Truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" là một tác phẩm tinh tế và sâu sắc, tạo nên một bức chân dung tuyệt đẹp về một người lao động bình thường, qua suy nghĩ của các nhân vật khác. Dưới đây là Soạn bài Lặng lẽ Sa Pa (ngắn gọn, chi tiết) SGK Ngữ Văn lớp 9
Mục lục bài viết
1. Tác giả Nguyễn Thành Long:
Tác giả Nguyễn Thành Long (1925 – 1991) sinh ra và lớn lên tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. Ông bắt đầu sự nghiệp viết văn từ thời còn tham gia kháng chiến chống Pháp. Với tài năng văn chương của mình, ông trở thành một trong những cây bút nổi tiếng chuyên viết về truyện ngắn và kí.
Nguyễn Thành Long, một nhà văn giàu kinh nghiệm và kiến thức. Tấm lòng đôn hậu của ông đã được ghi nhận trong giới văn học. Qua những chuyến đi, ông đã kết nối với nhiều bạn bè và đối tác. Những người này đã trở thành nguồn cảm hứng cho ông trong các tác phẩm. Việc tận dụng mối quan hệ một cách khéo léo và chân thật đã giúp cho ông tạo ra những tác phẩm đầy cảm xúc và sắc nét.
Ông được biết đến với nhiều tác phẩm tiêu biểu, bao gồm tập truyện ngắn “Ta và chúng nó” (1950), tập bút ký “Bát cơm Cụ Hồ” (1952), “Gió bấc gió nồm” (1956), tập truyện ngắn “Hướng điền” (1957), truyện “Tiếng gọi” (1960), tập truyện ngắn “Chuyện nhà chuyện xưởng” (1962), truyện vừa “Trong gió bão” (1963),
2. Tác phẩm Lặng lẽ Sapa:
Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là kết quả của chuyến đi lên Lào Cai vào mùa hè năm 1970 của nhà văn. Tác phẩm này được rút ra từ tập truyện “Giữa trong xanh” được xuất bản vào năm 1972.
Bố cục câu chuyện được chia theo ba phần.
Phần đầu tiên bao gồm từ đầu đến “Thế nào bác cũng thích vẽ hắn”: những đoạn kể về hình ảnh của một anh thanh niên được bác lái xe miêu tả và đồng thời cũng là người kể chuyện.
Phần thứ hai của truyện Tiếp theo đến “có vật gì như thế”: tiếp tục đưa người đọc đến cuộc gặp gỡ và trò chuyện giữa anh thanh niên, cô kĩ sư và bác họa sĩ.
Cuối cùng, phần thứ ba của truyện phần còn lại: đưa người đọc đến cuộc chia tay của ba nhân vật chính.
3. Tóm tắt Lặng lẽ Sapa:
Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” xoay quanh anh thanh niên đang làm việc trên đỉnh núi Yên Sơn trong thời tiết khắc nghiệt, thực hiện công tác khí tượng để cung cấp các số liệu thời tiết. Một ngày nọ, anh gặp gỡ ông họa sĩ và cô kĩ sư đến thăm từ phía xuống dưới. Anh đã chia sẻ về công việc và cuộc sống hàng ngày của mình với họ, mặc dù công việc vất vả nhưng anh vẫn tự giác thực hiện mỗi ngày.
Trong cuộc trò chuyện, ông họa sĩ đã phát hiện ra phẩm chất cao quý và tâm hồn chân thật của anh, và muốn vẽ một bức chân dung của anh. Nhưng anh đã từ chối và giới thiệu cho ông họa sĩ những người mà anh cho là xứng đáng hơn. Sau khi ra về, anh tặng cho họ một vài quả trứng.
Chuyến đi đó để lại những ấn tượng tốt đẹp trong lòng ông họa sĩ và cô kĩ sư về những người lao động âm thầm cống hiến sức lực của mình cho đất nước.
4. Đọc hiểu văn bản Lặng lẽ Sapa:
4.1. Nhận xét về cốt truyện và tình huống cơ bản của truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”:
Trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”, cốt truyện tập trung vào một cuộc gặp gỡ tình cờ giữa ba nhân vật: một ông họa sĩ, một cô kỹ sư và một anh thanh niên bình thường. Mặc dù đơn giản nhưng cốt truyện này đã được tác giả xây dựng một cách tinh tế và sâu sắc, khiến cho người đọc cảm nhận được những nét đẹp tinh tế trong tình huống và cảm xúc của các nhân vật.
Tác phẩm này được tác giả miêu tả như “một bức chân dung”, và nó cho thấy bức tranh về anh thanh niên bình thường, một người lao động trong cuộc sống hiện đại. Nhân vật chính của truyện được xây dựng qua suy nghĩ của các nhân vật khác, bao gồm bác lái xe, ông họa sĩ và cô kỹ sư. Những suy nghĩ của họ đã tạo nên bức chân dung tuyệt đẹp của anh chàng này.
Tác giả đã khéo léo tạo nên một không gian lãng mạn và trữ tình, qua những chi tiết đầy cảm xúc, tạo nên bầu không khí ấm áp và hạnh phúc. Những tình huống, hành động của nhân vật được tả rất chi tiết, nhẹ nhàng và tinh tế, giúp cho người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về tâm trạng của nhân vật.
