Soạn bài Nắng mới ngắn gọn – Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều

1. Chuẩn bị bài Nắng mới ngắn gọn:

1.1. Bài thơ có được chia khổ hay không? Vần trong bài thơ được gieo như thế nào? Các dòng thơ được ngắt nhịp ra sao?

– Bài thơ được chia thành ba khổ.

– Vần trong bài thơ là vần cách.

– Các dòng thơ được ngắt nhịp 3/4, 4/3, 2/5

1.2. Bài thơ viết về ai, về điều gì? 

Người đang bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ trong bài thơ là ai? Mạch cảm xúc của tác giả được thể hiện qua các phần của bài thơ như thế nào và cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?

Trả lời:

– Bài thơ viết về mẹ và nỗi nhớ mẹ của tác giả. 

– Người đang bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ trong bài thơ là người con 

– Mạch cảm xúc: 

+ Phần 1: Hoàn cảnh nảy sinh nỗi nhớ mẹ. 

+ Phần 2: Nỗi nhớ mẹ và hình ảnh người mẹ trong quá khứ. 

+ Phần 3: Hình ảnh của mẹ trong ký ức người con. 

– Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là nỗi nhớ về người mẹ đã đi xa.

1.3. Bài thơ có những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật đặc sắc nào và tác dụng của chúng là gì?

Bài thơ sử dụng nhiều từ ngữ và hình ảnh có sắc thái tạo ra một không gian tâm trạng đầy nghẹt thở và đau đớn:

Từ láy: Trong bài thơ, các từ ngữ như “xao xác,” “não nùng,” “chập chờn,” “mường tượng” đều tạo ra một tình trạng tâm trí hoang mang, buồn bã, và nhạy cảm. Chúng biểu đạt sự nỗi loạn và không yên tĩnh trong tâm trạng của người con khi nhớ về mẹ.

Hình ảnh: Bài thơ tập trung vào hình ảnh của mẹ và các biểu tượng liên quan đến mẹ như “áo đỏ người đưa trước giậu phơi,” “nét cười đen nhánh.” Hình ảnh áo đỏ của mẹ trở thành biểu tượng của tình mẫu tử và sự nhớ mong. Nét cười đen nhánh gợi lên hình ảnh vui vẻ và tình yêu thương của mẹ trong ký ức của người con.

Biện pháp nghệ thuật: Trong bài thơ, có sử dụng biện pháp nhân hoá khi mô tả “nắng mới reo ngoài nội,” tạo ra hình ảnh nắng mặt trời trở thành một thực thể sống động, phản ánh sự hồn nhiên và sức sống của thiên nhiên. Nhân hoá này tạo ra sự đối lập đặc biệt khi so sánh với tâm trạng quạnh hiu và nhớ nhung của người con.

Tác dụng: Các từ ngữ, hình ảnh, và biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ giúp tạo ra một tâm trạng buồn bã, đầy nghẹt thở, và nổi lên một cảm xúc sâu sắc về sự mất mát và nỗi nhớ về người mẹ đã đi xa. Nó làm cho độc giả cảm nhận được tâm trạng của người con và đồng cảm với nỗi nhớ thương đau của họ

1.4. Đọc trước bài thơ Nắng mới; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Lưu Trọng Lư:

Lưu Trọng Lưu (1912 – 1991) là một nhà thơ, nhà văn, và nhà soạn kịch nổi tiếng của Việt Nam. Ông sinh ra ở Bắc Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Lưu Trọng Lưu đã để lại nhiều tác phẩm văn học và thơ ca ấn tượng trong văn chương Việt Nam. Ông được biết đến với tài năng sáng tạo và ảnh hưởng lớn trong việc phát triển văn học và nghệ thuật Việt Nam trong thế kỷ 20.

Tác phẩm “Nắng Mới” của Lưu Trọng Lưu có thể là một trong những tác phẩm nổi bật của ông, và nó thường được sử dụng trong giảng dạy về văn học Việt Nam. Đọc trước bài thơ và tìm hiểu thêm về tác giả sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ngữ cảnh và tác phẩm này.

