Đoạn trích "Một người Hà Nội" được trích trong tác phẩm cùng tên của nhà văn Nguyễn Khải. Dưới đây là hướng dẫn soạn bài " Một người Hà Nội" ngắn gọn nhất, chọn lọc. Mời các bạn tham khảo.
Mục lục bài viết
1. Soạn bài Một người Hà Nội của Nguyễn Khải ngắn gọn nhất:
1.1 Câu hỏi bài soạn:
Câu 1 (trang 98 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Nhân vật trung tâm của truyện là cô Hiền. Nhận xét về tính cách cô Hiền, đặc biệt là suy nghĩ, cách ứng xử của cô trong từng thời đoạn của đất nước. Vì sao tác giả lại cho cô Hiền là “một hạt bụi vàng” của Hà Nội?
Câu 2 (trang 98 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Nêu cảm nghĩ về nhân vật “tôi”, Dũng, người mẹ của Tuất, những thanh niên Hà Nội và cả những người tạo nên “nhận xét không mấy vui vẻ” của nhân vật “tôi” về Hà Nội.
Câu 3 (trang 98 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Chuyện cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi lại hồi sinh gợi cho anh (chị) suy nghĩ gì?
Câu 4 (trang 98 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Giọng điệu trần thuật và nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nguyễn Khải có gì đáng chú ý?
1.2. Hướng dẫn trả lời:
Trả lời Câu 1:
Tính cách, đặc điểm của Cô Hiền:
– Cô xuất thân trong một gia đình giàu có, lương thiện, được dạy tiếng phổ thông, thời trẻ là một thiếu nữ xinh đẹp, thông minh, mở tiệm văn học được trao đổi rộng rãi trong giới văn học nghệ thuật Hà Nội.
– Là người bộc trực, chân thành, không che giấu quan điểm và thái độ đối với mọi hiện tượng xung quanh.
– Cô không lãng mạn nhưng đầu óc rất thực tế
– Cô chọn làm cô giáo tiểu học trăm tuổi hiền lành chăm chỉ khiến cả Hà Nội bất ngờ.
⇒ Cô ấy coi trọng hôn nhân và đặt trách nhiệm làm mẹ lên trên tất cả những điều khác.
Cô Hiền quyết định dừng sinh con ở tuổi 40.
⇒ Cô ấy là người năng động trong cuộc sống và luôn tin vào chính mình.
– Cô Hiền luôn tận tâm, chủ động trong việc dạy dỗ con cái, chăm sóc gia đình theo chuẩn mực Hà Nội.
Cô ấy hiểu vai trò quan trọng của người vợ, người mẹ trong gia đình.
Cô Hiền cũng dạy dỗ con cái từ nhỏ, uốn nắn chúng từ những việc nhỏ nhất
– Là một con người và một công dân, bà luôn giữ gìn những nét đặc trưng cơ bản của Hà Nội. Cô coi nhân cách là lòng tự trọng. Vì lòng tự trọng, Cô chỉ làm những gì có lợi cho đất nước.
Cô không cho phép con người ích kỷ.
Cô ấy đau khổ nhưng Cô ấy hài lòng” để các con lờn đường chiến đấu “.
⇒ Sự dũng cảm của một người luôn dám là chính mình. Cô Hiền luôn ý thức mình là người Hà Nội đại diện cho cả nước, cho tinh hoa.
* Nói đến hạt bụi, người ta nghĩ đến điều nhỏ bé, tầm thường. Có điều là hạt bụi vàng thì cho dù nhỏ bé vẫn có giá trị quý báu.
⇒ Cô Hiền là một người Hà Nội bình dị, chìm đắm trong tinh hoa của thiên nhiên Hà Nội. Bao nhiêu hạt bụi vàng, bao nhiêu con người như cô Hiền đoàn kết trong“áng vàng” rực rỡ, vàng son ấy là phẩm giá của người Hà Nội, là truyền thống cốt lõi của người Hà Nội.
