn gốc.

Chu kỳ xuất hiện của mưa sao băng có thể khác nhau, tùy thuộc vào nguồn gốc của chúng. Một số mưa sao băng có chu kỳ hàng năm, trong khi những trận khác có chu kỳ lâu hơn, thậm chí hàng trăm năm mới xuất hiện một lần. Điều này tạo ra sự kỳ diệu và sự hứng thú trong việc quan sát mưa sao băng.

4. Soạn bài Sao băng là gì và điều bạn cần biết về sao băng?

Câu 1 (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng? có phải là văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên hay không? Vì sao?

Trả lời:

Văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng? là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên. Vì:

+ Giải thích nguyên nhân xuất hiện và cách thức diễn ra sao băng, mưa sao băng.

+ Sử dụng các ngôn ngữ thuộc chuyên ngành thiên văn học, sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ.

Câu 2 (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Chỉ ra điểm khác biệt trong cách trình bày đề mục của văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng? với văn bản Bạn đã biết gì về sóng thần? Cách trình bày ấy có tác dụng gì trong việc thực hiện mục đích của văn bản?

Trả lời:

Điểm khác biệt trong cách trình bày đề mục của văn bản Sao băng là gì và những điều bạn cần biết về sao băng? với văn bản Bạn đã biết gì về sóng thần là:

Giải thích sao băng là gì – Mưa sao băng là gì.

Những trận mưa sao băng mỗi năm.

Giải thích vì sao mưa sao băng lại có chu kì.

Cách sao băng được hình thành và di chuyển trên không gian.

Tác động của sao băng đối với Trái Đất và cuộc sống trên hành tinh.

Các sự kiện và hiện tượng liên quan đến sao băng trên lịch sử.

Những câu chuyện dân gian và truyền thuyết xoay quanh sao băng.

Cách quan sát và ghi nhận mưa sao băng.

Những hiện tượng đặc biệt liên quan đến mưa sao băng như sao băng Perseid hay Leonid.

Văn bản Bạn đã biết gì về sóng thần:

Giải thích sóng thần là gì?

Cơ chế hình thành sóng thần.

Nguyên nhân xảy ra sóng thần.

Dấu hiệu nhận biết sóng thần và các thảm họa sóng thần trong lịch sử.

Cách ứng phó và đối phó với sóng thần.

Những biện pháp phòng tránh sóng thần trong các khu vực có nguy cơ cao.

Những công trình công nghệ đang được phát triển để dự báo và giảm thiểu tác động của sóng thần.

Các trường hợp sóng thần nổi tiếng trên thế giới và học được gì từ chúng.

Sự ảnh hưởng của sóng thần đối với nền kinh tế và xã hội.

Cách trình bày đó không chỉ giúp cho văn bản trở nên logic, mạch lạc và thuyết phục người đọc hơn, mà còn giúp người đọc có cái nhìn tổng quan và chi tiết về các khía cạnh liên quan đến sao băng và sóng thần. Bằng cách tổ chức các thông tin theo từng chủ đề cụ thể, người đọc có thể dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn về những hiện tượng tự nhiên thú vị này.

Câu 3 (trang 39 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Tóm tắt các thông tin cơ bản của văn bản. Dựa vào đâu em có thể xác định được những thông tin cơ bản này?

Trả lời:

Tóm tắt thông tin cơ bản của văn bản:

+ Sao băng được định nghĩa là những thiên thạch khi bay vào bầu khí quyển và trở nên sáng lên.

+ Mưa sao băng là hiện tượng khi có nhiều sao băng xuất hiện cùng lúc hoặc liên tiếp từ cùng một điểm trên bầu trời. Điều này tạo nên một cảnh tượng thú vị và lãng mạn.

+ Mỗi năm, chúng ta có nhiều trận mưa sao băng khác nhau như mưa Quadrantids, Enta Aquarids và còn nhiều hơn nữa. Mỗi trận mưa sao băng mang đến những trải nghiệm độc đáo và đáng nhớ.

