Qua văn bản Đàn Ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương dã giúp chúng ta có cái nhìn rõ nét hơn về sự độc đáo và vai trò quan trọng của nhạc cụ làm nên sự thành công của các tiết mục cải lương. Dưới đây là bài viết miêu tả chi tiết, mời các bạn đón đọc:
Mục lục bài viết
- 1 1. Giới thiệu sơ bộ về tác phẩm:
- 2 2. Soạn bài Đàn Ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương:
- 3 3. Soạn bài Đàn Ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương đạt điểm cao hơn:
- 3.1 3.1. Vẽ sơ đồ các ý chính của văn bản trên. Các bạn có thể chia thành mô hình như sau để dễ hiểu hơn:
- 3.2 3.2. Nêu tác dụng của sơ đồ nhánh đính kèm (Hình 2) trong bài:
- 3.3 3.3. Ngoài nghệ thuật cải lương, bạn có biết bộ môn nghệ thuật nào ở Việt Nam có tiếp nhận những yếu tố hiện đại từ nước ngoài trên nền tảng nghệ thuật cổ truyền hay không? Bạn đánh giá như thế nào về sự tiếp nhận này?
- 4 4. Hướng dẫn luyện tập:
1. Giới thiệu sơ bộ về tác phẩm:
1.1. Thể loại:
Cải lương là một loại hình nghệ thuật sân khấu ở Nam Bộ và Việt Nam nói chung, nổi tiếng với âm nhạc đặc biệt. Cải lương là loại hình ca kịch sân khấu truyền thống, sản phẩm văn hóa nghệ thuật hình thành và phát triển trên mảnh đất Nam Bộ. Buổi đầu, nghệ thuật cải lương ra đời dần thay thế vị trí của hát bội trên sân khấu Nam Bộ. Sự chuyển hướng trong tiếp nhận nghệ thuật sân khấu, diễn ra ở Nam Bộ khá mạnh mẽ vào thập niên hai mươi của thế kỷ XX. Sân khấu cải lương ra đời xuất phát từ những nguyên nhân xã hội, kinh tế, văn hóa,… đồng thời đáp ứng thị hiếu thẩm mỹ nghệ thuật sân khấu của công chúng.
1.2. Bố cục:
Phần 1: Lịch sử đàn ghi-ta phím lõm
Phần 2: Giá trị của đàn ghi-ta phím lõm
1.3. Giá trị nghệ thuật:
– Sử dụng ngôn từ rõ ràng và mạch lạc.
– Viết bằng văn phong dễ hiểu, súc tích, và ngắn gọn.
1.4. Giá trị nội dung:
Văn bản này trình bày lịch sử xuất hiện của đàn ghi-ta phím lõm, quá trình nó đã được giới thiệu vào Việt Nam và cách nó đã đóng góp vào đa dạng âm điệu của âm nhạc. Đặc biệt, văn bản nhấn mạnh tầm quan trọng của đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc và sự hoan nghênh của dàn nhạc cải lương đối với loại nhạc cụ này.
