Bài thơ “Con chào mào” là một trong những thi phẩm đặc sắc, mới mẻ của Mai Văn Phấn. Dưới đây là hướng dẫn Soạn bài Con chào mào ngắn gọn - Ngữ văn 6 Kết nối tri thức. Mời các bạn cùng tham khảo!
Mục lục bài viết
1. Lời giải câu hỏi cuối bài:
– Câu hỏi 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6, Tập 1, trang 76)
Giải pháp:
Đọc lại ba dòng thơ và chú ý đến những hình ảnh được nhắc đến.
Lời giải chi tiết:
+ Trí tưởng tượng và hình dung của tôi khi đọc ba dòng đầu bài thơ: Hình ảnh chú chim chào mào với bộ lông đốm trắng, cùng cái mào như chiếc vương miện đỏ tươi đang hót líu lo say đắm trên cành cao.
– Câu hỏi 2 (Sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 6 tập 1, trang 76)
Giải pháp:
Hãy đọc kỹ bài thơ này vì rồi suy luận ra cảm xúc của nhà thơ.
Lời giải chi tiết:
Suy nghĩ, cảm xúc khi nhân vật “tôi” khi vẽ chiếc lồng trong suy nghĩ:
+ Nhà thơ cho rằng cần phải khẩn trương vẽ một cái lồng cho chim chào mào.
+ “Chiếc lồng” này là chiếc lồng thể hiện mong muốn lưu giữ tiếng chim, tức là hương vị của cuộc sống. => Bài thơ này thể hiện tác giả muốn mở rộng “cái lồng” của mình vào không gian vô tận, tâm hồn muốn bao trùm thiên nhiên rộng lớn để loài chim chào mào có thể tự do cất tiếng hót say mê.
– Câu hỏi 3 (Sách giáo khoa Văn lớp 6 tập 1 trang 76)
Giải pháp:
Đọc lại câu này và lưu ý ý của tác giả.
Lời giải chi tiết:
Hai dòng cuối bài thơ cho thấy chú chim chào mào đã cất cánh bay về với thiên nhiên hoang dã, về thế giới của tự do và hồn nhiên. Tác giả viết “con chim không cần bay về” vì trong lòng đã cảm nhận đủ thiên nhiên tươi đẹp, đã thấy đủ rồi.
– Câu hỏi 4 (Sách giáo khoa Văn 6 tập 1, trang 76)
Giải pháp:
Đọc lại bài thơ và chú ý những dòng nào được lặp lại.
Lời giải chi tiết:
+ Câu thơ ‘triu… uýt… huýt… tu hìu…’ được lặp lại hai lần trong bài thơ.
+ Tác dụng: Sự lặp lại này tạo nên kết cấu phù hợp cho bài thơ. Chuỗi nốt nhạc được lặp đi lặp lại như thể được hát lần đầu tiên, và qua tiếng hót của con chim người đọc cảm nhận được rằng Chim mào đang trải qua một hành trình từ đơn lẻ đến hòa nhập, chói đến vang vọng.
– Câu hỏi 5 (Sách giáo khoa Văn lớp 6, Tập 1 Trang 76)
Chú chim chào mào đã bay đi nhưng “tôi” vẫn nghe rõ tiếng chim hót. Viết một đoạn văn (khoảng 5-7 câu) miêu tả một hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp in sâu vào tâm trí em.
Giải pháp:
Viết đoạn văn của bạn theo đúng yêu cầu và ghi nhớ những hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp mà bạn đã từng trông thấy.
Lời giải chi tiết:
Hình ảnh đẹp đẽ của thiên nhiên khắc sâu trong trí nhớ của tôi là cánh đồng lúa ngày gặt. Một cánh đồng lúa vàng. Màu vàng của lúa, màu vàng của nắng, mọi thứ đều khiến lòng tôi rộn ràng niềm hân hoan. Mùi thơm của lúa chín thật đặc biệt. Bởi mùi hương này là mùi hương của hoa trái dồi dào, mùi của sự chăm chỉ. Một cơn gió nhẹ thổi qua khiến những bông lúa rung rinh, tạo thành sóng. Họ nghiêng người thì thầm như thể đang nói chuyện, vô cùng tin tưởng lẫn nhau. Cuối cùng, những bông lúa này sẽ theo chân người nông dân, và những bông lúa sẽ làm cho cuộc sống tươi đẹp và mãi đẹp trong lòng người. Tôi đã trải qua tuổi thơ của mình lớn lên với hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp này.
