Soạn bài Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự

1. Trước khi đọc bài Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự:

Chia sẻ những điều bạn biết về cụ Phan Bội Châu, người được mệnh danh là “Ông Già Bến Ngự”:

Phan Bội Châu nổi tiếng với trí tuệ xuất chúng từ thời thơ ấu. Lúc 6 tuổi, ông đã học Tam Tự Kinh trong vòng 3 ngày. Ở tuổi 7, ông đã đọc hiểu sách Luận Ngữ. Đến khi 13 tuổi, ông đã thi đỗ đầu huyện, thể hiện sự nhanh nhạy và học giỏi. Ngay từ nhỏ, Phan Bội Châu đã có tinh thần yêu nước. Vào năm 17 tuổi, ông viết bài Hịch Bình Tây Thu Bắc và dán lên cây đa ở làng, ủng hộ cuộc khởi nghĩa kháng Pháp ở Bắc Kỳ. Năm 19 tuổi (năm 1885), ông và bạn Trần Văn Lương cố gắng lập đội nghĩa quân Cần Vương để chống lại thực dân Pháp, nhưng nỗ lực này không thành. Cuộc sống của Phan Bội Châu khó khăn, và ông đã phải dạy học để kiếm sống, đồng thời cố gắng thi cử. Tuy nhiên, ông thi suốt 10 năm mà không đỗ, và còn phải đối mặt với cáo buộc “hoài hiệp văn tự” (mang văn tự trong áo), bị kết án “chung thân bất đắc ứng thí” (không được phép tham gia kỳ thi) suốt đời.

Năm 1896, Phan Bội Châu đã đi dạy học tại Huế. Do được quý mến và biết ơn vẻ thông minh của ông, nhiều quan lớn đã cầu xin vua Thành Thái xóa bỏ án “chung thân bất đắc ứng thí”. Với việc xóa án, ông được tham gia vào kỳ thi khoa học năm Canh Tý (năm 1900) ở trường Nghệ và đoạt Giải nguyên. Có lẽ bài làm của ông đã quá xuất sắc đến mức trường thi phải làm hai bảng, một bảng ghi tên ông với dòng chữ lớn “Giải nguyên Phan Bội Châu,” trong khi bảng còn lại ghi tên của những người thi đỗ. Bằng cách này, Phan Bội Châu đã trở nên nổi tiếng và được tôn vinh trong làng văn hoá nước Việt.

Phan Bội Châu tham gia vào phong trào Đông Du và liên kết với nhiều nhà yêu nước khác như Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp, và nhiều nhân vật khác. Ông đã chọn Hoàng thân Kỳ Ngoại Hầu Cường Để, một thành viên trong triều đình nhà Nguyễn, để lãnh đạo phong trào Cần Vương.

Năm 1904, ông tham gia vào cuộc họp tại Quảng Nam để thành lập Hội Duy Tân. Năm 1905, ông và Tăng Bạt Hổ đã sang Trung Quốc và sau đó sang Nhật Bản để tìm kiếm sự hỗ trợ tài chính cho phong trào chống Pháp mà ông đã lập. Tại Trung Quốc, ông gặp Lương Khải Siêu, người khuyên ông nên sử dụng thơ văn để khơi gợi lòng yêu nước của nhân dân Việt Nam. Ông đã viết nhiều tác phẩm quan trọng, như Việt Nam Quốc sử khảo (1909), Ngục Trung Thư, Lưu Cầu Huyết Lệ Tân Thư, Việt Nam Vong Quốc Sử, Việt Nam Quốc sử bình diễn ca (1927), và nhiều tác phẩm khác. Các tác phẩm này đã ảnh hưởng lớn đến sĩ phu trong nước và thúc đẩy nhiều thanh niên yêu nước tham gia phong trào Đông Du, xuất ngoại học tập để tìm con đường chống Pháp.