2. Soạn bài Đàn Ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương:
Trong dàn nhạc truyền thống như cải lương ngày nay, cây đàn ghi-ta phím lõm đóng vai trò quan trọng không thể thiếu. Nó chính là trụ cột âm nhạc, mang trọng trách giữ cho âm nhạc điều độ và tạo nền cho toàn bộ dàn nhạc. Đàn ghi-ta phím lõm thể hiện sự kết hợp độc đáo giữa nền âm nhạc phương Tây và bản sắc âm nhạc Việt Nam, tạo nên một yếu tố nghệ thuật không thể thiếu trong cải lương. Lịch sử của đàn ghi-ta đã kéo dài hàng thế kỷ, với nhiều biến thể khác nhau, nhưng hình dáng và cấu trúc hiện đại của nó đã được phát triển bởi người Tây Ban Nha (vì vậy đôi khi được gọi là “guitar Tây Ban”). Người Việt Nam chưa biết đến đàn này cho đến đầu thế kỷ XX. Bằng việc tận dụng sự đa dạng và phong phú của âm thanh của đàn ghi-ta, các nghệ nhân Việt đã sáng tạo và cải tiến nó, bằng cách khoét lõm các phím trên cần đàn để tạo ra hiệu ứng âm thanh đặc biệt, phù hợp với thang âm của âm nhạc Việt Nam. Dưới tên gọi là “ghi-ta phím lõm”, đàn này không giữ nguyên ngôn ngữ âm nhạc Tây Ban (đô, rê, mi, pha, son, la, si) mà đã chuyển sang ngôn ngữ âm nhạc Việt (hò, sự, xang, xê, cống’), tạo ra sự độc đáo riêng biệt. Ghi-ta phím lõm đảm bảo một khả năng âm thanh đa dạng, từ bass sâu đến treble cao, và âm sắc phong phú. Đàn này thể hiện độ linh hoạt xuất sắc ở bất kỳ thể loại hoặc phong cách âm nhạc nào, điều này là điểm mạnh mà không phải nhạc cụ nào cũng có được. Nó cũng có khả năng thay thế cho nhiều loại nhạc cụ khác trong nhiều tình huống âm nhạc, mặc dù có thể hiệu quả không bằng khi sử dụng cùng lúc nhiều nhạc cụ khác nhau. Vào khoảng thập kỷ 1934 – 1935, ghi-ta phím lõm nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu trong dàn nhạc cải lương của nhiều đại ban nổi tiếng như Phụng Hảo, Phước Cương, Trần Đắc, và nhiều nghệ sĩ xuất sắc khác.
Thành công của các danh cầm và giọng ca vàng của cải lương Sài Gòn thường được liên kết mật thiết với việc sử dụng cây đàn ghi-ta phím lõm. Điều này có thể thấy qua sự hòa quyện của danh cầm Văn Vĩ với nghệ sĩ Út Trà Ôn, danh cầm Năm Cơ, sau đó là Văn Giói, Bảy Du, Hoàng Thành, Văn Mách, và nhiều nghệ sĩ khác. Trước năm 1975, cây đàn kìm có thời kỳ tỏ ra quan trọng hơn và duy trì sự cân bằng trong dàn nhạc, tuy nhiên, từ khi cây đàn ghi-ta phím lõm được giới thiệu vào âm nhạc Việt Nam, nó đã giữ vững vai trò quan trọng và không thể thiếu. Trong suốt hơn một thế kỷ tồn tại, cây ghi-ta phím lõm đã tiến xa hơn việc chỉ là một nhạc cụ bổ sung, trở thành một phần không thể thay thế trong dàn nhạc tài tử và cải lương, đóng vai trò trụ cột xác định cho mọi bản nhạc và buổi biểu diễn.
3. Soạn bài Đàn Ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương đạt điểm cao hơn:
3.1. Vẽ sơ đồ các ý chính của văn bản trên. Các bạn có thể chia thành mô hình như sau để dễ hiểu hơn:
– Thông tin cơ bản:
+ Khía cạnh 1:
Tầm quan trọng của đàn Ghi-ta phím lõm. Quá trình, lịch sử ra đời của đàn ghi ta phím lõm.
+ Khía cạnh 2:
Âm điệu của đàn Ghi-ta phím lõm. Dải âm thanh quyến rũ của đàn Ghi-ta phím lõm đã tạo nên sự thăng hoa trong nhiều buổi biểu diễn cải lương và được đón nhận ở nhiều dàn nhạc.
3.2. Nêu tác dụng của sơ đồ nhánh đính kèm (Hình 2) trong bài:
Việc đính kèm sơ đồ nhánh vào trong bài giúp các bạn đọc dễ dàng hình dung được một cách cụ thể và chi tiết các loại nhạc cụ phổ biến được các nhạc sư sử dụng trong dàn nhạc cải lương và hình ảnh minh họa của từng loại nhạc cụ. Ngoài ra, việc đưa thêm sơ đồ nhánh vào, còn giúp cụ thể hóa các phần lời dẫn thuyết minh có trong văn bản.
