Soạn bài Con mối và con kiến (Kết nối tri thức Ngữ văn 7)

1. Trước khi đọc: 

1.1. Mối có thái độ như thế nào khi thấy kiến làm việc vất vả?

Thái độ của mối khi thấy kiến làm việc vất vả: Mối chê cười kiến làm việc vất vả. Mối không thể nhịn cười khi thấy kiến làm việc cật lực, cố gắng hết sức. Mối thường cho rằng công việc của kiến là quá khó khăn và không cần thiết.

1.2. Kiến tỏ thái độ ra sao về lối sống của mối?

Thái độ của kiến về lối sống của mối: Kiến phê phán lối sống lười biếng của mối.

1.3. Lối sống của mối gây ra hậu quả nghiêm trọng như thế nào?

Hậu quả nghiêm trọng từ lối sống thiếu cẩn thận của mối: Nếu một mối không chăm chỉ xây tổ và ăn nơi nghỉ ngơi, có thể xảy ra tình huống như nhà mối sập đổ vào một ngày nào đó.

2. Sau khi đọc: 

2.1. Nội dung chính bài Con mối và con kiến:

Câu chuyện thông qua cuộc hội thoại giữa hai con vật là kiến và mối để nói lên sự đối lập giữa lối sống của hai bộ phận con người trong xã hội hiện nay. Trong cuộc hội thoại, kiến và mối đều có những quan điểm và cách sống khác nhau. Kiến là một con vật chăm chỉ và cần cù làm việc, trong khi mối lại là một con vật lười biếng và thích ăn mày. Từ đó, câu chuyện thể hiện rằng sự chăm chỉ và cần cù làm việc là những phẩm chất quan trọng để có được cuộc sống ấm êm, bền vững. Nó khẳng định rằng nếu ta muốn có một cuộc sống tốt đẹp, chúng ta cần phải lao động và không ngại khó khăn.

Với thông điệp sâu sắc này, câu chuyện hy vọng sẽ gửi đến mọi người một lời khuyên quan trọng về cách sống và làm việc. Nó nhắc nhở chúng ta rằng không có gì có thể thay thế được sự cống hiến và nỗ lực. Chỉ có nhờ vào sự chăm chỉ và kiên trì, cuộc sống mới có thể đạt được sự ấm no và bền vững.

Vậy nên, hãy học theo kiến và hãy tránh như mối. Hãy trở thành những người chăm chỉ và cần cù làm việc, để mọi việc trong cuộc sống của chúng ta trở nên tốt đẹp và thành công hơn.

2.2. Quan niệm sống bộc lộ qua truyện:

Trong truyện Con mối và con kiến, quan niệm sống của mối và kiến được rõ ràng bộc lộ qua các lời thoại của chúng. Mối, với tư duy hưởng thụ, cho rằng không cần phải làm việc cũng có thể có được những gì mình muốn. Mối chỉ thích đục khoét những thứ đã có sẵn, không muốn tạo ra điều gì mới. Mối thích những điều dễ dàng, không muốn đối mặt với khó khăn và công việc vất vả.

Trái ngược với mối, kiến có quan niệm sống khác hẳn. Kiến hiểu rằng chỉ có làm việc, chỉ có cống hiến công sức mới có thể đạt được thành công và có được những gì mình muốn. Kiến biết rằng chỉ đục khoét cuộc sống mà không tạo ra điều gì mới, chỉ ăn những thứ sẵn có mà không lao động chẳng thể mang lại cuộc sống tốt đẹp và bền vững. Kiến luôn cố gắng hết sức, cật lực với công việc của mình. Kiến tự hiểu rằng công việc của mình không chỉ là quá khó khăn mà còn là cần thiết.

Truyện Con mối và con kiến qua những lời thoại của mối và kiến đã tạo nên một sự đối lập rõ ràng giữa hai quan niệm sống khác nhau. Nó nhắc nhở chúng ta về sự quan trọng của sự cống hiến, lao động và khó khăn trong cuộc sống. Chỉ khi chúng ta có tinh thần chăm chỉ và kiên trì trong công việc, chúng ta mới có thể đạt được thành công và cuộc sống ấm no, bền vững.

2.3. Sự thiện cảm của mọi người dành cho ai: 

Theo em, trong câu chuyện Con mối và con kiến, sự thiện của người kể chuyện đối với con kiến được thể hiện một cách rõ ràng và sâu sắc.

Người kể chuyện miêu tả con kiến như một người lao động chăm chỉ và cần cù, luôn nỗ lực vượt qua khó khăn để sống vì người khác. Mặc dù con kiến gầy gò và đối mặt với nhiều khó khăn, nhưng nó không bỏ cuộc và luôn biết quan tâm đến lợi ích chung, không chỉ riêng mình.

Trong khi đó, con mối lại được miêu tả như một kẻ lười biếng và chỉ biết tận hưởng cuộc sống. Mối không muốn làm việc và chỉ thích đục khoét những thứ đã có sẵn, không có ý thức đóng góp vào cuộc sống của mình và cộng đồng.

Sự đối lập giữa con kiến và con mối trong câu chuyện là một lời nhắc nhở cho chúng ta về tầm quan trọng của lao động chăm chỉ và cống hiến. Nếu muốn có một cuộc sống tốt đẹp và bền vững, chúng ta cần học theo con kiến và tránh như con mối.

Câu chuyện Con mối và con kiến hy vọng gửi đến mọi người một thông điệp sâu sắc về cách sống và làm việc. Nó nhắc nhở chúng ta rằng không có gì có thể thay thế được sự cống hiến và nỗ lực. Chỉ có nhờ vào sự chăm chỉ và kiên trì, cuộc sống mới có thể đạt được sự ấm no và bền vững.