Ngày 30 tháng 6 năm 1925, Phan Bội Châu bị Pháp bắt tại Hàng Châu, và ông đã bị đưa về Hà Nội để đối diện với xét xử và bản án chung thân. Tuy nhiên, do sự phản ứng mạnh mẽ của toàn dân Việt Nam đối với quyền lực Pháp, bản án của ông đã được thay đổi thành án quản thúc tại gia. Cuối cùng, ông sống ở Bến Ngự, Huế từ năm 1926 cho đến khi ông qua đời vào năm 1940. Đúng thời điểm này, ông được gọi là “Ông già Bến Ngự.”

2. Đọc văn bản Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự:

2.1. Hình ảnh cụ Phan Bội Châu qua lời kể của Tuấn giống và khác thế nào so với những gì bạn từng hình dung về cụ trước khi đọc văn bản?

Hình ảnh của cụ Phan Bội Châu qua lời kể của Tuấn rất sống động và chi tiết. Cụ được mô tả có một chòm râu phong phú, mắt đeo kính trắng, và một vòm trán cao vút tận đỉnh đầu, tất cả những đặc điểm này thể hiện sự trưởng thành và uyên bác của một nhà lãnh đạo. Hành động của cụ cũng được tả chi tiết, với bước đi thư thả, tay chống ba toong và tay trái hơi cong, thể hiện sự điềm đạm và tĩnh lặng. Ngoài ra, bàn tay của cụ được lấp dưới tà áo nâu dài, cho thấy tính kín đáo và sự dè dặt.

Mô tả về da mặt của cụ cũng rất chi tiết, với việc so sánh cụ với một vị tiên lão da mặt hồng hào. Điều này thể hiện sự tươi trẻ và khỏe mạnh của cụ, cho thấy ông đã có tuổi tác nhưng vẫn rất khỏe mạnh và sáng sủa. Tất cả những hình ảnh này tạo nên một hình ảnh ấn tượng và mạnh mẽ của cụ Phan Bội Châu, là một người lãnh đạo uyên bác và đầy tâm huyết.

So sánh với những gì bạn từng tưởng tượng về cụ trước khi đọc văn bản, hình ảnh này có thể tương tự với những tưởng tượng ban đầu của bạn về ngoại hình và phong cách của cụ Phan Bội Châu, nhưng mô tả chi tiết và sống động này cũng có thể làm cho bạn có cái nhìn rõ ràng và chi tiết hơn về cụ.

2.2. Vì sao Tuấn “hoàn toàn thỏa mãn” trong ngày đầu tiên đến Huế?

Tuấn “hoàn toàn thỏa mãn” trong ngày đầu tiên đến Huế vì một nguyên nhân chính – anh có cơ hội gặp gỡ và trò chuyện với cụ Phan Bội Châu, một trong những nhân vật lịch sử vĩ đại và trí thức nổi tiếng của Việt Nam. Phan Bội Châu được biết đến với đóng góp lớn cho phong trào yêu nước và độc lập của Việt Nam, và tầm ảnh hưởng của ông vượt xa biên giới quốc gia.

Việc gặp gỡ và nói chuyện với một người như cụ Phan Bội Châu có thể mang đến cho Tuấn nhiều kiến thức, sự truyền cảm, và sự khích lệ. Đây có thể coi là một trải nghiệm quý báu, đặc biệt đối với một thanh niên như Tuấn đang học hành và tr

3. Sau khi đọc  bài Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự:

Câu 1. Tóm tắt nội dung câu chuyện được kể trong văn bản.

Nội dung câu chuyện trong văn bản được tóm tắt như sau: Tuấn và người bạn Quỳnh đến thăm ngôi nhà của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự, một căn nhà tranh giản dị với ba gian. Xung quanh nhà có nhiều cây cối. Tuấn gặp cụ Phan Bội Châu, nghe cụ chia sẻ nhiều đạo lý cuộc sống và câu chuyện lịch sử. Mặc dù đã nói chuyện với Tuấn và Quỳnh, nhưng cụ Phan không quên trách nhiệm bán gạo cho bà con, thể hiện tính tận tâm và tình cảm với cộng đồng.

