Soạn bài Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn Độc lập – Ngữ văn 6

1. Khái quát tác giả tác phẩm:

1.1. Tác giả:

– Tên: Bùi Đình Phong (1950)

– Quê quán: Hà Tĩnh

– Là nhà nghiên cứu hàng đầu về lãnh tụ Hồ Chí Minh với hàng loạt công trình có giá trị cao, đặc biệt là về tư tưởng, đạo đức, tác phong của Người.

1.2. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm:

– Thể loại: Văn bản thông tin

– Phương thức biểu đạt: Nghị luận

– Bố cục: 

+ Phần 1: (từ đầu… Hoa Kỳ): Bác đề nghị được có cuốn “Tuyên ngôn Độc lập” Hoa Kỳ 

+ Phần 2 (tiếp … Tuyên ngôn Độc lập): Các bước Bác hoàn thiện bản “Tuyên ngôn Độc lập”

+ Phần 3: Còn lại: Bác đọc bản “Tuyên ngôn Độc lập”

– Giá trị nội dung: Qua việc tìm hiểu kỹ lưỡng, người đọc sẽ nhận thấy rằng, “Tuyên ngôn Độc lập” của chủ tịch Hồ Chí Minh thật sự đã có một ảnh hưởng sâu rộng đến lịch sử pháp luật quốc tế, và giá trị của nó vẫn tồn tại cho đến ngày hôm nay và cả trong tương lai.

– Giá trị nghệ thuật: Tác giả Bùi Đình Phong đã trình bày lại sự kiện chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản “Tuyên ngôn Độc lập” theo trình tự thời gian một cách tỉ mỉ. Điều này giúp độc giả tiếp cận thông tin chính xác và thuyết phục nhất về sự kiện này.

2. Chuẩn bị:

Văn bản thuật lại một sự kiện là loại văn bản thông tin, ở đó người viết thuyết minh (trình bày, miêu tả, kể lại) một sự kiện (lịch sử, văn hoá, khoa học,…). 

– Khi đọc văn bản thông tin tái hiện một sự kiện theo trình tự thời gian cần chú ý :

– Ngày xuất bản của tài liệu: Thứ Bảy, 1-9-2018.

Nguồn xuất bản: Trên trang báo điện tử Baodanang.vn.

Thời điểm đó mang ý nghĩa: Chuẩn bị cho ngày kỷ niệm 73 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2-9-1945 – 2-9-2018).Thông tin chính mà tài liệu truyền đạt về sự kiện ra đời bản Tuyên ngôn Độc lập. Thông tin này chủ yếu nằm ở phần 2 của tài liệu.

Những thời điểm quan trọng được đề cập trong tài liệu. Với mỗi mốc thời gian đó, cũng đi kèm một sự kiện:

4/5/1945: Chủ tịch Hồ Chí Minh rời Pác Bó về Tân Trào.

22/8/1945: Bác rời Tân Trào và về Hà Nội.

Tối 25/8: Bác ở tầng 2 nhà 48 Hàng Ngang.

Sáng 26/8/1945: Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì cuộc họp Thường vụ Trung ương Đảng và chuẩn bị ra Tuyên ngôn Độc lập.

Ngày 27/8/1945: Bác đề nghị đầu tháng 9, Chính phủ ra mắt toàn dân Tuyên ngôn Độc lập.

Ngày 28, 29/9: Sáng Bác làm việc tại 12 Ngô Quyền, tối bác soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập.

30/8: Bác mời một số đồng chí đến trao đổi, góp ý cho bản thảo Tuyên ngôn Độc lập.

31/8: Bác bổ sung một số điểm cho Tuyên ngôn Độc lập.

14 giờ ngày 2/9/1945: Bác đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

+ Những phần tử như tiêu đề, phông chữ, mục lục, in đậm, số thứ tự, thụt đầu dòng, hình ảnh, âm thanh… trong văn bản có tác dụng tái hiện các sự kiện theo trình tự thời gian, trình bày một cách có logic, dễ hiểu và sống động, thu hút sự quan tâm của người đọc và giúp họ nhớ lại, hiểu rõ hơn về những sự kiện quan trọng.