2.3. Nội dung và ý nghĩa của ba truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường, Ếch ngồi đáy giếng, Con mối và con kiến:

Những điểm giống nhau về nội dung của ba truyện ngụ ngôn: Đẽo cày giữa đường, Ếch ngồi đáy giếng, Con mối và con kiến: Đều nhằm trình bày những bài học đạo lí và kinh nghiệm sống. Các câu chuyện này không chỉ là những câu chuyện giải trí, mà còn mang tính giáo dục cao. Chúng giúp chúng ta nhận thức được những giá trị cốt lõi trong cuộc sống và cung cấp cho chúng ta những lời khuyên quý báu để áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.

Qua những câu chuyện này, chúng ta được nhắc nhở về tầm quan trọng của việc rèn cho bản thân những phẩm chất tốt như kiên nhẫn, sự chịu khó và trí tuệ. Đẽo cày giữa đường, Ếch ngồi đáy giếng, Con mối và con kiến đều là những nhân vật mẫu mực, mang trong mình những phẩm chất đáng ngưỡng mộ. Chúng luôn cống hiến và không ngừng nỗ lực để vượt qua khó khăn và thách thức trong cuộc sống. Những bài học này khuyến khích chúng ta học hỏi và áp dụng những phẩm chất tích cực này vào cuộc sống của chúng ta.

Bên cạnh đó, các câu chuyện cũng nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc tìm hiểu và khám phá. Chúng nhắc nhở chúng ta rằng không nên tự mãn với những kiến thức đã biết, mà cần liên tục mở rộng hiểu biết và khám phá thêm. Bằng cách kiên trì và không ngừng học hỏi, chúng ta có thể phát triển sự kiên nhẫn và sự kiên trì trong công việc và cuộc sống. Đẽo cày giữa đường, Ếch ngồi đáy giếng, Con mối và con kiến đều là những nhân vật sẵn lòng học hỏi và không ngừng nỗ lực để cải thiện bản thân. Chúng là những tấm gương mà chúng ta có thể học tập và lấy cảm hứng.

Cuối cùng, các câu chuyện cũng nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc sống không chỉ biết nghĩ cho bản thân mà còn biết đóng góp cho xã hội. Chúng nhấn mạnh rằng cuộc sống tốt đẹp không thể tồn tại lâu dài nếu chúng ta chỉ tập trung vào lợi ích cá nhân mà bỏ qua lợi ích chung của cộng đồng. Đẽo cày giữa đường, Ếch ngồi đáy giếng, Con mối và con kiến đều là những nhân vật biết tận hưởng cuộc sống nhưng cũng luôn có tinh thần lao động và đóng góp vào xã hội. Chúng là những tấm gương mà chúng ta có thể học tập và trân trọng.

3. Viết kết nối với đọc:

“Đẽo cày giữa đường” là một truyện ngụ ngôn độc đáo và ấn tượng, với ý răn dạy sâu sắc về việc tiếp thu ý kiến của người khác. Truyện kể về một anh chàng thợ mộc, người đã dùng ba trăm quan tiền để mua gỗ và làm nghề đẽo cày để bán. Ban đầu, công việc này có vẻ như một ý tưởng thông minh và hợp lý. Tuy nhiên, không ngờ rằng mọi chuyện sẽ đi vào một hướng khác khi mỗi người đi qua đều có ý kiến và góp ý.

Anh chàng thợ mộc này đã quyết định nghe theo sự phán xét của nhiều người và làm theo những gì họ nói. Tuy nhiên, sự giao động và không kiên định trong quyết định đã khiến anh ta không thể bán được hàng và vốn liếng của anh ta cũng mất sạch. Câu chuyện này nhằm nhắn nhủ cho chúng ta rằng, trong cuộc sống, chúng ta cần giữ vững quan điểm lập trường kiên định và bền gan bền trí. Đồng thời, chúng ta cũng cần biết lắng nghe ý kiến người khác một cách chọn lọc, có cân nhắc và suy nghĩ đúng đắn.

Câu chuyện “Đẽo cày giữa đường” là một lời nhắc nhở mạnh mẽ về sự quan trọng của việc duy trì động lực và kiên nhẫn trong cuộc sống. Nó nhắc chúng ta rằng để đạt được mục tiêu của chính mình, chúng ta cần kiên trì và không giao động. Điều này đòi hỏi chúng ta phải có quyết tâm và sự lắng nghe ý kiến từ những người có kinh nghiệm và kiến thức. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải biết lọc lấy những ý kiến tích cực và có suy nghĩ đúng đắn để áp dụng vào quyết định của mình.

Câu chuyện này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự tin và không để bị ảnh hưởng bởi ý kiến của người khác. Chúng ta cần tin tưởng vào khả năng của bản thân và không bị đánh bại bởi những lời phê phán hay chỉ trích. Để thành công, chúng ta cần có lòng tin và sẵn sàng đương đầu với những thử thách và khó khăn.

Tổng kết lại, câu chuyện “Đẽo cày giữa đường” là một tác phẩm ngụ ngôn sâu sắc, nhắn nhủ cho chúng ta về tầm quan trọng của việc duy trì quan điểm lập trường, kiên nhẫn và sự lắng nghe ý kiến người khác một cách chọn lọc. Chúng ta cần biết cân nhắc và suy nghĩ đúng đắn để đạt được mục tiêu trong cuộc sống.