Trong bản truyện thơ này, được kể lại quá trình mà loài người đã bước chân xuống san mặt đất. Thông qua đó, nó lột tả sự cống hiến vĩ đại của con người trong việc thay đổi bản sắc tự nhiên và tham vọng vượt qua bản chất tự nhiên của những người tiền bối. Bài viết dưới đây cung cấp cho độc giả bài soạn tác phẩm Đi san mặt đất.
Mục lục bài viết
1. Tổng quan tác phẩm Đi san mặt đất:
Tóm tắt:
Trong bản truyện thơ này, được kể lại quá trình mà loài người đã bước chân xuống san mặt đất. Thông qua đó, nó lột tả sự cống hiến vĩ đại của con người trong việc thay đổi bản sắc tự nhiên và tham vọng vượt qua bản chất tự nhiên của những người tiền bối. Đây là một lời diễn đạt quan điểm và ghi nhận của những người xưa về thế giới tự nhiên, cũng như tình cảm kính trọng và tôn vinh mà tác giả dành cho công lao của thế hệ cha anh đi trước.
Bố cục:
Văn bản chia thành 2 phần:
– Phần 1: Từ đầu đến “cùng ở và cùng đi”: Cuộc sống con người từ thời kì khởi thủy
– Phần 2: Còn lại: Con người vận động các loài vật cùng nhau san trời, san đất để làm ăn sinh sôi.
Công cuộc san đất không chỉ đơn thuần là việc tạo ra nơi ở, mà còn là một biểu tượng của sự sáng tạo và kiên định của loài người. Các thế hệ xưa đã cống hiến sức lực và trí tuệ của mình để biến các vùng đất hoang sơ thành nơi sống đáng sống. Điều này cũng thể hiện tinh thần kiên cường và quyết tâm của con người trước những khó khăn và thách thức từ thiên nhiên. Bên cạnh đó, không chỉ có khát vọng chinh phục thiên nhiên, mà còn là sự tôn trọng và cảm kích sâu sắc đối với sự hào hùng và vĩ đại của thiên nhiên. Bài viết này không chỉ đơn thuần kể lại một hành trình san đất, mà còn là một cảm xúc, là một lời kính trọng và tôn vinh sâu sắc đối với công lao vĩ đại của thế hệ tiền bối.
2. Soạn bài Đi san mặt đất – Chân trời sáng tạo Ngữ văn 10 ngắn gọn:
Câu 1: Nêu nội dung bao quát của văn bản Đi san mặt đất.
Phương pháp giải:
– Đọc văn bản.
– Rút ra nội dung bao quát.
Lời giải chi tiết:
Văn bản “Đi san mặt đất” không chỉ đơn thuần là một truyện thần thoại bằng thơ của dân tộc Lô Lô, mà còn là một tấm bức tranh sống động về những nỗ lực phi thường của con người trong hành trình cải tạo thiên nhiên. Truyện thể hiện một bức tranh rõ nét về sự kiên định, sức mạnh tinh thần và khao khát chinh phục bản năng của loài người xưa trước một thiên nhiên vốn hùng vĩ và mạnh mẽ. Công cuộc “Đi san mặt đất” không chỉ là một cuộc hành trình vật lý mà còn là một hành trình tinh thần đầy ý nghĩa, là sự gắn bó mạnh mẽ giữa loài người và tự nhiên. Trong tác phẩm này, ta không chỉ cảm nhận được sự quyết tâm và kiên nhẫn của con người, mà còn thấy được sự tôn trọng và sự kính trọng sâu sắc đối với sức mạnh vượt trội của thiên nhiên. Bằng từng câu thơ, ngôn từ tinh tế, truyện “Đi san mặt đất” chạm vào tâm hồn của độc giả, mở ra một thế giới đậm chất văn hóa, mang lại cảm hứng và sự khích lệ về sự kỳ diệu của cuộc sống và sự đan xen hòa hợp giữa loài người và tự nhiên.
Câu 2: Trong văn bản, người Lô Lô giải thích vì sao phải “đi san bầu trời”, “đi san mặt đất”? Công việc ấy do ai đảm nhiệm?
Phương pháp giải:
– Đọc bài thơ.
– Chú trọng phần người Lô Lô giải thích vì sao phải “đi san mặt trời”, “đi san mặt đất” và những người đảm nhiệm công việc đó.
Lời giải chi tiết:
– Trong văn bản, người Lô Lô phải “đi san mặt trời”, “đi san mặt đất” bởi vì:
+ “Bầu trời nhìn chưa phẳng”.
+ “Mặt đất còn nhấp nhô”.
Nhiệm vụ này được thực hiện bởi nhiều thành phần khác nhau: “con trâu với sừng cong”, “con trâu với sừng dài”, con người, cũng như các loài cóc, ếch và cả không gian bao la trên cao.
Câu 3: Theo bạn, Đi san mặt đất (trích Mẹ trời, Mẹ đất) giúp bạn hiểu gì về quá trình tạo lập thế giới trong nhận thức của người Lô Lô xưa?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản
Lời giải chi tiết:
Bài văn “Đi san mặt đất” được trích từ tác phẩm “Mẹ trời, Mẹ đất” mở ra một cái nhìn sâu rộng vào tri thức của người Lô Lô thời xưa về sự hình thành và phát triển của thế giới. Nó phác họa một quá trình dài lâu, một khoảnh khắc rất dài trong tầm nhìn của con người, từ thời điểm mà con người sống chung và phụ thuộc vào tự nhiên, từng bước đi từng bước xây dựng, tạo nên môi trường sống cơ bản từ những sự vật nguyên thủy ban đầu. Đây là một nhiệm vụ to lớn, yêu cầu tất cả tài nguyên và năng lượng, của cả con người và cả thế giới tự nhiên, kể cả loài vật.