+ Việc tái hiện sự kiện Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình vào ngày 2-9-1945 mang ý nghĩa lớn. Nó giúp người đọc hình dung toàn bộ quá trình dẫn đến sự kiện đó, nắm vững sự chuẩn bị của Bác cũng như của Chính phủ và Đảng, từ đó thấy rõ tầm quan trọng của một sự kiện lịch sử mà toàn dân tộc đều ghi nhớ.

– Trước khi tiến hành đọc văn bản của Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập”, hãy khám phá về tác giả Bùi Đình Phong:

PGS. TS Bùi Đình Phong ra đời vào năm 1950, quê quán tại huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.

Ông đã trải qua những thời kỳ khó khăn trong quân ngũ và tham gia vào các trận đánh tại chiến trường B (tỉnh Bình Định, Quảng Ngãi).

Tiếp theo, ông theo học đại học chuyên ngành lịch sử và sau đó được giao công tác tại Khoa Lịch sử, Đại học Tổng hợp Hà Nội.

Vào tháng 1 năm 1994, ông trở về làm việc tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, đảm nhận nhiệm vụ giảng dạy và nghiên cứu khoa học tại Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng.

Mặc dù đã nghỉ hưu, nhưng ông vẫn không ngừng miệt mài, say mê nghiên cứu khoa học và tham gia vào hoạt động giảng dạy.

3. Đọc hiểu:

3.1. Trong khi đọc:

Câu hỏi 1 trang 91 SGK Ngữ văn 6 tập 1:

Trả lời: 

Ngày đăng tải bài viết: Thứ Bảy, 1-9-2018 – trước một ngày kỉ niệm 73 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2018)

Câu hỏi 2 trang 91 SGK Ngữ văn 6 tập 1:

Trả lời: 

Phần được đánh dấu đậm (đoạn nhấn của bài viết) có các tác dụng sau:

– Tóm lược nội dung chính của bài báo.

– Lôi cuốn người đọc, giúp họ nắm bắt bản chất của thông điệp mà họ đang đọc.

Câu hỏi 3 trang 91 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Quan sát hai bức ảnh

Trả lời: 

– Ảnh 1 là Bác Hồ đang đọc bản Tuyên ngôn Độc lập vào ngày 2-9-1945.

– Ảnh 2 là Quảng trường Ba Đình ngày 2-9-1945 nơi Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập.

Câu hỏi 1 trang 92 SGK Ngữ văn 6 tập 1:

Trả lời: 

– Phần 1 cung cấp thông tin khi Bác Hồ rời Pác Bó về Tân Trào đã yêu cầu Trung úy Giôn đề nghị thả dù cho Người cuốn Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ.

– Khám phá sâu hơn về bản Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ:

+ Đây là một tuyên bố đã được thông qua bởi cuộc họp của Quốc hội lục địa thứ hai tại Tòa nhà bang Pennsylvania (hiện nay là Hội trường Độc lập) tại Philadelphia, Pennsylvania, vào ngày 4 tháng 7 năm 1776.

+ Nó tuyên bố rằng Mười ba thuộc địa đang trong trạng thái xung đột với Vương quốc Liên hiệp Anh sẽ xem mình là mười ba quốc gia độc lập có chủ quyền, không còn phụ thuộc vào sự cai trị của Anh.

Câu hỏi 2 trang 92 SGK Ngữ văn 6 tập 1:

Trả lời: 

Những thông tin cụ thể cần chú ý trong phần 2:

– Bác chủ trì cuộc họp Thường vụ Trung ương Đảng về đối nội đối ngoại, danh sách thành viên Chính phủ lâm thời, chuẩn bị ra Tuyên ngôn Độc lập.

– Bác Hồ soạn thảo, chuẩn bị kĩ lưỡng, yêu cầu sự đóng góp, chỉnh sửa từ một số đồng chí để có một bản Tuyên ngôn Độc lập chuẩn xác.

Câu hỏi 3 trang 92 SGK Ngữ văn 6 tập 1:

Trả lời: 

Các mốc thời gian diễn ra các sự việc trong văn bản:

4/5/1945: Hồ Chí Minh rời Pác Bó về Tân Trào.

22/8/1945: Bác rời Tân Trào và về Hà Nội.

