Soạn bài Hình ảnh hoa sen trong bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen

1. Chuẩn bị đọc:

1.1. Một số bài ca dao viết về hình ảnh hoa sen:

Bài ca dao số 1:

Hoa sen nở đẹp trong đầm
Mùi hương tinh khiết âm thầm tỏa bay
Yêu thương vun bón tháng ngày
Nay hoa hé nhụy lòng đầy nao nao

Bài ca dao số 2:

Xuống đồng ngắt lá rau xanh,
Thấy chim loan phượng đỗ cành sen dâu.
Người ơi trở lại xơi trầu,
Tham nơi phú quý bỏ nhau sao đành.

Bài ca dao số 3:

Rủ nhau ra tắm hồ sen,
Nước trong bóng mát, hương chen cạnh mình.
Cứ chi vườn ngọc, ao quỳnh
Thôn quê vẫn thú hữu tình xưa nay

Bài ca dao số 4:

Bấy lâu còn lạ chưa quen,
Hỏi hồ đã có hoa sen chưa hồ?
Hồ còn leo lẻo nước trong,
Bấy lâu chỉ dốc một lòng đợi sen!

Bài ca dao số 5:

Xin cho sen sắc ngọt ngào
Ơn đời mưa nắng dạt dào tinh khôi
Tiếng cười luôn thắm trên môi
Dáng thanh tâm tịnh, đứng ngồi thoảng hương

Bài ca dao số 6:

Dù cho tình lắm đắng cay
Yêu không oán hận tình vầy tim đau
Thủy chung giữ vẹn sắc màu
Đẹp tươi sen nở, ngẩng đầu ngạo nhân

1.2. Chia sẻ cảm nhận của em về bài ca dao: 

Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng

Nhị vàng, bông trắng, lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. 

Bài ca dao trên thực sự là một tác phẩm thơ tuyệt vời. Với những từ ngữ mộc mạc, giản dị và thể thơ lục bát – một thể thơ truyền thống từ thời ông cha ta, bài thơ đã kết hợp một cách khéo léo và tự nhiên, tạo nên sự nổi bật cả về nội dung và hình thức. Tác giả dân gian đã mượn hình ảnh ẩn dụ của “bông sen” để thổi hồn vào bài thơ, gửi gắm những tình cảm, tâm tư sâu sắc để bày tỏ cảm xúc, nỗi niềm và sự thanh khiết, trong sạch của mình. Bên cạnh đó, bài thơ còn sử dụng một số biện pháp nghệ thuật như điệp từ và sử dụng từ loại đặc biệt để lột tả cây sen một cách tinh tế. Câu thơ trong bài ca dao nhịp nhàng, thanh điệu tạo nên sự gợi cảm xúc lớn trong lòng người đọc, như một dòng chảy êm đềm mà không thể quên được.

2. Trải nghiệm cùng văn bản: 

2.1. Theo dõi: 

Từ “lại” được sử dụng rất đắt, có tác dụng nhấn mạnh sự đa dạng nhiều thành phần và màu sắc đáng chú ý của cây sen. Từ “chen” nói lên sự kết hợp chặt chẽ giữa hoa và nhị, chứng tỏ rằng đây là một bông hoa sen vừa mới nở. Điều này thể hiện một cảnh tượng tươi mới và đẹp mắt, khi những cánh hoa sen khoe sắc trong một không gian mở rộng. Nét đẹp tự nhiên và thanh thoát của cây sen đã tạo nên một hiện tượng đáng chú ý trong thế giới thiên nhiên.

Với sự đa dạng về thành phần và màu sắc, cây sen mang đến một hình ảnh tươi sáng và phong phú. Các thành phần của nó bao gồm cánh hoa và nhị, tạo nên một sự kết hợp hài hòa và độc đáo. Mỗi cánh hoa sen mới nở đều là một tác phẩm nghệ thuật tự nhiên, với màu sắc tươi sáng và họa tiết độc đáo. Từ “lại” không chỉ đơn thuần là một từ ngữ, mà còn gợi lên ý nghĩa của sự đa dạng và phong phú trong thiên nhiên.