Câu 2. Theo bạn, câu chuyện này có ý nghĩa như thế nào trong việc thực hiện ý đồ, mục đích viết tác phẩm “Tuấn – chàng trai nước Việt” của Nguyễn Vỹ.

Câu chuyện này có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện mục đích viết tác phẩm “Tuấn – chàng trai nước Việt” của Nguyễn Vỹ theo các điểm sau:

– Tạo hình ảnh thực tế của cụ Phan Bội Châu: Câu chuyện cho phép độc giả thấy cụ Phan trong một bối cảnh hàng ngày, ở trong một ngôi nhà giản dị, và trong tình huống gặp gỡ cụ Phan trực tiếp. Điều này giúp xây dựng một hình ảnh sống động và thực tế về người cụ trong lòng độc giả.

– Truyền đạt đạo lý và giá trị: Cuộc trò chuyện với cụ Phan Bội Châu là cơ hội để truyền đạt những đạo lý cuộc sống và giá trị quốc gia từ người lãnh đạo có uy tín. Việc này thể hiện tầm quan trọng của cụ Phan Bội Châu trong việc truyền đạt những tư tưởng và lý tưởng cho thế hệ trẻ, đặc biệt là nhân vật chính Tuấn.

– Tạo liên kết giữa lịch sử và hiện tại: Câu chuyện giúp kết nối lịch sử với thực tế đời sống hàng ngày, giúp cho cụ Phan Bội Châu trở thành một biểu tượng thực tế của thời đại nửa đầu thế kỷ XX. Điều này nhấn mạnh vai trò quan trọng của cụ Phan trong lịch sử Việt Nam và tạo điểm nhấn về giá trị của tư tưởng và đạo lý mà ông đại diện.

Tóm lại, câu chuyện về việc gặp gỡ cụ Phan Bội Châu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng hình ảnh thực tế của cụ Phan, truyền đạt giá trị và đạo lý, và kết nối lịch sử với hiện tại trong tác phẩm “Tuấn – chàng trai nước Việt”.

Câu 3. Tìm hiểu về cuộc đời, con người của cụ Phan Bội Châu, lưu ý các sự kiện, tư liệu có liên quan trực tiếp đến đoạn trích Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự. Từ đó, liệt kê một số sự việc, chi tiết phi hư cấu (thành phần xác định) và hư cấu (thành phần không xác định). Có thể dùng mẫu bảng dưới đây (làm vào vở):

Câu 4. Nêu tác dụng của việc kết hợp giữa phi hư cấu với hư cấu trong văn bản.

Việc kết hợp giữa phi hư cấu và hư cấu trong văn bản có những tác dụng quan trọng:

– Tăng tính thuyết phục: Khi tác giả kết hợp thông tin thực tế (phi hư cấu) với những yếu tố hư cấu, câu chuyện trở nên hấp dẫn và thuyết phục hơn. Điều này giúp độc giả tin tưởng và nhận ra tính chân thực của câu chuyện.

– Sáng tạo đa dạng: Khi tác giả kết hợp hai loại thông tin này, ông có thể sáng tạo ra nhiều tình huống và cảnh quan động, làm cho câu chuyện trở nên đa dạng và phong phú hơn. Từ đó, tác giả có nhiều tùy chọn để tạo ra câu chuyện hấp dẫn và sâu sắc hơn.

– Truyền đạt thông điệp hiệu quả: Kết hợp giữa phi hư cấu và hư cấu giúp tác giả truyền đạt thông điệp một cách hiệu quả hơn. Bằng cách sử dụng thông tin thực tế, tác giả có thể tạo ra một cơ sở vững chắc cho câu chuyện và sau đó sử dụng yếu tố hư cấu để tôn lên thông điệp của mình một cách tinh tế và mạch lạc.

Câu 5. Nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà của cụ được miêu tả qua ngôi kể nào và điểm nhìn của ai? Ngôi kể và điểm nhìn ấy có ưu thế gì so với việc sử dụng các ngôi kể, điểm nhìn khác?

Nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà của ông được miêu tả thông qua ngôi kể thứ ba và điểm nhìn của nhân vật Tuấn.