1.5. Hãy tưởng tượng và chia sẻ cảm xúc, tâm trạng,… của em khi đón nhận ánh nắng mới:

Khi đón nhận ánh nắng mới, tôi thường cảm thấy như đang được tặng một món quà thiên nhiên vô cùng quý báu. Ánh nắng mang lại sự ấm áp và tươi mới cho mọi thứ xung quanh. Trong lúc đó, tâm trạng của tôi trở nên lạc quan và phấn khích. Tôi cảm nhận được năng lượng tích cực từ ánh nắng, và nó làm tôi cảm thấy tự do và sảng khoái.

Ngoài ra, ánh nắng mới còn là dịp để tận hưởng những hoạt động ngoài trời, như đi dạo, chơi thể thao, hoặc ngồi đọc sách dưới nắng. Đó là thời gian tuyệt vời để tận hưởng thiên nhiên và nạp đầy năng lượng cho tâm hồn.

Tôi thường cảm thấy những khoảnh khắc như vậy là những khoảnh khắc đáng trân trọng, và ánh nắng mới luôn là nguồn động viên và lời chào đón mỗi ngày mới đầy hứng thú.

2. Đọc hiểu văn bản Nắng mới:

2.1. Ở các khổ 2, 3: “Tôi” nhớ về ai? Chú ý các từ ngữ, hình ảnh thể hiện màu sắc, hành động trong các khổ thơ:

Trong khổ thơ 2 và 3, “tôi” nhớ về mẹ. Trong bài thơ, có sự nhắc đến màu sắc và hành động để thể hiện cảm xúc và hình ảnh của mẹ. Cụ thể, có sự đề cập đến:

– Màu sắc: Màu đỏ xuất hiện khi nói về “áo đỏ” của người đưa trước giậu. Màu đỏ thường được liên kết với sự ấm áp, tình thương và sự sống động. Trong trường hợp này, màu đỏ có thể tượng trưng cho tình cảm ấm áp của mẹ.

– Hành động: Có đề cập đến “người đưa trước giậu phơi” và “nét cười đen nhánh.” Các hành động này thể hiện sự quan tâm và yêu thương của mẹ đối với “tôi.”

Những chi tiết như màu sắc và hành động này giúp tạo ra hình ảnh sống động về mẹ trong tâm trí của người con, và từ đó tạo nên mạch cảm xúc trong bài thơ.

2.2. Bài thơ được viết theo thể nào? Chỉ ra vần, nhịp của bài thơ:

Bài thơ “Nắng Mới” được viết theo thể thơ lục bát, một loại thể thơ phổ biến trong văn học cổ điển Việt Nam.

Về vần và nhịp thơ:

Vần trong bài thơ là vần cách.

Nhịp thơ thay đổi linh hoạt, bao gồm các nhịp 3/4, 4/3 và 2/5, tạo nên sự đa dạng và sinh động cho bài thơ

3. Câu hỏi cuối bài Nắng mới:

3.1. Bài thơ Nắng mới là lời của ai, bộc lộ cảm xúc về ai?

Bài thơ Nắng mời là lời của chủ thể trữ tình “tôi”, bộc lộ cảm xúc, tâm tư tình cảm về người mẹ của mình.

3.2. Nhan đề của bài thơ được đặt theo cách nào?

A. Một hình ảnh khơi nguồn cảm hứng cho tác giả

B. Một sự việc gây ấn tượng sâu sắc cho tác giả

C. Một đề tài khái quát nội dung của cả bài thơ

D. Một âm thanh đặc biệt trong cảm nhận của tác giả

Đáp án câu hỏi này là: A

3.3. Bài thơ thể hiện tâm trạng gì của tác giả? Chỉ ra các từ láy và tác dụng của chúng trong việc thể hiện tâm trạng ấy:

– Bài thơ thể hiện nỗi nhớ về người mẹ của tác giả.

– Từ láy: xao xác, não nùng, chập chờn, mường tượng.

