Soạn bài Nam quốc sơn hà – SGK Ngữ văn 8 Kết nối tri thức

1. Nội dung chính của bài Nam quốc sơn hà:

Nội dung chính của bài thơ “Nam quốc sơn hà” thể hiện sự tự tin vào sức mạnh của chính nghĩa và được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta. Bài thơ này khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nước và nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trước mọi kẻ thù xâm lược. Tuy nhiên, qua từng câu chữ, chúng ta cũng cảm nhận được những dòng cảm xúc và tâm trạng của tác giả.

Bài thơ bắt đầu bằng câu “Nam quốc sơn hà Nam đế cư,” thể hiện niềm tự hào về vùng đất Nam quốc, nơi những vị vua thường trú. Đây cũng là sự khẳng định về lãnh thổ của nước ta và quyền tự quyết định của dân tộc. Câu “Tiệt nhiên định phận tại thiên thư” cho thấy sự tin tưởng vào ý trời, rằng số phận của đất nước được viết sẵn trong vũ trụ.

Những dòng sau đó “Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm, Nhữ đặng hành khang thủ bại hư” thể hiện sự quyết tâm và sẵn sàng đối mặt với kẻ thù xâm lược. Tác giả đưa ra một thông điệp mạnh mẽ về sự đoàn kết, sức mạnh tinh thần, và quyết tâm của dân tộc Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền và tự do.

Như vậy, bài thơ không chỉ thể hiện tinh thần đoàn kết và quyết tâm bảo vệ chủ quyền của dân tộc mà còn chứa đựng những cảm xúc sâu sắc và niềm tự hào về quê hương và dân tộc.

2. Thế nào là bản “tuyên ngôn độc lập”?

“Bản tuyên ngôn độc lập” đóng vai trò quan trọng trong lịch sử của một quốc gia bằng cách thể hiện sự tự chủ và quyền tự quyết định của nó. Nó thể hiện tinh thần đoàn kết và quyết tâm của dân tộc trong việc bảo vệ lãnh thổ và chủ quyền của họ khỏi bất kỳ kẻ thù nào có ý định xâm lược.

Bài thơ “Nam quốc sơn hà” là một ví dụ điển hình về bản tuyên ngôn độc lập. Nó không chỉ đơn thuần là một bài thơ, mà còn là một tuyên bố chính thức về quyền tự quyết định của dân tộc Việt Nam đối với lãnh thổ và chủ quyền của họ. Nó biểu thị tinh thần đoàn kết của nhân dân và sự tự hào về đất nước, khẳng định quyền tự quyết định của họ trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước. Đặc biệt, bài thơ này thể hiện tinh thần quyết tâm và sẵn sàng đối mặt với mọi khó khăn, đặc biệt là với kẻ thù xâm lược.

Như vậy, “Nam quốc sơn hà” không chỉ là một bài thơ, mà còn là một biểu tượng của quyền tự quyết định và tinh thần đoàn kết của người Việt Nam. Nó đã ghi dấu ấn lịch sử và vẫn còn là nguồn cảm hứng cho thế hệ người Việt hiện nay trong việc bảo vệ và phát triển đất nước.

3. Giải nghĩa của từ “cư” trong nguyên tác có thể dịch là “ngự” (cai quản):

Theo em, cách dịch “ngự” (cai quản) sẽ thể hiện rõ hơn tinh thần của một bản tuyên ngôn độc lập. Việc sử dụng từ “ngự” thay vì “ở” đối với nguyên tác bài thơ thể hiện sự quyền lực và trách nhiệm lãnh đạo của một vị vua đối với đất nước.

Từ “ngự” mang theo sự uy quyền và tôn nghiêm, gợi lên ý nghĩa rằng người đứng đầu quốc gia không chỉ đơn thuần là một người cư trú tại đất nước mà còn có trách nhiệm cai quản và bảo vệ chủ quyền của nước mình. Nó cho thấy một tinh thần lãnh đạo quyết tâm và sẵn sàng đối mặt với mọi khó khăn để bảo vệ quê hương.