Bên cạnh đó, từ “chen” cũng có ý nghĩa quan trọng trong việc mô tả sự kết hợp giữa hoa và nhị trong bông sen. Sự chặt chẽ và hài hòa giữa hai thành phần này thể hiện sự tương phản và sự phối hợp độc đáo, tạo nên một vẻ đẹp đặc biệt cho cây sen. Điều này cho thấy rằng cây sen không chỉ đơn thuần là một loài hoa thông thường, mà là một biểu tượng của sự tươi mới và sự phát triển.

Với những đặc điểm độc đáo và nổi bật như vậy, cây sen đã trở thành một điểm nhấn quan trọng trong cảnh quan thiên nhiên và nghệ thuật. Không chỉ được người ta trồng để thưởng thức vẻ đẹp của nó, cây sen còn mang ý nghĩa tâm linh và văn hóa sâu sắc. Nó được coi là biểu tượng của sự tinh khiết, sự thanh cao và sự trường tồn. Với những ý nghĩa sâu sắc mà cây sen mang lại, không có gì ngạc nhiên khi nó trở thành một biểu tượng quan trọng trong văn hóa và nghệ thuật Việt Nam.

2.2. Liên hệ:

Sen, còn được gọi là hoa sen, là một biểu tượng văn hóa đặc biệt của Việt Nam. Với vẻ đẹp tinh khiết và thanh cao, hoa sen đã trở thành biểu trưng cho sự thuần khiết và tinh tế trong tâm hồn con người. Hiện tượng hoa sen nở từ trong bùn lầy mà vẫn giữ được sự sạch sẽ và tinh khiết đã khiến nó trở thành một biểu tượng của sự vượt lên và trỗi dậy trong cuộc sống.

Hình ảnh hoa sen không chỉ được trưng bày trong nhà mà còn được sử dụng để tạo ra các phụ kiện thời trang độc đáo như vòng tay hoa sen. Nhìn vào những chiếc vòng tay này, bạn có thể cảm nhận được một cảm giác thanh tịnh và nhẹ nhàng hiếm có. Đó chính là sự tác động tâm linh mà hoa sen mang lại, giúp làm dịu đi những căng thẳng và lo lắng trong cuộc sống hàng ngày.

Ngoài ra, hoa sen còn có một ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa và tôn giáo của Việt Nam. Trong đạo Phật, sen thường được coi là biểu tượng của sự giác ngộ và tiến bộ tâm linh. Việc trưng bày hình ảnh hoa sen trong nhà có thể giúp tạo nên một không gian yên bình và tĩnh lặng, là nơi để ta tìm kiếm sự thanh tịnh và cân bằng trong cuộc sống.

Hãy để hình ảnh hoa sen trở thành một phần của cuộc sống của bạn, và bạn sẽ cảm nhận được sự tinh tế và thanh cao mà nó mang lại. Hãy để tâm hồn được thanh tịnh và nhẹ nhàng hơn nhờ vẻ đẹp thiên nhiên tươi đẹp của hoa sen. Khi nhìn vào hoa sen, hãy thả mình vào sự yên bình và sự tĩnh lặng mà nó tạo ra, và hãy để nó truyền cảm hứng và sự hài lòng cho cuộc sống của bạn.

3. Suy ngẫm và phản hồi: 

3.1. Mối quan hệ giữa các ý kiến lớn, ý kiến nhỏ của văn bản dựa vào sơ đồ sau:

Ý kiến nhỏ 1. 1: Câu thứ nhất: Vẻ đẹp tuyệt vời của cây sen trong đầm khiến người ta không thể không ngưỡng mộ.

Ý kiến nhỏ 1. 2: Câu thứ hai: Miêu tả chi tiết từng bộ phận độc đáo của cây sen, từ những cánh hoa nở rộ đến những lá xanh mướt mát.

Ý kiến nhỏ 1. 3: Câu thứ ba: Thú vị hơn nữa là câu chuyện kể về sự phát triển của cây sen, từ khi nảy mầm cho đến khi trổ hoa.

