Soạn bài Khoảng trời, hố bom (Cánh diều Ngữ văn lớp 10)

1. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?

A. “Em” – cô thanh niên xung phong

B. “Tôi” – người lính trên đường hành quân

C. Đồng đội của “tôi” – những người lính

D. Bạn bè của “tội” – những người “có gương mặt em riêng”

Đáp án đúng là:

 A. “Em” – cô thanh niên xung phong

2. Phương án nào nêu đúng về các hình ảnh “ngọn lửa”, vì sao ngời chói lung linh”, “làn mây trắng”, vầng dương” trong bài thơ?

A. Hình ảnh tả thực khung cảnh hố bom nơi người nữ thanh niên hi sinh

B. Hình ảnh tả thực con đường hành quân của nhân vật trữ tình

C. Hình ảnh biểu tượng cho sự bất tử của vẻ đẹp thanh xuân và tâm hồn người nữ thanh niên xung phong

D. Hình ảnh biểu tượng cho vẻ đẹp trường tồn của thiên nhiên đất nước

Đáp án đúng là: 

C. Hình ảnh biểu tượng cho sự bất tử của vẻ đẹp thanh xuân và tâm hồn người nữ thanh niên xung phong

3. Khổ nào trong bài thơ thể hiện sự hi sinh dũng cảm của người nữ thanh niên xung phong?

A. Khổ 1.

B. Khổ 2

C. Khổ 4.

D. Khổ 5

Đáp án đúng là: 

A. Khổ 1.

4. Phương án nào sau đây không thể hiện nội dung của khổ thơ thứ tư?

A. Sự bất tử hoá vẻ đẹp cao cả của người nữ thanh niên xung phong

B. Cảm hứng ngợi ca, trân trọng sự hi sinh cao cả của người nữ thanh niên xung phong

C. Nỗi đau đớn, bị thương trước sự hi sinh của người nữ thanh niên xung phong

D. Ý nghĩa cao cả của sự hi sinh dũng cảm ở những người nữ thanh niên xung phong

Đáp án đúng là: 

C. Nỗi đau đớn, bị thương trước sự hi sinh của người nữ thanh niên xung phong

5. Phương án nào nếu đúng biện pháp tu từ được sử dụng trong dòng thơ “Cái chết em xanh khoảng trời con gái” và tác dụng của biện pháp đó?

A. Ẩn dụ – Sự trân trọng, xúc động sâu sắc trước hành động hi sinh, dâng hiến trọn vẹn tuổi thanh xuân cho Tổ quốc của người nữ thanh niên xung phong

B. Hoán dụ – Sự khẳng định vẻ đẹp tâm hồn bất tử của người nữ thanh niên xung phong

C. Nhân hoá – Sự hi sinh, dâng hiến trọn vẹn tuổi thanh xuân cho Tổ quốc của người nữ thanh niên xung phong đã thấu động cả thiên nhiên

D. So sánh – Sự hi sinh, dâng hiến trọn vẹn tuổi thanh xuân cho Tổ quốc của người nữ thanh niên xung phong cao cả, đẹp đẽ như khoảng trời còn mãi

Đáp án đúng là: 

B. Hoán dụ – Sự khẳng định vẻ đẹp tâm hồn bất tử của người nữ thanh niên xung phong

6. Điểm gặp gỡ giữa nhân vật người nữ thanh niên xung phong trong bài thơ trên và người lính trong bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo của Trần Đăng Khoa là gì?

A. Tâm hồn lạc quan, yêu đời

B. Tình yêu cao cả dành cho Tổ quốc

C. Tình yêu lứa đôi thuỷ chung, son sắt

D. Nỗi nhớ quê hương, gia đình da diết

Đáp án đúng là: 

B. Tình yêu cao cả dành cho Tổ quốc

7. Em hiểu như thế nào về nhan đề bài thơ Khoảng trời, hổ bom?

Lời giải

Nhan đề nhắc đến hai hình ảnh tương phản: khoảng trời và hố bom. Hố bom là hiện thực chiến tranh khốc liệt, là đau thương, mất mát, đồng thời cũng là biểu tượng của sự khốn khổ và tàn phá. Khoảng trời trước hết gợi lên tâm hồn thanh khiết, cao cả của người con gái đã hi sinh, là biểu tượng của sự thuần khiết, của sự tự do, và cũng là biểu tượng của sự bình yên và hòa bình. Vì tình yêu quê hương và hy vọng vào hòa bình của dân tộc, người con gái ấy đã hi sinh mạng sống của mình, để tạo ra một tương lai tươi sáng cho thế hệ tương lai.

Trong thảm họa chiến tranh, hố bom trở thành biểu tượng của sự tàn phá và đau thương. Những cánh đồng xanh tươi, những ngôi nhà bình dị đã bị phá hủy, để lại những mảnh vỡ và đổ nát khắp nơi. Hố bom mang trong mình những ký ức đau buồn về những người đã mất đi trong cuộc chiến, về những gia đình tan nát và những đứa trẻ mất cha mẹ.

Trái ngược với hố bom, khoảng trời trở thành biểu tượng của sự bình yên và hy vọng. Khi nhìn lên bầu trời xanh thẳm, chúng ta có thể cảm nhận được tâm hồn thanh thản và cao cả của những người đã hi sinh trong chiến tranh. Khoảng trời là nơi chúng ta tìm thấy sự tự do và hy vọng vào một tương lai tươi sáng. Đó là nơi chúng ta có thể mơ ước và khao khát hòa bình, nơi mà mọi giới hạn và biên giới đều tan biến.