Sự lựa chọn của từ “ngự” thay vì “ở” trong việc dịch bài thơ thể hiện rõ hơn tinh thần của bản tuyên ngôn độc lập và thể hiện sự tự chủ và quyền tự quyết định của dân tộc Việt Nam về lãnh thổ và chủ quyền của họ. Nó gợi lên sự quyết tâm của dân tộc trong việc tự bảo vệ chủ quyền và khẳng định tinh thần đoàn kết và tự hào về đất nước.

4. Để khẳng định chủ quyền của đất nước ta, tác giả đã sử dụng những lí lẽ:

Việc sử dụng những lí lẽ trong bài thơ “Nam quốc sơn hà” để khẳng định chủ quyền của đất nước là một phần quan trọng của tinh thần và nội dung của bản tuyên ngôn này. Dưới đây là những lý lẽ để tác giả khẳng định chủ quyền của đất nước ta:

– Sông núi nước Nam, vua Nam ở: Đoạn này thể hiện sự tương quan giữa địa lý và chính quyền. Nếu vua ở phương Nam, thì đó là vùng lãnh thổ của vua, và không ai có quyền xâm phạm. Điều này thể hiện tính tự chủ và quyền tự quyết của người Nam trong việc bảo vệ đất nước khỏi bất kỳ sự xâm lược nào. Đây là một sự khẳng định về chủ quyền dựa trên lẽ phải và logic của cuộc sống hàng ngày.

– Cương vực lãnh thổ của vua Nam được định phận tại sách trời: Đoạn này thể hiện sự kết hợp giữa tôn thờ truyền thống và quyền lực. Bằng việc đặt chủ quyền vào tay vua và liên kết nó với quyền của thượng đế, bản tuyên ngôn này thể hiện tinh thần tin ngưỡng và đạo đức của người Việt Nam. Đây là một cách để khẳng định quyền tự quyết định và tự bảo vệ chủ quyền của dân tộc, dựa trên lẽ phải và đạo đức truyền thống.

Tóm lại, việc sử dụng những lí lẽ này trong bài thơ “Nam quốc sơn hà” không chỉ là một cách để khẳng định chủ quyền mà còn thể hiện sâu sắc tinh thần tự chủ, quyết tâm, và đoàn kết của dân tộc Việt Nam trong việc bảo vệ đất nước và chủ quyền của họ.

5. Câu thơ cuối cảnh báo điều gì đối với quân xâm lược?

Câu cuối “Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư” thực sự là một lời cảnh cáo mạnh mẽ và tinh tế về hậu quả của việc xâm lược và đánh chiếm đất nước của người khác. Đoạn này không chỉ là một dự đoán về sự thất bại của quân xâm lược mà còn là một khẳng định mạnh mẽ về sự đoàn kết và quyết tâm của dân tộc Việt Nam trong việc bảo vệ đất nước của họ.

Việc nhấn mạnh rằng kẻ xâm lược đang làm trái với ý trời, tức là họ đang thực hiện một hành động bất hợp pháp và vô lý. Khi họ không tuân theo ý trời, họ sẽ phải đối mặt với hậu quả của việc thất bại và tan tành. Điều này thể hiện sự tin tưởng rằng lý tưởng và chính nghĩa sẽ chiến thắng cuối cùng.

Về cơ bản, câu này thể hiện niềm tin mạnh mẽ vào chiến thắng của dân tộc và khẳng định rằng việc bảo vệ đất nước và chủ quyền là một nhiệm vụ tối cao và không thể thất bại.

