Soạn bài Người mẹ vườn cau – Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều

1. Chuẩn bị Soạn bài Người mẹ vườn cau – Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều:

Yêu cầu (trang 25 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1):

– Đọc trước văn bản Người mẹ vườn cau, sau đó tìm hiểu thêm các thông tin về nhà văn Nguyễn Ngọc Tư.

– Hãy tìm và ghi nhớ một tác phẩm về mẹ, bà có chủ đề tương tự như văn bản này để giới thiệu với bạn bè.

Trả lời:

– Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư: (sinh năm 1976 tại xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau)

+ Cô là một nhà văn và là thành viên của Hội nhà văn Việt Nam. Năm 2018, cô được trao Giải thưởng Văn học Liberaturpreis 2018 do Litprom (Hiệp hội quảng bá văn học châu Á, châu Phi, Mỹ Latin ở Đức) bình chọn, dựa trên đánh giá bản dịch tiếng Đức các tác phẩm xuất sắc của các tác giả nữ đương đại tiêu biểu trong lĩnh vực này. Giải thưởng được trao hàng năm để vinh danh các tác giả nữ đến từ Châu Á, Châu Phi, Mỹ Latinh, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) và vùng Caribe.

+ Cô âm thầm đến với Văn học và sự nghiệp đã có bước tiến mới, cô thực sự tỏa sáng sau khi nhận giải nhất của cuộc thi Văn học tuổi 20 của Nhà xuất bản trẻ. Nguyễn Ngọc Tư được biết đến với tập truyện ngắn Cánh đồng bất tận. Tập truyện đã nhận giải thưởng của Hội nhà văn Việt Nam năm 2006 và truyện ngắn cùng tên đã được chuyển thể thành phim vào năm 2010.

+ Một số tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Ngọc Tư: Cánh đồng bất tận, Giao thừa, Biển người mênh mông, Cái nhìn khắc khoải, Ngọn đèn không tắt, Yêu người ngóng núi, Gáy người thì lạnh, Khói trời lộng lẫy, Biển của mỗi người,…

– Các tác phẩm viết về mẹ, bà có đề tài gần gũi với văn bản này: tác phẩm Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng), trích đoạn kể lại một cách chân thực và cảm động nỗi cay đắng, đau khổ cùng tình yêu cháy bỏng của tác giả thời thơ ấu dành cho người mẹ bất hạnh, đáng thương của mình.

2. Đọc hiểu Soạn bài Người mẹ vườn cau:

* Nội dung chính: Văn bản nói về những kỷ niệm của tác giả với bà nội – một người mẹ anh hùng giàu đức hy sinh và đáng thương. Qua đó, gửi đến người đọc thông điệp biết ơn, kính trọng những người đã hi sinh vì lí tưởng cách mạng, vì nền hòa bình độc lập và những người mẹ anh hùng.

* Trả lời câu hỏi giữa bài

Câu 1 (trang 26 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Chú ý tình huống khơi gợi cho nhân vật “tôi” về hình ảnh “người mẹ vườn cau”.

Trả lời:

– Tình huống khơi gợi cho nhân vật “tôi” về hình ảnh “người mẹ vườn cau”: khi cô giáo giao đề bài làm văn viết về “người mẹ”.

Câu 2 (trang 26 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Nhận biết các từ là trợ từ, thán từ trong văn bản.

Trả lời:

– Các trợ từ: cả, đến, chỉ

– Các thán từ: tiên tổ mầy, nghen, hở, ừ

Câu 3 (trang 28 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Chú ý những lời thoại tái hiện hoàn cảnh của “người mẹ vườn cau”.

Trả lời:

– Các đoạn hội thoại tái hiện hoàn cảnh của “người mẹ vườn cau”: là lời của người cha và nhân vật “tôi” khi nói về “người mẹ anh hùng”.

Câu 4 (trang 28 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Chú ý lời thoại của nhân vật chú Biểu.

Trả lời:

– Lời thoại của nhân vật chú Biểu: gần gũi, đầy cảm xúc khi nói về mẹ nhưng cũng không quên trách người em không dành thời gian chăm sóc mẹ.

Câu 5 (trang 29 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Phần (3) đã gợi mở những vấn đề gì?

Trả lời:

– Phần (3) đã gợi mở ra bài học về lòng biết ơn và sự kính trọng đối với mẹ. Những điều về người mẹ dù có nói bao nhiêu cũng không thể diễn tả hết được sự hy sinh thầm lặng, tình yêu thương, sự chăm sóc, luôn dành cho chúng ta những điều tốt đẹp nhất của mẹ.