Ý kiến lớn 2:

Những triết lí sống sâu sắc được truyền đạt một cách rõ ràng và sâu sắc nhất ở câu thứ tư, khiến ta suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống.

3.2.  Chỉ ra các lí lẽ, bằng chứng làm sáng tỏ cho các ý kiến: 

Trong bài viết, tác giả sử dụng các lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ cho ý kiến gốc với những điểm quan trọng sau:

– Một trong những cách tác giả khéo léo trình bày ý kiến là thông qua việc sử dụng câu hỏi và trạng ngữ “trong đầm”. Điều này giúp tăng tính thú vị và sự chắc chắn của ý kiến được trình bày.

– Ngoài ra, tác giả cũng liệt kê chi tiết các bộ phận của cây sen theo quan sát từ bên ngoài vào trong. Bằng cách này, người đọc có thể hiểu rõ hơn về cấu trúc và tổ chức của cây sen, đồng thời giải thích ý nghĩa của từ “lại” và “chen” trong ngữ cảnh câu thơ.

– Sự chuyển đổi khéo léo của các trật tự từ và hình ảnh cũng được tác giả sử dụng để làm sáng tỏ ý kiến. Việc này tạo ra một sự thay đổi và gây ấn tượng mạnh mẽ đối với người đọc.

– Cuối cùng, tác giả cũng giải thích nghĩa gốc và nghĩa chuyển của câu thơ thứ tư. Điều này giúp người đọc hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu xa mà tác giả muốn truyền tải qua câu thơ này.

Tất cả những điểm trên giúp tăng tính thuyết phục và sự hiểu rõ của ý kiến gốc trong bài viết.

3.3. Mục đích văn bản: 

Văn bản này được viết với mục đích chính là truyền đạt và tạo ra một diễn đạt sâu sắc về vẻ đẹp tuyệt vời của hoa sen thông qua bài ca dao. Chúng ta có thể thấy rằng hoa sen không chỉ đẹp về mặt hình thể, mà còn đẹp trong cảm nhận tượng trưng và ý nghĩa văn hóa mà nó mang lại. Văn bản tập trung vào việc bình luận về vẻ đẹp của hoa sen từ các góc nhìn khác nhau, như vẻ đẹp ngoại hình, vẻ đẹp tinh tế và ý nghĩa tượng trưng.

Đầu tiên, văn bản nhấn mạnh về vẻ đẹp cụ thể của hoa sen. Hoa sen được miêu tả như một hình tượng tuyệt đẹp, với những cánh hoa trắng tinh khôi và những cánh sen xanh mướt. Điều này tạo ra một hình ảnh đẹp mắt và thú vị trong tâm trí người đọc. Bên cạnh đó, văn bản cũng nhắc đến những đặc điểm độc đáo của hoa sen như sự thanh lịch và sự tinh tế trong cách diễn đạt. Bài ca dao là một phương tiện lý tưởng để miêu tả và tạo ra hình ảnh về sự đẹp đẽ của hoa sen, với những từ ngữ tinh tế và sắc sảo.

Thứ hai, văn bản cũng nhấn mạnh về ý nghĩa tượng trưng của hoa sen. Hoa sen đã trở thành biểu tượng của sự thuần khiết, sự thanh lịch và sự cao quý trong văn hóa và tín ngưỡng của nhiều dân tộc. Bài ca dao mang đến một cái nhìn sâu sắc về ý nghĩa tượng trưng mà hoa sen mang lại, như ý nghĩa về sự nở rộ, sự trường tồn và sự sạch sẽ. Văn bản tận dụng bài ca dao để truyền đạt những ý nghĩa này một cách tinh tế và sâu sắc, tạo ra một sự kết hợp độc đáo giữa vẻ đẹp ngoại hình và ý nghĩa tượng trưng của hoa sen.