=> Tác dụng: Các từ này cùng nhau tạo nên một bức tranh tâm trạng phong phú và sâu sắc trong bài thơ, thể hiện sự nhớ thương và xa cách giữa tác giả và người mẹ

3.4. Tìm ba hình ảnh trong bài thơ:

Hãy tìm ba hình ảnh trong bài thơ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau được tác giả sử dụng để khắc họa về người mẹ. Qua những hình ảnh ấy, người mẹ hiện lên như thế nào trong nỗi nhớ của tác giả?

Trả lời:

Trong bài thơ “Nắng Mới” của Lưu Trọng Lư, có ba hình ảnh liên quan chặt chẽ với nhau để khắc hoạ về người mẹ:

Nắng mới: Hình ảnh nắng mới tượng trưng cho sự sáng sủa, tươi mới và ấm áp của người mẹ. Nắng mới reo ngoài nội gợi lên hình ảnh một người mẹ ấm áp, đầy yêu thương và hiện diện trong trái tim tác giả.

Áo đỏ: Chi tiết về áo đỏ của người mẹ tạo ra hình ảnh một người phụ nữ bình dị, quen thuộc và đầy tình cảm. Màu đỏ có thể tượng trưng cho sự ấm áp, tình yêu thương, và đặc biệt, màu sắc này tạo nên một dấu ấn đặc biệt trong ký ức của tác giả.

Nét cười đen nhánh: Hình ảnh này cho thấy sự đơn giản và tươi vui của người mẹ trong ký ức của tác giả. Nét cười của người mẹ làm cho cảnh hình trong bài thơ trở nên ấm áp và đáng yêu.

Tất cả những hình ảnh này cùng nhau tạo nên một hình ảnh của người mẹ trong nỗi nhớ của tác giả, với tình cảm ấm áp và sự hiện diện đáng yêu của bà trong trái tim ông

3.5. Hoán đổi vị trí của hai động từ:

Có thể hoán đổi vị trí của hai động từ (hắt, reo) miêu tả hình ảnh “nắng mới” trong khổ thơ thứ nhất (Mỗi lần nắng mới hắt bên song) và thứ hai (Mỗi lần nắng mới reo ngoài nội) được không? Vì sao?

Trả lời:

Việc hoán đổi vị trí của hai động từ “hắt” và “reo” không phù hợp với ngữ cảnh và ý nghĩa của bài thơ. Trong bài thơ “Nắng Mới” của Lưu Trọng Lư, hai động từ này được sử dụng để mô tả cách ánh nắng mặt trời ấm áp, tươi mới, và sáng sủa ngoài cửa sổ. Sự sắp xếp “hắt” và “reo” theo cách như trong bài thơ tạo ra một hình ảnh hài hòa và tự nhiên, tạo nên một cảm giác tươi mới và ấm áp cho độc giả.

Nếu hoán đổi vị trí của hai động từ này, ví dụ, “Mỗi lần nắng mới reo bên song” và “Mỗi lần nắng mới hắt ngoài nội,” thì sẽ làm thay đổi hoàn toàn ngữ cảnh và ý nghĩa của bài thơ. Ngữ cảnh ban đầu là nắng từ bên ngoài ấm áp và sáng sủa ngoại trời, nhưng khi hoán đổi, nó trở thành một hình ảnh kỳ lạ và không tự nhiên.

Vì vậy, việc hoán đổi vị trí của hai động từ này sẽ làm mất đi sự hài hòa và ý nghĩa ban đầu của bài thơ.

3.6. Hình ảnh nào về người mẹ của mình khiến em thấy yêu thương nhất?

Em cảm thấy yêu thương nhất khi thấy mẹ của mình đang nấu những bữa ăn ngon và đặc biệt cho gia đình. Mẹ luôn tỏ ra vô cùng ân cần và tận tâm trong việc chăm sóc bữa cơm gia đình. Hình ảnh của mẹ trong bếp, với áo áo phông trắng sạch sẽ, tóc bạc phơ hồ, và đôi mắt tràn đầy tình thương khi nhìn vào mâm cơm đầy ắp, là điều khiến em thấy yêu thương và biết ơn mẹ vô cùng. Đó chính là thời điểm mà em cảm nhận rõ nhất tình mẹ hiền hậu và lòng ân ái của mẹ đối với gia đình.