3. Trả lời câu hỏi cuối bài Soạn bài Người mẹ vườn cau:

Câu 1 (trang 29 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Truyện ngắn trên viết về đề tài gì? Giải thích nhan đề Người mẹ vườn cau.

Trả lời:

– Truyện ngắn nói về chủ đề: thể hiện lòng biết ơn, sự trân trọng trong cuộc sống.

– Nhan đề Người mẹ vườn cau: súc tích, trong sáng khi nói về hình ảnh người mẹ già nơi quê nhà với những đứa con quả cảm, anh dũng đã ra đi bảo vệ Tổ quốc.

Câu 2 (trang 29 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Theo em, chủ đề của truyện ngắn Người mẹ vườn cau là gì?

Trả lời:

– Theo em, chủ đề của truyện ngắn Người mẹ vườn cau là về những con người có sự hy sinh to lớn, anh dũng vì lý tưởng cách mạng vĩ đại, đánh đổi hòa bình cho Tổ quốc.

Câu 3 (trang 29 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Ngôi kể ấy có tác dụng như thế nào?

Trả lời:

– Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, nhân vật “tôi”.

– Tác dụng: bộc lộ cảm xúc, góc nhìn và tiếng nói nội tâm của nhân vật “tôi” khi bày tỏ nỗi niềm về người bà của mình.

Câu 4 (trang 29 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Cốt truyện của văn bản Người mẹ vườn cau có gì đáng chú ý?

Trả lời:

Cốt truyện của văn bản Người mẹ vườn cau được xây dựng chặt chẽ, dễ dàng truyền tải nội dung đến người đọc về hình tượng người bà thông qua các chi tiết miêu tả và lời thoại của các nhân vật trong văn bản. Qua đó, văn bản đã khắc họa được những suy nghĩ, tình cảm của nhân vật “tôi” đối với người bà của mình.

Câu 5 (trang 29 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Hình ảnh “người mẹ vườn cau” đã được tái hiện với những chi tiết tiêu biểu nào? Em ấn tượng với chi tiết nào nhất? Vì sao?

Trả lời:

– Hình ảnh “người mẹ vườn cau” được tái hiện bằng những chi tiết tiêu biểu:

+ Bố kể rằng ngày xưa, bố và hai người chú trên bàn thờ là đồng chí, rất dũng cảm và gan dạ, bố kể rằng bà nội là một người mẹ anh hùng.

+ Bà nội bán ve chai

+ Nội gánh giỏ đến đầu làng, cuối xóm. Nội đưa thư cho ba. Bà nội mang thức ăn, tin tức.

+ Giá như các chú ấy còn sống thì giờ bà nội đã có cháu, không phải sống cô đơn.

+ Tôi nghe nổi hết cả da gà, nhớ cái dáng còm cõi, nụ cười hiền hậu, đôi mắt già nua nheo nheo.

– Tôi ấn tượng với chi tiết người cha nói rằng bà tôi là một người mẹ anh hùng. Nghĩ đến đây, tôi vô cùng xúc động và càng biết ơn hơn về sự hy sinh thầm lặng đó. Bà là hậu phương vững chắc cho con cháu chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Và khái niệm anh hùng không còn đơn điệu như ý nghĩ ban đầu của nhân vật “tôi”. Qua đó, tôi thấy biết ơn và trân trọng cuộc sống này hơn vì những người thế hệ trước đã anh dũng, sẵn sàng chiến đấu để giành lại hòa bình cho đất nước hôm nay.

Câu 6 (trang 29 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Có người cho rằng, qua truyện ngắn này, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp về truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Ý kiến của em như thế nào? (Trình bày thành đoạn văn khoảng 8 – 10 dòng).

Trả lời:

Sau khi đọc xong truyện Người mẹ vườn cau, tác giả Nguyễn Ngọc Tư đã cho chúng ta một thông điệp vô cùng sâu sắc và ý nghĩa về truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Nhờ những đóng góp to lớn của các thế hệ đi trước, không ngại gian khổ, hiểm nguy đến tính mạng, chúng ta mới có cuộc sống như ngày hôm nay, cuộc sống không có chiến tranh, bom đạn, đau thương, mất mát. Từ đó, văn bản dạy chúng ta phải biết ơn những người anh hùng đã hy sinh vì nền độc lập của đất nước, đồng thời phải tích cực rèn luyện bản thân để góp phần xây dựng đất nước vững mạnh.