– Ngôi kể thứ ba cho phép tác giả mô tả các tình huống và cảnh quan khách quan hơn. Người đọc như đang quan sát và nghe ngóng các hành động của nhân vật từ một góc độ thứ ba.

– Điểm nhìn thông qua nhân vật Tuấn tạo ra sự kết nối mạnh mẽ giữa độc giả và nhân vật. Người đọc cảm nhận mình đang sống trong thế giới của nhân vật Tuấn và chia sẻ cảm xúc với họ.

Ưu thế của ngôi kể thứ ba và điểm nhìn của Tuấn là sự kết hợp giữa khách quan và tương tác với nhân vật chính, tạo nên một trải nghiệm đa chiều cho độc giả.

Câu 6. Có thể xem nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà tranh của cụ ở Bến Ngự trong văn bản là “chứng tích thời đại đầu thế kỉ XX” hay không? Vì sao?

Có thể coi nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà tranh ở Bến Ngự trong văn bản là “chứng tích thời đại đầu thế kỷ XX” vì các lý do sau:

– Thời đại đầu thế kỷ XX là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Việt Nam, đặc biệt là trong cuộc đấu tranh cho độc lập và tự do. Phan Bội Châu được miêu tả là một trong những nhân vật lịch sử quan trọng và có ảnh hưởng lớn trong thời kỳ này. Ông là người tiên phong trong việc thức tỉnh ý chí đấu tranh cho độc lập dân tộc, và là nhà lãnh đạo của phong trào Đông Du.

– Ngôi nhà tranh ở Bến Ngự là một biểu tượng của tinh thần yêu nước và sự đấu tranh cho độc lập dân tộc. Cách ngôi nhà được xây dựng và thiết kế độc đáo phản ánh tinh thần và triết lý sống của Phan Bội Châu, và nó trở thành một biểu tượng đậm đà của lịch sử Việt Nam trong thời kỳ đó.

– Việc miêu tả nhân vật Phan Bội Châu và ngôi nhà của ông trong văn bản không chỉ thể hiện sự quan tâm đối với lịch sử và văn hóa của Việt Nam, mà còn là việc ghi nhận và lưu giữ ký ức về một thời kỳ đầy biến động và quan trọng trong lịch sử của đất nước. Việc này giúp kế thừa và bảo tồn giá trị văn hóa và lịch sử quan trọng của Việt Nam.

Câu 7. Từ việc đọc hiểu đoạn trích, bạn hãy nêu một số lưu ý về cách đọc văn bản thuộc thể loại truyện kí.

Từ đoạn trích, một số lưu ý cơ bản về cách đọc văn bản thuộc thể loại truyện kí là:

– Chú ý đến thời gian và địa điểm: Hiểu rõ thời gian và nơi diễn ra các sự kiện để cảm nhận sâu hơn về bối cảnh và tình huống.

– Nhận biết sự kiện đặc biệt: Tập trung vào các sự kiện quan trọng trong văn bản, những trải nghiệm của nhân vật chính hoặc những sự thay đổi quan trọng trong câu chuyện.

– Nắm vững thông tin về nhân vật: Tìm hiểu về nhân vật chính và những nhân vật phụ xuất hiện trong văn bản. Điều này giúp bạn hiểu rõ sâu hơn về mối quan hệ và tương tác giữa họ.

– Lưu ý đến ngôn ngữ: Theo dõi cách ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản. Truyện kí có thể sử dụng ngôn ngữ đơn giản hoặc phức tạp, tùy thuộc vào tác giả và mục tiêu trong việc truyền đạt thông điệp.

– Hình dung cảnh vật và môi trường: Tìm hiểu về cách tác giả miêu tả cảnh vật và môi trường trong văn bản, để có hình ảnh rõ ràng và sống động về những gì đang diễn ra.

Điều quan trọng là hãy đọc văn bản một cách cảm xúc và tập trung vào những chi tiết quan trọng để hiểu rõ nội dung và ý nghĩa của truyện kí.