6. Câu thơ ấn tượng nhất trong bài Nam quốc sơn hà:

Câu thơ “Nam quốc sơn hà Nam đế cư” thực sự là một câu khai mở đầy mạnh mẽ và có sức ảnh hưởng trong bài thơ “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt. Câu này không chỉ là một khẳng định về quyền cai quản đất nước mà còn chứa đựng một loạt ý nghĩa sâu sắc:

– Sự khẳng định quyền tự chủ: Bằng cách nêu bắt đầu bài thơ bằng câu này, Lý Thường Kiệt đang khẳng định quyền tự chủ của người Việt đối với đất nước. Việc sử dụng từ “Nam đế” (vua Nam) thay vì “vua Đại Việt” hay “vua Việt Nam” cũng nhấn mạnh rằng người Việt đang tự quyết định về chính quyền và vị thế của họ, mà không phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào khác.

– Lẽ tự nhiên và tư thế ngang bằng: Câu này thể hiện một lẽ tự nhiên, rằng đất nước phải thuộc về người dân của nó, và đây là một quyền tất yếu không ai được phép xâm phạm. Việc sử dụng “Nam đế” và “Nam quốc sơn hà” (nước Nam có sông núi) cũng thể hiện sự tự tin và tư thế ngang bằng của dân tộc Việt Nam đối diện với các quốc gia láng giềng.

– Lòng tự tôn dân tộc: Câu này thúc đẩy lòng tự tôn dân tộc của người Việt Nam. Nó tạo ra một hình ảnh về một dân tộc kiêu hãnh và tự hào về đất nước của họ, và khẳng định rằng họ sẵn sàng bảo vệ đất nước này bằng bất cứ giá nào.

Tóm lại, câu thơ này không chỉ là một câu mở đầu mà còn chứa đựng sâu sắc các giá trị về quyền tự chủ, tư thế bình đẳng, và lòng tự tôn dân tộc của người Việt Nam.

7. Nhận thức cho bản thân sau khi học bài thơ Nam quốc sơn hà:

“Nam quốc sơn hà” thực sự là một tượng đài văn học và tinh thần độc lập của dân tộc Việt Nam. Bài thơ này không chỉ đơn thuần là một tác phẩm văn học mà còn là một biểu tượng về lòng yêu nước và tinh thần bất khuất của người Việt. Dưới đây là một phân tích chi tiết hơn:

– Biểu tượng của sự đoàn kết dân tộc: “Nam quốc sơn hà” tạo ra một hình ảnh mạnh mẽ về sự đoàn kết và tự tin của người Việt Nam. Đất nước đồi núi sông hà được đặt lên như một biểu tượng cho tất cả những gì quý báu và đẹp đẽ của quê hương. Câu thơ này thể hiện tinh thần đoàn kết trong việc bảo vệ và xây dựng đất nước.

– Sự tự tin và tư tưởng độc lập: Bài thơ bắt đầu bằng câu “Nam quốc sơn hà,” nhấn mạnh rằng đất nước và con người Việt Nam tồn tại độc lập và không phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào khác. Điều này thể hiện sự tự tin và ý chí độc lập của dân tộc.

– Khát vọng bảo vệ chủ quyền: Câu cuối “Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư” thể hiện ý thức về tình yêu đất nước và quyết tâm bảo vệ chủ quyền trước mọi kẻ thù. Nó gợi lên hình ảnh của một dân tộc quyết tâm chiến đấu và không bao giờ chấp nhận thất bại.

– Làm thức tỉnh tinh thần: Bài thơ này có khả năng làm thức tỉnh tinh thần của người đọc và khơi gợi trong họ lòng yêu nước, ý thức về tình yêu và bảo vệ đất nước. Nó là một lời kêu gọi đối với các thế hệ Việt Nam sau này để tự hào về quê hương và phấn đấu bảo vệ chủ quyền dân tộc.

Tóm lại, “Nam quốc sơn hà” không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là biểu tượng về lòng đoàn kết, tự tin, và ý thức độc lập của người Việt Nam, và nó có khả năng tạo động lực cho các thế hệ trẻ yêu nước.