Trả lời Câu 2:
Các nhân vật khác trong truyện:
– Nhân vật “tôi”: Đằng sau lời nói, hình ảnh nhân vật “tôi” – một người đã chứng kiến và tham gia vào nhiều chặng đường lịch sử của dân tộc – bị mờ nhạt.
Nhân vật “tôi” đã có những quan sát tinh tế, những cảm nhận sắc bén, nhạy bén, nhất là về nhân vật cô Hiền, người Hà Nội.
Giai điệu sâu lắng, vui tươi, hài hước, thông minh ẩn chứa hình ảnh một con người thiết tha gắn bó với vận mệnh đất nước và trân trọng những giá trị văn hóa nhân vật. Nhân vật “tôi” là hình tượng người trần thuật của Nguyễn Khải, một nghệ thuật sắc sảo đã mang đến cho tác phẩm một góc nhìn trần thuật chân thực, khách quan và đúng đắn, sâu sắc.
– Nhân vật Dũng: Con Trai Đầu Lòng được yêu quý hết mực của Cô Hiền.
Người theo lời mẹ dạy về lối sống anh hùng và 660 thanh niên ưu tú của Hà Nội ra đi cống hiến tuổi thanh xuân cho non sông., bảo vệ tổ quốc, bảo vệ Hà Nội.
=> Nhân vật Dũng, Tuất và tất cả những chàng trai Hà Nội đã phát huy tinh thần của người Hà Nội cũng phẩm giá cao quý của người Việt Nam khi đất nước cần sẵn sàng chiến đấu.
– Một số nhân vật khác: Bên cạnh phẩm chất cao đẹp của người Hà Nội, một số người đã có những “nhận xét không mấy vui vẻ” về nhân vật “tôi” người Hà Nội.
– Có một “ông bạn trẻ đạp xe như gió” suýt tông xe người ta, nhưng sau đó lái xe vượt qua quay đầu lại chửi”Tiên sư cái anh già”,
Những người mà nhân vật của tôi quên hỏi.. .
=> Đây là những “những hạt sạn” của Hà Nội, bây giờ phải làm nhiều việc để giữ gìn và phát huy nét đẹp trong cốt cách của người Hà Nội. Tuy nhiên đấy cũng chỉ là số ít, Hà Nội luôn là cốt lõi của đất nước và ở đó có những người mẹ sẵn sàng để đứa con yêu quý của mình đi lên chiến tuyến đóng góp sức mình bảo vệ Tổ quốc, và những đứa con chiến sĩ anh hùng sẵn sàng huy sinh thân mình giữ gìn toàn vẹn lãnh thổ đất nước Việt Nam.
Trả lời Câu 3:
Ý nghĩa truyện “cây si cổ thụ”
– Hình ảnh “cây si cổ thụ …” nói lên quy luật muôn thuở của cuộc sống ⇒ khẳng định niềm tin của nhân dân rằng thành phố đã kiên cường cứu sống cây si. .
– Cây si còn là một biểu tượng nghệ thuật, một ẩn dụ cho vẻ đẹp của Hà Nội: Hà Nội có thể đổ nát, ô nhiễm, nhưng Hà Nội vẫn với những truyền thống văn hóa thân thương. Được yêu mến trong suốt lịch sử, nó là cốt lõi, bản chất và linh hồn của đất nước.
Trả lời Câu 4:
Đặc điểm nghệ thuật của tác phẩm:
– Nghệ thuật trần thuật:
Giọng điệu trần thuật: thể nghiệm, tự nhiên, trần tục và nặng tính suy tưởng, giàu tính khái quát, triết lí và tính đa âm phong phú, đậm chất trần thuật rất đời thường mà hiện đại.
Lối kể: khi kể, tác giả thường đặt một sự việc, vấn đề dưới nhiều góc độ khác nhau (kết hôn, lễ độc lập, nuôi dạy con cái, đối thoại…) ⇒ Tạo sự bình đẳng trong quan hệ giữa tác giả và bạn bè trong truyện ảnh hưởng đến tính dân chủ hóa của văn học . .