3.3. Ngoài nghệ thuật cải lương, bạn có biết bộ môn nghệ thuật nào ở Việt Nam có tiếp nhận những yếu tố hiện đại từ nước ngoài trên nền tảng nghệ thuật cổ truyền hay không? Bạn đánh giá như thế nào về sự tiếp nhận này?
Trong số những bộ môn có đưa yếu tố hiện đại từ nước ngoài trên nền tảng nghệ thuật cổ truyền thì đờn ca tài từ Nam Bộ là cái tên nổi bật nhất. Bộ môn này xuất hiện từ hơn 100 năm trước, là loại hình diễn tấu có ban nhạc gồm bốn loại nhạc cụ chính. Đó là đàn tranh, đàn bầu, và đàn kìm, đàn cò (hay còn gọi là tứ tuyệt). Về sau này, theo thời đại có cách tân và đổi mới bằng việc thay thế độc huyền cầm (một tên gọi khác của đàn bầu) bằng cây Ghi-ta phím lõm. Đây là một sự tiếp nhận và thay đổi khá hữu ích cho nền nghệ thuật nước nhà. Việc cập nhật, chọn lọc và học hỏi những cái hay của nước ngoài và đem và đem về cải tiến lại theo nhu cầu và đồng điệu với nền âm nhạc trong nước, góp phần nâng cao trải nghiệm về các loại hình nghệ thuật của âm nhạc Việt Nam.
4. Hướng dẫn luyện tập:
Viết đọan văn nêu hiểu biết của em về dàn nhạc cải lương:
Nghệ thuật sân khấu cải lương là một trong những loại hình sân khấu ca kịch. Cũng tương tự như các loại hình ca kịch khác, yếu tố chính làm nên các tác phẩm hay là sân khấu sàn diễn, nhưng phần linh hồn không thể thiếu đó chính là phần âm nhạc. Một người nghệ sĩ cải lương thực thụ phải vừa biết diễn lại vừa phải biết cảm thụ âm nhạc, biết ca hát để toát nên được cái hồn của vai diễn, nhập tâm vào nhân vật một cách hoàn hảo nhất. Âm nhạc cải lương thường có giai điệu và tiết tấu khá nhẹ nhàng. Các nhạc cụ dùng trong dàn nhạc cải lương thường là đàn dây tơ và dây kim, không có kèn, trống hay chiêng tạo các âm thanh lớn như hát múa trong lễ hội. Thường cải lương sẽ là sự kết hợp giữa âm nhạc, tình tiết nhẹ nhàng và tiếng hát cộng thêm lối diễn của các diễn viên tạo nên nét đặc trưng khó có thể tìm thấy ở các bộ môn nghệ thuật khác.Trong dàn nhạc cải lương các nhạc công sử dụng các loại đàn như: đàn kìm, đàn tranh, đàn cò, đàn Ghi-ta, dần dần mở rộng bổ sung thêm các loại đàn khác như: đàn sến, violon, sáo, tiêu,…. Âm nhạc cải lương được xem như món ăn tinh thần khó có thể thay thế đối với người dân Nam Bộ nói riêng và người dân Việt Nam nói chung. Từ khi ra đời đến nay, nghệ thuật cải lương trải qua chặng đường gần một trăm năm gắn bó với công chúng Nam Bộ nói riêng, Việt Nam nói chung. Trong quá khứ, cải lương từng chiếm giữ vị trí độc tôn, được công chúng Nam Bộ yêu chuộng và say mê. Tuy nhiên, gần hai mươi năm qua, cải lương đã và đang đối diện với sức ép cạnh tranh với nhiều loại hình nghệ thuật, giải trí mới xuất hiện, lượng khán giả cải lương ngày càng thu hẹp. Bên cạnh đó, bản thân loại hình cải lương đang phải đối mặt với nhiều trở lực khác từ các phương diện như: cơ chế tài chính, cơ sở vật chất, đội ngũ sáng tác, đạo diễn, diễn viên,… Thay vào đó là các loại hình nhạc hiện đại, nhạc điện tử, nền nhạc cũng như câu từ có sự biến hóa và thay đổi lớn. Do đó, vấn đề vè giữ gìn và bảo tồn loại hình nghệ thuật này đang cần được quan tâm hơn bao giờ hết.