+ Chu kỳ của mưa sao băng là 1 năm, đồng nghĩa với việc chúng xảy ra định kỳ hàng năm, cho phép chúng ta dễ dàng dự đoán và chờ đợi những cảnh tượng tuyệt vời này.

Dựa vào những đề mục của văn bản, chúng ta có thể xác định những thông tin cơ bản này một cách dễ dàng và hiểu rõ hơn.

Câu 4 (trang 40 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Xác định cách trình bày thông tin của các đoạn văn sau và cho biết tác dụng của chúng:

a. Sao băng thực chất là đường nhìn thấy của các thiên thạch… tạo nên những hố lòng chảo sâu trên lục địa.

b. Mỗi năm có rất nhiều trận mưa sao băng… cực điểm vào 12-13/12.

c. Sao băng là sự xuất hiện ngẫu nhiên của các thiên thạch trên bầu trời… hầu hết các trận mưa sao băng có chu kì là một năm.

Trả lời:

a. Cách trình bày thông tin: so sánh và đối chiếu

=> Tác dụng: Giúp người đọc, người nghe hiểu và phân biệt sao băng và nguồn gốc, đặc điểm của nó.

b. Cách trình bày thông tin: so sánh và đối chiếu

=> Tác dụng: Giúp người đọc, người nghe xác định tên gọi, thời gian, địa điểm và vị trí diễn ra mưa sao băng.

c. Cách trình bày thông tin: so sánh và đối chiếu

=> Tác dụng: Giúp người đọc, người nghe phân tích sự xuất hiện và xác định chu kỳ của mưa sao băng.

Câu 5 (trang 40 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Văn bản đã sử dụng (những) loại phương tiện phi ngôn ngữ nào? Ý nghĩa của việc sử dụng (những) loại phương tiện ấy trong văn bản là gì?

Trả lời:

Phương tiện phi ngôn ngữ văn bản đã sử dụng để truyền đạt thông tin bao gồm:

Hình ảnh => giúp người đọc dễ dàng hình dung và hiểu rõ hơn về hiện tượng muốn được truyền đạt.

Số liệu => giúp văn bản trở nên chính xác và đáng tin cậy hơn bằng cách cung cấp các con số, dữ liệu thống kê, và thông tin liên quan khác.

Việc sử dụng hai phương tiện này trong văn bản không chỉ giúp tăng tính trực quan mà còn giúp nâng cao tính xác thực và hiệu quả truyền đạt của nội dung.

Câu 6 (trang 17 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

Tìm và xem video clip về một trận mưa sao băng trên Internet. Sau đó, trình bày cảm xúc, suy nghĩ của em về video clip đó.

Trả lời:

Cảm xúc, suy nghĩ của em về video clip trên: Sau khi xem clip trên, em đã trở nên vô cùng ngạc nhiên và bất ngờ trước những cảnh đẹp kỳ thú của tự nhiên. Đó thực sự là một trải nghiệm tuyệt vời, mang đến cho em cảm giác thích thú và kinh ngạc trước vẻ đẹp tuyệt vời của bầu trời đêm, với hàng loạt những vệt sáng lấp lánh mà sao băng tạo ra. Nó thực sự là một cảnh tượng kỳ vĩ và đầy ấn tượng, khiến cho em không thể rời mắt khỏi màn hình. Em cảm nhận được sự mê hoặc của những ánh sáng lung linh, như những ngôi sao rơi xuống trái đất, tạo nên một không gian thần tiên và mộng mơ. Ngoài ra, em cũng bị cuốn hút bởi âm thanh êm dịu của đêm, tạo nên một bầu không khí yên bình và tĩnh lặng. Nhìn thấy những cảnh đẹp đó, em cảm thấy như được đắm mình trong một thế giới thần tiên, xa lạ và huyền bí.