Tối 25/8: Bác ở tầng 2 nhà 48 Hàng Ngang.

Sáng 26/8/1945: Hồ Chí Minh chủ trì cuộc họp Thường vụ Trung ương Đảng và chuẩn bị ra Tuyên ngôn Độc lập.

Ngày 27/8/1945: Bác đề nghị đầu tháng 9, Chính phủ ra mắt toàn dân Tuyên ngôn Độc lập.

Ngày 28, 29/9: Sáng Bác làm việc tại 12 Ngô Quyền, tối bác soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập.

30/8: Bác mời một số đồng chí đến trao đổi, góp ý cho bản thảo Tuyên ngôn Độc lập.

31/8: Bác bổ sung một số điểm cho Tuyên ngôn Độc lập.

14 giờ ngày 2/9/1945: Bác đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Câu hỏi 3 trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1:

Trả lời: 

Thông tin được đề cập trong phần 3 là sự kiện lịch sử quan trọng, khi Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2 tháng 9 năm 1945, tại Quảng trường Ba Đình..

3.2. Sau khi đọc:

Câu 1 trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập” thuật lại sự kiện gì, theo trình tự nào?

Trả lời: 

Văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập” thuật lại sự kiện ra đời của Tuyên ngôn Độc lập – khai sinh Việt Nam Dân chủ Cộng hòa theo trình tự thời gian.

Câu 2 trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Nêu nội dung chính của từng phần trong văn bản.

Trả lời: 

Nội dung chính của từng phần trong văn bản:

– Phần 1: Bác Hồ đã yêu cầu Trung úy Giôn để nghị đưa cuốn Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ cho Bác.

– Phần 2: Bác Hồ soạn thảo, chuẩn bị kĩ lưỡng cho bản Tuyên ngôn Độc lập.

– Phần 3: Bác đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2-9-1945 tại Quảng trường Ba Đình.

– Câu 3 trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Kẻ bảng sau vào vở và ghi lại mỗi thông tin cụ thể trong phần 2 của văn bản (tương ứng với từng mốc thời gian) bằng một câu:

Trả lời: 

Câu 4 trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Các bức ảnh được đưa vào văn bản nhằm mục đích gì?

Trả lời: 

Các bức ảnh được đưa vào văn bản nhằm minh họa sự kiện đang được thuật lại trong văn bản và thu hút người đọc.

Câu 5 trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Em thấy thông tin nào trong văn bản cần chú ý nhất? Vì sao?

Trả lời: 

Trong văn bản, điểm quan trọng nhất cần tập trung là về sự kiện Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đây là một bước ngoặt quan trọng, xác định sự độc lập, nhân quyền, và chủ quyền của người Việt Nam. Nước Việt Nam có tên gọi riêng, chế độ riêng, và lãnh thổ riêng.

Câu 6 trang 93,94 SGK Ngữ văn 6 tập 1: Tờ lịch sau đây nhắc đến sự kiện lịch sử nào và cho em biết những thông tin gì về sự kiện ấy? Cách trình bày thông tin về sự kiện lịch sử ở tờ lịch này có gì khác với văn bản Hồ Chí minh và “Tuyên ngôn Độc lập”?

Trả lời: 

– Tờ lịch nhắc đến sự kiện lịch sử ngày Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Việt Nam 2-9-1945. 

– Qua tờ lịch em biết những thông tin về sự kiện ấy: 

+ Sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, ngày 2-9-1945, Bác Hồ thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra đất nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

+ Bản tuyên ngôn khẳng định Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập.

+ Toàn thể dân tộc quyết tâm giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.

– Cách trình bày thông tin về sự kiện lịch sử:

+ Tờ lịch: Trình bày ngắn gọn theo hình thức một đoạn văn, tập trung sự kiện, ý nghĩa của ngày 2-9-1945

+ Văn bản Hồ Chí minh và “Tuyên ngôn Độc lập”: Trình bày theo các dấu mốc sự kiện lịch sử dẫn tới ngày 2-9-1945, đem đến cái nhìn chi tiết cụ thể, theo dốc mốc thời gian dẫn tới sự kiện lịch sử đó. Bên cạnh đó là hình ảnh minh họa thu hút người đọc.