2. Khái quát chung về tác phẩm Con chào mào:
2.1. Hình ảnh chú chim chào mào trong thực tế:
– Xuất hiện trực tiếp ngay ở đầu bài thơ.
– Hình ảnh và âm thanh đầy màu sắc miêu tả con chim:
+ Vị trí: Trên ngọn cây cao chót vót. → Thiết lập vị trí cao và mở rộng biên độ không gian.
+ Màu sắc: Đốm trắng mũ đỏ. → Màu sắc tươi sáng.
+ Âm thanh: Hát + Ríu rít… huýt .. huýt … Tú Hiu…
→Đây không chỉ là tiếng hót líu lo của loài chim mà còn là âm thanh của thiên nhiên.
➩ Lối viết chân thực, hình ảnh đầy màu sắc, tông màu.
2.2. Hình ảnh chú chim chào mào trong suy nghĩ của tác giả:
– Con chim mào đi sâu vào tâm trí tác giả.
+ “Tôi”
+ Con chim chào mào đi vào suy nghĩ của tác giả vì đã “vẽ một cái lồng trong suy nghĩ”. → Cái lồng tượng trưng cho sự kiềm chế và hạn chế.
+ Hành động nhanh chóng đề phòng chim bay đi.
– Chim chào mào có tính đồng bộ và là hiện thân của tác giả ngay từ lúc “Tôi vừa vẽ xong thì nó đã cất cánh”. → Hành động tự do (hình ảnh tương phản với cái lồng).
– Cuộc rượt đuổi giữa 2 nhân vật trong tác phẩm:
+ Ôm khung nắng, khung gió và cành xanh. → Một không gian thiên nhiên tuyệt đẹp trong tay. Thiên nhiên thêm màu sắc, ánh sáng và cuộc sống. → Biểu hiện của một cái lồng.
+ Vội vã đuổi theo. → đây là sự nối tiếp sự lo sợ được đề cập phía trên. Nó còn là biểu hiện của sự thăng hoa và tự do.
→ Mong muốn được tận hưởng thiên nhiên và hòa nhập với nó.
➩ Tác giả đã sử dụng bút pháp tượng trưng có tính độc đáo về từ vựng. Từ vựng của bài thơ này đều mang ý nghĩa “trói buộc”, “nắm giữ”, “bắt giữ”, “hạn chế”… Tuy nhiên, ý nghĩa của bài thơ là mở ra, lan rộng, vươn lên… Bài thơ này được viết với mong muốn của tác giả mở rộng cái lồng, tức là mở rộng không gian vô tận, cho phép tinh thần của mình hòa vào sự bao la của thiên nhiên, để cho chú chim chào mào được tự do và cất tiếng hót làm say mê lòng người.
2.3. Hình ảnh chú chim chào mào trong tâm hồn:
– Không gian: Không có dấu vết → mơ hồ, không xác định.
– Hành động: Tôi suy nghĩ → lặp lại chủ đề, hành động suy nghĩ thấm sâu vào tâm trí. Có lẽ tất cả chỉ là quan sát dựa trên kinh nghiệm thực tế.
– Hoạt động của chú chim chào mào
+ Mổ sâu
+ Ăn quả chín.
+ Uống nước
→ “Sự trong sạch của tôi” trở thành hiện thân của biểu tượng. Từ “của tôi” trong trường hợp này hàm ý rằng linh hồn của kẻ sáng tạo đã được rút ra, sàng lọc để có được những điều tinh túy và đẹp đẽ nhất để “nuôi” chú chim nhỏ.