– Tạo nhân vật:
Tạo cuộc gặp gỡ giữa nhân vật “tụi” với các nhân vật khác.
Ngôn ngữ nhân vật giúp lột tả tính cách (ngôn ngữ nhân vật “tụi” đầy suy tư, nghiền ngẫm, xen lẫn hóm hỉnh, tự trào; của cô Hiền thì súc tích, rõ ràng, dứt khoát…).
2. Tìm hiểu chung về Một người Hà Nội
Câu 1: Nội dung sau về truyện ngắn Một người Hà Nội đúng hay sai?
“Một người Hà Nội phát hiện vẻ đẹp trong chiều sâu tâm hồn, tính cách con người Việt Nam qua bao biến động, thăng trầm của đất nước”.
A. Đúng
B. Sai
Đáp án: A
Câu 2: Một người Hà Nội xoay quanh câu chuyện cuộc đời của nhân vật nào?
A. Cô Hiền
B. Chị Đại
C. Anh Khải
D. Anh Dũng
Đáp án: A
Câu 3: Đáp án nào không phải là giá trị nội dung của tác phẩm Một người Hà Nội ?
A. Khẳng định sức sống bền bỉ của các giá trị văn hóa mang nét đẹp Hà Nội
B. Gửi gắm niềm thiết tha gìn giữ các giá trị văn hóa cho hôm nay và mai sau
C. Nhân vật cô Hiền là “một người Hà Nội” mãi mãi là hạt bụi vàng trong bể trầm tích của văn hóa xứ sở
D. Bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con người: một cách nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng
Đáp án: D
Câu 4: Qua tác phẩm Một người Hà Nội, tác giả Nguyễn Khải bày tỏ thái độ, tình cảm gì?
A. Nhà văn bày tỏ tình yêu quê hương, đất nước tha thiết, sâu sắc.
B. Nhà văn bày tỏ thái độ ngợi ca, trân trọng những người có ý thức giữ gìn các giá trị truyền thống.
C. Nhà văn phê phán lối ứng xử xuống cấp của người Hà Nội.
D. Tất cả các đáp án trên
Đáp án: C
Câu 5: Giá trị nghệ thuật của tác phẩm Một người Hà Nội :
A. Giọng điệu trần thuật vừa tự nhiên, dân dã, hài hước vừa chiêm nghiệm, suy tư, triết lí.
B. Nghệ thuật xây dựng nhân vật
C. Cả hai đáp án trên đều đúng
D. Cả hai đáp án trên đều sai
Đáp án: C
Câu 6: Tác phẩm Một người Hà Nội thuộc thể loại:
A. Kịch
B. Truyện ngắn
C. Truyện vừa
D. Tiểu thuyết
Đáp án: B
Câu 7: Truyện ngắn Một người Hà Nội được in trong tập truyện nào của Nguyễn Khải?
A. Một người Hà Nội
B. Một thời gió bụi
C. Hà Nội trong mắt tôi
D. Sống ở đời
Đáp án: A
Câu 8: Tác phẩm Một người Hà Nội được Nguyễn Khải sáng tác trong hoàn cảnh như thế nào?
A. Tác phẩm ra đời khi đất nước đang bước vào giai đoạn cuối của cuộc kháng chiến chống Mĩ
B. Tác phẩm ra đời khi đất nước đang chuyển mình xóa bỏ dần mô hình kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường với những rạn vỡ tất yếu theo cả hai hướng tích cực và tiêu cực trong quan niệm sống, cách sống và cách lựa chọn các giá trị.
C. Tác phẩm ra đời khi đất nước có nhiều thăng trầm, biến động, những giá trị truyền thống cũng dân phai mờ, đặc biệt là những giá trị của người Hà Nội.
D. Cuộc kháng chiến chống Mĩ và tay sai vừa kết thúc thắng lợi, đất nước trở về muôn mặt đời thường với những tàn dư của chiến tranh.
Đáp án: C
Câu 9: Truyện ngắn Một người Hà Nội được sáng tác năm bao nhiêu?