4.2. Nhân vật anh thanh niên:
Anh thanh niên trong truyện được giới thiệu qua nhiều khía cạnh khác nhau. Từ giới thiệu của bác lái xe, ta biết anh là một người trẻ tuổi, 27 tuổi, làm việc trong lĩnh vực khí tượng và vật lý địa cầu. Anh sống một mình trên đỉnh Yên Sơn, cao hai nghìn sáu trăm mét, nơi chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. Nhưng từ ấn tượng của người họa sĩ, ta cũng thấy được nét rạng rỡ trên gương mặt anh, dù anh có tầm vóc nhỏ bé.
Anh thanh niên sống trong một ngôi nhà sạch sẽ, gọn gàng, chỉ có một chiếc giường con, một bàn học và một giá sách. Anh nuôi gà, trồng rau và tự học. Tuy sống một mình ở nơi hoang sơ, nhưng anh vẫn giữ cho cuộc sống của mình đầy đủ và ý nghĩa.
Công việc hàng ngày của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất và dự báo thời tiết hàng ngày. Anh thanh niên có tinh thần trách nhiệm cao, yêu nghề và luôn cẩn thận, tỉ mỉ trong công việc. Anh cũng có suy nghĩ sâu sắc về công việc của mình và những người lao động khác. Anh luôn nhìn thấy mình và công việc là một đôi, và luôn tự hỏi mình sinh ra để làm gì, đẻ ở đâu, và vì ai mà làm việc. Anh cũng khâm phục những con người lao động khác như ông kỹ sư ở vườn rau Sa Pa và đồng chí nghiên cứu khoa học đang làm bản đồ sét. Tất cả những suy nghĩ này cho thấy anh thanh niên trong truyện là một người nghiêm túc trong công việc, biết trân trọng những người xung quanh mình.
4.3. Nhân vật ông họa sĩ:
– Là một người yêu nghệ thuật đam mê vẽ tranh, ông đã dành thời gian đi thực tế trước khi về hưu. Ông đã bày tỏ sự quan tâm đến anh thanh niên và bắt đầu phác họa anh ngay lập tức.
– Cảm xúc của ông họa sĩ trước anh thanh niên:
Ông đã bị xúc động mạnh khi nhìn thấy anh thanh niên tầm vóc nhỏ bé, nhưng khuôn mặt rạng rỡ. Ngạc nhiên khi thấy anh ta hái hoa và tặng cho cô kỹ sư. Ông cũng cảm thấy rất ngưỡng mộ vì những công việc mà anh thanh niên đã làm được.
– Sau cuộc trò chuyện với anh thanh niên:
Ông đã bày tỏ ý định vẽ bức chân dung của anh. Từ đó, ông nhận ra rằng nghệ thuật và hội hoạ là công việc khó khăn và gian nan trong hành trình cuộc đời.
– Các nhân vật khác đã có những cảm nhận khác nhau về anh thanh niên:
+ Bác lái xe đã giới thiệu anh thanh niên với những đặc điểm như tuổi tác, nghề nghiệp và nơi sống. Từ đó, ta có thể thấy anh thanh niên sống một mình và đơn độc trên đỉnh Yên Sơn.
+ Cô kỹ sư đã tặng hoa cho anh thanh niên và nhận thấy anh ta là một người rất tỉ mỉ và chính xác trong công việc.
Từ các cảm nhận và giới thiệu của các nhân vật, chúng ta có thể thấy hình ảnh của anh thanh niên hiện lên với một cách nhìn khách quan và chân thực. Anh ta là một người trẻ sống cô đơn trên đỉnh núi cao, làm việc với trách nhiệm cao, tỉ mỉ và chính xác, và được đánh giá cao bởi những người xung quanh.
4.4. Sự kết hợp giữa các yếu tố trữ tình, bình luận với tự sự trong tác phẩm:
Trong tác phẩm này, sự kết hợp giữa yếu tố trữ tình, bình luận và tự sự đã tạo nên một chất liệu độc đáo. Những chi tiết tạo nên chất trữ tình trong tác phẩm bao gồm vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa thơ mộng như những rặng đào, đàn bò lang, những cây thông cao quá đầu rung tít trong nắng, những bông hoa đẹp mắt. Cùng với đó là tâm hồn của các nhân vật trong tác phẩm như anh thanh niên với cách sống, cách nghĩ đẹp đẽ, bác họa sĩ đam mê nghệ thuật và cô kỹ sư trẻ trung, giàu nhiệt huyết và mơ mộng. Những chi tiết này giúp tăng thêm tính thơ mộng cho câu chuyện, tạo ra sự đẹp đẽ và giúp độc giả cảm nhận được cảm xúc chân thực của các nhân vật.
4.5. Chủ đề của truyện:
Trong truyện Lặng lẽ Sa Pa, hình ảnh những người lao động bình thường được mô tả rất thành công, đặc biệt là anh chàng thanh niên làm công tác khí tượng, đang sống một mình trên đỉnh núi cao. Truyện nhấn mạnh sự đẹp đẽ của con người lao động và giá trị ý nghĩa của những công việc thầm lặng.