– Nghệ thuật lặp lại tiếng chim hót và chia nhỏ thành những dòng thơ độc lập để lại ấn tượng.
– Hai câu cuối tưởng chừng như mâu thuẫn với phần đầu nhưng lại rất có lý.
+ Con chim không cần phải bay về, vì hình ảnh con chim đã cố định trong tâm hồn tác giả rồi.
+ Tôi vui vì chim có thể bay cao xa nhưng tôi cũng thấy hơi thất vọng.
➩ Tác giả đã hợp nhất với chào mào.
3. Bài tập liên hệ và hướng dẫn lời giải:
– Câu hỏi: Sau khi đọc tác phẩm ‘Con chào mào”, em hãy viết đoạn văn ngắn gọn miêu tả hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp.
– Trả lời:
Mẫu 1:
Điều tôi thích nhất là được cùng mẹ ra đồng vào mỗi buổi sáng sớm. Mọi thứ lúc đó thật trong sáng và tươi mới. Những tia nắng đầu tiên của ngày mới rơi xuống cánh đồng, chiếu sáng cả không gian xung quanh. Vẫn còn sương mù lơ lửng trên ngọn cây, ngọn cỏ, cả cánh đồng chìm trong sương sớm khiến chúng ta có cảm giác như lạc vào chốn thần tiên. Từng bông lúa trĩu hạt như đang thức giấc trong nắng ấm. Cảnh vật thân yêu nuôi tôi bằng những hạt gạo trắng thơm mùi sữa mẹ. Dù đi đến đâu hình ảnh cánh đồng lúa cũng gợi cho tôi nhớ về một khung cảnh tuy giản dị nhưng rất đáng yêu và tươi đẹp.
Mẫu 2:
Khi bước ra khỏi cửa, tôi hít một hơi thật sâu và mùi hoa sữa tràn ngập trong lồng ngực. Tôi luôn nhớ mùa thu Hà Nội. Góc phố nhà tôi hai hàng hoa sữa hai bên vỉa hè. Những chiếc lá xanh của mùa hè bắt đầu nhường chỗ cho những chùm hoa trắng ngà như đám mây vào mùa thu. Hoa sữa có hình ngôi sao nhỏ, mọc thành chùm tròn rất đẹp. Mỗi khi gió thổi mạnh, lá và hoa đung đưa, tựa vào nhau. Đặc biệt là cảnh hoa sữa rơi như bông tuyết trắng nhảy múa trên vai và mũ của người qua đường. Góc phố của tôi đẹp, yên bình và thơm ngát khiến tôi luôn nhớ mãi trong lòng. Khi xa Hà Nội, tôi nhớ những góc phố nhỏ xinh rợp hoa sữa mỗi mùa thu.
Mẫu 3:
Mỗi lần về nhà trong kỳ nghỉ hè, tôi lại mong được đi dạo quanh ao sen rộng lớn ở đầu làng. Cánh hoa sen tròn ở gần cuống, nhọn ở đầu và có màu sắc rực rỡ. Hoa sen thường có màu trắng hoặc hồng, đổi màu dần dần từ trong ra ngoài, sờ vào rất mịn và mềm. Khi hoa sen chưa nở, nó ngượng ngùng khép lại, như thiếu nữ đang trong độ tuổi thanh xuân. Khi hoa nở, những cánh hoa xòe ra rực rỡ tạo thành hình hoa sen thanh thoát với cánh hoa và nhụy hoa. Hoa sen được đỡ bằng thân dài nên nổi hoàn toàn trên mặt nước. Mỗi khi hoa nở, các cô các chị lại chèo thuyền quanh ao sen để hái hoa. Những lúc như thế, bà ngoại luôn đưa tôi ra đầm sen chơi. Thật tuyệt vời khi được ngồi trên thuyền nghe cô kể chuyện và cảm nhận hương sen dịu nhẹ. Khung cảnh đầm sen mùa hè ở quê hương tôi với màu sắc dịu dàng và hương thơm thanh nhã đã in sâu vào tâm trí tôi và tôi sẽ không bao giờ quên được