Người con gái đã hi sinh trong cuộc chiến là biểu tượng của sự hy sinh và lòng yêu nước. Bằng cả tấm lòng và tinh thần vững chắc, họ đã đặt mạng sống của mình vào tương lai của quê hương. Họ đã làm mọi cách có thể để đảm bảo rằng thế hệ tương lai sẽ không phải chịu đựng những đau khổ và mất mát như họ đã trải qua. Họ là những người hùng vô danh, những ngọn nến sáng trong bóng tối của chiến tranh.

Vì vậy, khi nhìn vào những hình ảnh của khoảng trời và hố bom, chúng ta phải nhớ về sự hy sinh và những giá trị cao quý mà những người con gái đã mang lại. Họ đã làm việc để tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn, một thế giới không còn chứa đựng sự tàn phá và chiến tranh. 

8. Chỉ ra và phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ trong bài thơ:

Câu thơ của Lâm Thị Mỹ Dạ là một tác phẩm ngắn gồm 8 từ được chia làm 2 vế cân xứng đối nhau. Về mặt kỹ thuật, vế thứ nhất của câu thơ thể hiện sự mưu trí và vế thứ hai thể hiện tinh thần quả cảm vô song. Bản thân câu thơ này đã thể hiện được tính thẩm mỹ và sự tinh tế của tác giả.

“Đánh lạc hương thù // hứng lấy luồng bom”

Trong đoạn văn, cô gái được miêu tả là mở đường “đêm ấy” và đã hy sinh một cách cực kỳ anh dũng. Sự hy sinh cao cả của cô đã được nhà thơ cảm nhận như là một sự hóa thân kỳ diệu vào quê hương và đất nước, trong sự vĩnh hằng của thiên nhiên và trong cuộc sống của những người đang sống. Điều này cho thấy lòng dũng cảm và tình yêu thương sâu sắc mà những người dân đang sống trong quê hương của họ mang trong mình.

Bản thân câu thơ này không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là một lời tưởng nhớ và ca ngợi những người anh hùng đã hy sinh vì đất nước. Nó là một cách để tôn vinh những người đã đấu tranh và bảo vệ quê hương, đồng thời thể hiện lòng biết ơn và tình cảm sâu sắc của nhà thơ đối với họ.

9. Bài thơ gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm, trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay đối với Tổ quốc?

Chúng ta, thế hệ trẻ ngày nay được sống trong một xã hội đã không còn những khói lửa, bom đạn của chiến tranh, mà thay vào đó là bầu trời xanh của hòa bình, của độc lập, tự do. Thời kì yên bình này, thì trách nhiệm của mỗi con người Việt Nam, và nhất là của mỗi con người trẻ tuổi đã không còn chỉ là bảo vệ đất nước, mà là bảo vệ và xây dựng nước nhà giàu, đẹp và mạnh. Để làm được điều đó, mỗi một con người, mỗi một thanh niên, mỗi một tuổi trẻ phải luôn rèn luyện về tri thức, tôi luyện về nhân phẩm, phải luôn quan tâm, chú ý đến những sự kiện, sự việc trong nước nhà và quan trọng hơn hết, phải biết yêu thương người thân, bạn bè, quê hương, đất nước… Ngoài ra, chúng ta cũng cần phải nắm vững kiến thức về lịch sử, văn hóa và địa lý của quê hương. Việc này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của đất nước, đồng thời tôn trọng và tự hào về những giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc.

Bên cạnh đó, việc quan tâm và tham gia vào các sự kiện, sự việc trong nước cũng là cách để chúng ta thấy rằng mỗi một hành động nhỏ của chúng ta đều có thể góp phần vào sự phát triển của đất nước. Chúng ta có thể tham gia vào các hoạt động xã hội, tình nguyện để giúp đỡ những người khó khăn, góp phần xóa bỏ nghèo đói và bất công xã hội. Đồng thời, chúng ta cũng nên tham gia vào các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao và giáo dục để phát triển bản thân và đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

Ngoài ra, việc rèn luyện về tri thức và nhân phẩm cũng cần được chú trọng. Chúng ta cần không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn để có thể đáp ứng được yêu cầu công việc và đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội. Đồng thời, chúng ta cũng cần rèn luyện về nhân phẩm, xây dựng đạo đức và phẩm chất tốt đẹp để trở thành những công dân tốt, có ý thức và trách nhiệm với xã hội.

Trên hết, chúng ta không nên quên yêu thương và quan tâm đến những người xung quanh, những người thân yêu và quê hương. Yêu thương và đoàn kết là những giá trị quan trọng để chúng ta có thể xây dựng một xã hội văn minh, hạnh phúc và phát triển. Hãy cùng nhau xây dựng và gìn giữ nền văn minh Việt Nam, để chúng ta và những thế hệ sau này có một cuộc sống tốt đẹp hơn.

10. Từ hai dòng thơ: “Gương mặt em, bạn bè tôi không biết / Nên mỗi người có gương mặt em riêng”, hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) thể hiện cảm nhận về nhân vật “em” trong bài thơ:

Trong bài viết “Khoảng trời, hố bom”, hai dòng thơ “Gương mặt em, bạn bè tôi không biết/Nên mỗi người có gương mặt em riêng” khắc sâu vào lòng người và tạo nên những cảm xúc đặc biệt về nhân vật “em”. Nhờ đó, chúng ta có thể hiểu rõ hơn rằng tác giả không chỉ đơn thuần miêu tả một cô gái cụ thể, mà đại diện cho một thế hệ trẻ – những cô gái thanh niên dũng cảm. Họ là những nhân vật nhỏ bé, không được biết đến nhưng lại sở hữu lòng gan dạ, sự kiên cường trong cuộc chiến chống lại kẻ thù xâm lược. “Em” đã trở thành một biểu tượng tưởng tượng, mang ý nghĩa thiêng liêng và đồng thời đơn giản mà gần gũi.