Với những điểm nhấn trên, văn bản đưa ra một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về vẻ đẹp của hoa sen thông qua bài ca dao. Chúng ta được khám phá và trải nghiệm vẻ đẹp đa dạng và tuyệt vời của hoa sen từ những góc nhìn khác nhau, từ cái nhìn cụ thể cho đến cái nhìn tượng trưng. Văn bản này cũng đẩy mạnh sự tinh tế và sự thanh lịch của hoa sen thông qua cách diễn đạt và sắp xếp từ ngữ trong bài ca dao. Từ đó, chúng ta có thể cảm nhận và hiểu rõ hơn về vẻ đẹp đặc biệt và ý nghĩa đậm sắc của hoa sen trong văn hóa và tín ngưỡng của chúng ta.

3.4. Tác dụng cách sắp xếp trật tự các ý kiến của văn bản: 

Theo em, việc không thay đổi trật tự của các ý kiến lớn và nhỏ là cần thiết. Bởi vì cách sắp xếp trật tự từng câu văn như vậy là một cách hợp lý để thể hiện đầy đủ nội dung của văn bản. Hơn nữa, việc duy trì trật tự này giúp cho người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu rõ hơn về các ý kiến được trình bày. Điều này cũng giúp tăng tính logic và sự mạch lạc của văn bản. Vì vậy, việc giữ nguyên trật tự này là cực kỳ quan trọng và không nên thay đổi.

3.5. Dấu hiệu giúp em nhận ra văn bản trên là văn bản phân tích một tác phẩm văn học: 

Dấu hiệu giúp em nhận ra văn bản trên là văn bản phân tích một tác phẩm văn học có thể được nhận biết qua một số đặc điểm sau:

– Sự sử dụng lý lẽ và dẫn chứng để chứng minh và giải thích những quan điểm được đưa ra.

– Kết hợp phân tích chi tiết và nêu cảm nhận cá nhân về một bài ca dao, nhằm truyền đạt sâu sắc và đầy đủ hơn về nội dung và ý nghĩa của tác phẩm.

3.6. Văn bản trên đã giúp em hiểu thêm điều gì về bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen: 

Bài ca dao đặc biệt này khiến tôi cảm nhận được sự gần gũi và thân quen giữa hoa sen và những phẩm chất tốt đẹp của con người lao động. Mỗi lời ca dao như là một dòng chảy đầy cảm xúc, khắc sâu vào tâm hồn người đọc.

Mùi bùn trong ca dao làm tôi gợi nhớ đến những kỷ niệm về những thời kỳ khó khăn, những nổi đau và những gian truân của xã hội trong quá khứ. Nó cũng gợi lại hình ảnh về sự thấp hèn và xấu xa của một số thành phần xã hội, nhưng đồng thời cũng là một lời nhắc nhở cho chúng ta về sự ôn hòa và cao thượng mà hoa sen biểu trưng.

Những người lao động, đặc biệt là những người nông dân sống gần với hoa sen, họ hiểu và yêu quý hoa sen hơn bất cứ ai. Hoa sen đã trở thành một biểu tượng của sự thanh khiết và sự cao quý. Họ đã truyền tải tâm sự của mình vào ca dao, mượn vẻ đẹp tuyệt mỹ của hoa sen để thể hiện lên tinh thần và tình cảm của mình. Trong những câu ca dao, hoa sen vẫn luôn tồn tại và truyền đi vẻ đẹp và hương thơm cao quý trong văn chương, cũng như trong lòng của những người dân Việt Nam.

Sự tưởng tượng và hình ảnh tuyệt vời được tạo ra từ ngôn ngữ trong ca dao đã làm cho hoa sen trở thành một biểu tượng văn hóa độc đáo của Việt Nam. Hoa sen không chỉ là một loài hoa thông thường, mà nó còn đại diện cho một phần tâm hồn và truyền thống văn hóa đặc biệt của người Việt.

Với những câu ca dao này, hoa sen sẽ mãi mãi tồn tại trong trí tuệ và lòng người dân Việt Nam, mang đến vẻ đẹp và ý nghĩa sâu sắc cho cuộc sống và văn hoá của chúng ta.