3. Soạn bài Đi san mặt đất – Chân trời sáng tạo Ngữ văn 10 siêu ngắn:
Câu 1 (trang 19 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Nêu nội dung bao quát của văn bản “Đi san mặt đất”.
Trả lời:
– Bài thơ kể về việc loài người thuở sơ khai đất địa.
– Văn bản thể hiện sự cống hiến và hoài bão của con người trong việc vượt qua thiên nhiên mênh mông từ thời xa xưa.
– Nghị lực của loài người khi đối mặt với tự nhiên.
Câu 2 (trang 19 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Trong văn bản, người Lô Lô giải thích vì sao phải đi san bầu trời, đi san mặt đất? Công việc ấy do ai đảm nhiệm?
Trả lời:
Trong bài văn, dân tộc Lô Lô giải thích rằng cần khám phá bầu trời, khám phá mặt đất bởi vì “bầu trời vẫn chưa thật phẳng”, “mặt đất vẫn còn dao động” => Gây khó khăn trong việc sinh hoạt và di chuyển.
Dân tộc Lô Lô có mong muốn khám phá những vùng trời mới cũng như mở rộng đất đai. Nếu đất còn dao động, họ sẽ cần đi san đất để vượt qua và mở rộng lãnh thổ.
Và đây chính là một công việc chung, mà tất cả cần hợp sức, “San đất là mục tiêu chung”.
Câu 3 (trang 19 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Văn bản Đi san mặt đất (trích mẹ Trời, Mẹ Đất) giúp bạn hiểu gì về quá trình tạo lập thế giới trong nhận thức của người Lô Lô xưa?
Trả lời:
– Đi san mặt đất là truyện thần thoại bằng thơ của dân tộc Lô Lô, cho thấy công lao to lớn của con người và khát vọng chinh phục thiên nhiên của người xưa.
Dấu hiệu nhận biết về thề loại:
– Phong cách kể truyện thần thoại:
“Ngày xưa, từ rất xưa…
Người già không nhớ nổi
Mấy năm mấy nghìn đời
Ngày xưa từ rất xưa…
Người trẻ không biết tới
Mấy nghìn, mấy vạn năm”
– Có yếu tố kỳ ảo về động vật
Người tìm hang Chuột Chũi
Gọi hắn, hắn rung râu:
“- Suốt ngày trong lòng đất
Tôi có thấy trời đâu!”
Người lại tìm Cóc, Ếch
Đứa tặc lưỡi ngồi nhìn
Đứa thì kêu ộp oạp :
“- Chân tay tôi đều ngắn
San mặt đất sao nên ?
Để chúng tôi gọi lên
Xin trời đổ nước xuống!”
4. Phần mở rộng tìm hiểu tác phẩm đi san trên mặt đất:
4.1. Tìm hiểu chung:
* Xuất xứ
– Văn bản in trong Hợp tuyển thơ văn Việt Nam, tập VI, Văn học dân tộc ít người, quyển 1, Nông Quốc Chấn (Chủ biên), Tràng Thị Giàng, Lê Trung Vũ sưu tầm, dịch, NXB Văn học, Hà Nội, 1979 (trang 432-438)
– Văn bản là truyện thần thoại bằng thơ của dân tộc Lô Lô
* Giá trị nội dung:
Trong văn bản, việc đi san mặt đất thể hiện sự cống hiến vĩ đại của con người đối với quá trình cải tạo tự nhiên, cũng như lòng dũng cảm muốn khám phá và chinh phục thiên nhiên mà người xưa đã có.
Đồng thời, điều này còn phản ánh quan điểm và nhận thức sâu sắc của họ về thế giới tự nhiên xung quanh.
Tác giả cũng truyền đạt tình cảm yêu mến và sự tôn kính đối với những đóng góp vĩ đại của thế hệ cha anh đi trước, nhấn mạnh sự kính trọng và lòng biết ơn.
* Giá trị nghệ thuật:
Loạt thơ được viết theo thể năm chữ, tương thích với thể loại truyện thơ, tạo ra một không gian văn học rộng lớn và đa dạng.
Ngôn từ sử dụng trong bài thơ mang tính giản dị, dễ tiếp cận, giúp người đọc hiểu rõ nội dung một cách thuận lợi và thú vị.
Hình ảnh trong các bài thơ mang nét mộc mạc, tận thực, gợi cảm giác gần gũi với cuộc sống và tâm hồn con người.
4.2. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Đi san mặt đất:
* Hoàn cảnh sống của con người:
– Con người sống phụ thuộc vào thiên nhiên
+ Ăn chung, sống cùng giữa thiên nhiên
+ Trồng ngô trên đồi cao
+ Uống nước nơi mỏm đá
=> Cuộc sống con người có vô vàn gian nan, thử thách khi con người sống lệ thuộc vào thiên nhiên để có cái ăn, cái uống.
=> Lý giải cuộc sống của con người của sơ khai và bộc lộ khát khao được vươn tới thiên nhiên để có cuộc sống tốt hơn.
* Cách con người khái thác mặt đất:
– Con người khai phá mặt đất
+ Kiếm con chuột để bắt cóc, xúc đất
+ Đào hố để tìm kiếm nguồn khoáng sản dưới lòng đất
+ San mặt đất khi cóc, ếch trồi lên
– Con người đoàn kết chinh phục thiên nhiên
=> Ca ngợi ý nghĩa vai trò của con người với thiên nhiên. Con người đã cố gắng làm chủ thiên thiên và muôn loài, giúp cho cuộc sống của bản thân con người trở nên đơn giản, thuận tiện hơn bao giờ hết.
=> Lời nói giản dị, gần gũi với cuộc sống con người.