A. 1988
B. 1989
C. 1990
D. 1991
Đáp án: C
3. Phân tích Một người Hà Nội
Câu 1: Cô Hiền xuất thân trong một gia đình như thế nào?
A. Gia đình giàu có
B. Gia đình nông dân
C. Gia đình công giáo
D. Gia đình nho giáo
Đáp án: A
Câu 2: Nội dung sau đúng hay sai?
“Thời kì kháng chiến chống Pháp, cô Hiền cùng gia đình di tản về vùng quê sinh sống”.
A. Đúng
B. Sai
Đáp án: B
Câu 3: Thời trẻ, cô Hiền là người như thế nào?
A. Thùy mị, nết na
B. Thông minh, xinh đẹp
C. Giàu đức hi sinh
D. Tất cả các đáp án trên
Đáp án: B
Câu 4: Chồng cô Hiền là ai?
A. Một sĩ quan trong quân đội
B. Một nhà văn
C. Một người nghệ sĩ
D. Một ông giáo cấp tiểu học
Đáp án: D
Câu 5 : Nhân vật Dũng trong truyện có mối quan hệ như thế nào với cô Hiền?
A. Con trai cả
B. Con trai thứ hai
C. Cháu họ
D. Hàng xóm
Đáp án: A
Câu 6: Cô Hiền kết thúc việc sinh con vào năm bao nhiêu tuổi?
A. Kết thúc vào năm 30 tuổi
B. Kết thúc vào năm 35 tuổi
C. Kết thúc vào năm 40 tuổi
D. Kết thúc vào năm 45 tuổi
Đáp án: C
Câu 7 : Cô Hiền luôn trân trọng, nâng niu, gìn giữ những giá trị truyền thống văn hóa của người Hà Nội, thể hiện qua chi tiết:
A. Dặn dò bọn trẻ: “Là người Hà Nội thì cách đi đứng, nói năng phải chuẩn, không được sống tùy tiện, buông tuồng”.
B. Dạy con từ những điều nhỏ nhất: cách ngồi, cách cầm bát cầm đũa, cách múc canh, cả cách nói chuyện trong bữa ăn.
C. Có niềm tin mãnh liệt vào những giá trị cổ truyền: “Với người già, bất kể ai, cái thời đã qua luôn là thời vàng son, mỗi thế hệ đều có thời vàng son của họ. Hà Nội thì không.
D. Tất cả các đáp án trên.
Đáp án: D
Câu 8: Chi tiết nào thể hiện cô Hiền là một người phụ nữ thông minh, quyết đoán, có đầu óc thực tế và giỏi tính toán?
A. Sau ngày Hà Nội giải phóng, cô vẫn có hai dinh cơ, một nhà đang ở và một nhà đang cho thuê ở Hàng Bún.
B. Năm 1956, cô Hiền bán ngôi nhà ở Hàng Bún cho người bạn mới ở kháng chiến về.
C. Gần ba mươi tuổi cô mới đi lấy chồng, lấy mông ông giáo dạy cấp tiểu học. Ngừng sinh con ở tuổi 40.
D. Tất cả các đáp án trên
Đáp án: D
Câu 9 : Nhân vật “tôi” trong truyện ngắn Một người Hà Nội là ai ?
A. Con trai cô Hiền
B. Một người lính, một người họ hàng xa của cô Hiền
C. Con rể của cô Hiền
D. Hàng xóm của cô Hiền
Đáp án: B
Câu 10: “Tao không khuyến khích, cũng không ngăn cản, ngăn cản tức là bảo nó tìm đường sống để các bạn nó phải chết, cũng là một cách giết chết nó”.
Câu nói trên của cô Hiền thể hiện điều gì?
A. Cô Hiền là người phụ nữ giàu tự trọng và sống có trách nhiệm. Bà cũng dạy con cái của mình như vậy.
B. Cô Hiền là người phụ nữ giàu tình yêu thương con
C. Cô Hiền là người phụ nữ biết chu toàn mọi việc như một người nội tướng trong gia đình.
D. Tất cả các đáp án trên.
Đáp án: A
