Soạn bài Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten

1. Câu 1 (Trang 41 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2):

1.1. Câu hỏi:

Xác định bố cục hai phần của bài nghị luận văn chương này và đặt tiêu đề cho từng phần. Đối chiếu các phần ấy để tìm ra biện pháp luận giống nhau và cách triển khai khác nhau không lặp lại. 

1.2. Trả lời: 

Bố cục của bài nghị luận văn chương này được phân thành hai phần chính nhằm phân tích hình tượng con cừu và con sói trong thơ ngụ ngôn của La-phông-ten.

– Phần 1 (bắt đầu từ “Giọng chú cừu non tội nghiệp mới buồn rầu và dịu dàng làm sao” và kết thúc với câu “bao nỗi buồn rầu và tốt bụng như thế…”): Trong phần này, tác giả sử dụng thơ ngụ ngôn của La-phông-ten để tạo hình tượng con cừu. Tác giả sử dụng nhiều từ ngữ tả cảm để miêu tả tình cảm đáng thương của con cừu và tạo ra một bầu không khí dịu dàng và buồn bã. Tác giả cũng thảo luận về cách mà các nhà thơ khác đã sử dụng hình ảnh con cừu trong thơ ca của họ.

– Phần 2 (bắt đầu từ “Còn chó sói, bạo chúa của cừu” và kết thúc phần bài viết): Trong phần này, tác giả sử dụng thơ ngụ ngôn của La-phông-ten để tạo hình tượng con sói. Tác giả sử dụng các từ ngữ mạnh mẽ để miêu tả tính cách hung ác của con sói và tạo ra một bầu không khí căng thẳng và đáng sợ. Tác giả cũng thảo luận về cách mà các nhà thơ khác đã sử dụng hình ảnh con sói trong thơ ca của họ.

Tuy nhiên, nếu so sánh hai phần của bài viết, ta có thể thấy rằng, mạch nghị luận của chúng khá giống nhau và được sắp xếp theo trật tự ba phần: dưới ngòi bút của La-phông-ten, Buy-phông. Để làm cho bài viết trở nên sống động và hấp dẫn hơn, tác giả có thể bổ sung thêm các ví dụ cụ thể hoặc thảo luận về những ý kiến trái chiều của các nhà văn và nhà phê bình về hình ảnh của con cừu và con sói trong thơ ngụ ngôn của La-phông-ten. Bằng cách này, bài viết sẽ trở nên dài hơn và đầy đủ hơn nhưng vẫn giữ được ý chính của tác giả.

2. Câu 2 (trang 41 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2):

Buy- phông viết về loài cừu và chó sói dựa trên quan điểm của một nhà khoa học, vì vậy tất cả các chi tiết đều giống như trong đời thực:

+ Ông không đề cập đến sự thân thương của loài cừu cũng như “nỗi bất hạnh của loài sói,” bởi lẽ đó không phải là những đặc điểm tiêu biểu nhất của chúng. 

+ Những đặc điểm như sự thân thương của cừu hay nỗi bất hạnh của sói chủ yếu là do con người gán cho loài vật, phản ánh tâm tư và quan điểm của chúng ta về tự nhiên. Trong một công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc, các nhà khoa học thường tập trung vào các đặc điểm sinh học, hành vi và vai trò sinh thái của từng loài. Thực tế, mỗi loài đều có cách sống và bản năng riêng và những yếu tố này cần được nghiên cứu dựa trên quan sát và dữ liệu thực tế thay vì những định kiến hay cảm xúc của con người.

3. Câu 3 (trang 41 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2): 

3.1. Câu hỏi:

Để xây dựng hình tượng con cừu trong bài “Chó sói và cừu non”, nhà thơ La Phông – ten lựa chọn khía cạnh chân thực nào của loài vật này, đồng thời có những sáng tạo gì?

3.2. Trả lời: 

Trong câu chuyện, tác giả đã sử dụng hình tượng con cừu để thể hiện tính cách và vận động của loài động vật này. Từ đó, ông đã xây dựng một tình huống đối đầu giữa con cừu và sói, trong đó tác giả cũng đã đưa ra các đặc điểm tiêu biểu về tính cách của loài sói để thể hiện trong câu chuyện.

Tác giả đã sử dụng con cừu để thể hiện tính hiền lành và nhút nhát, hai đặc tính chính của loài động vật này. Bên cạnh đó, tác giả cũng sử dụng sói để thể hiện sự hung dữ và tàn ác. Việc sử dụng hình tượng đối đầu giữa hai loài động vật này đã giúp tác giả thể hiện rõ ràng những đặc điểm riêng của mỗi loài, tạo nên một câu chuyện hấp dẫn và đầy tính giáo dục.

Bên cạnh đó, tác giả cũng đã tạo ra các nhân vật cụ thể cho con cừu và sói trong câu chuyện. Nhân vật con cừu được nhân cách hóa, giúp người đọc có thể cảm nhận và đồng cảm với nó hơn. Tác giả đã tạo ra một nhân vật con cừu có tính cách rõ ràng, giúp người đọc đặt mình vào vị trí của nó. Nhân vật sói cũng được xây dựng một cách tinh tế, giúp người đọc có thể hiểu rõ hơn về tính cách và động cơ của nó trong tình huống đối đầu với con cừu.

Tóm lại, câu chuyện về con cừu và sói đã được xây dựng một cách tinh tế và sáng tạo, thể hiện rõ ràng những đặc tính của mỗi loài động vật. Việc tạo ra các nhân vật cụ thể cho con cừu và sói cũng giúp người đọc có thể đồng cảm và hiểu rõ hơn về tính cách của chúng.

4. Câu 4 (trang 41 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2):

Hình tượng chó sói trong truyện ngụ ngôn của La Phông-ten được xây dựng dựa trên những đặc tính vốn có của loài sói, đặc biệt là bản năng săn mồi và tính cách mạnh mẽ. Sói thường được miêu tả là những kẻ xảo quyệt, khôn ngoan và có sức mạnh, điều này phản ánh bản chất tự nhiên của chúng. La Phông-ten sử dụng hình tượng này để truyền tải những bài học sâu sắc về con người và xã hội.

– Tác giả nêu ra hai luận điểm:

Tác giả nêu ra hai luận điểm chính về hình tượng chó sói. Thứ nhất, chó sói được coi là kẻ đáng cười, bởi nó không thể tự kiếm nổi miếng ăn, dẫn đến việc phải sống trong đói khổ. Hình ảnh con sói gầy gò, khắc khổ không chỉ thể hiện sự thất bại trong việc săn mồi mà còn gợi lên sự thương hại.

Thứ hai, chó sói còn là kẻ đáng ghét vì những hành động gây hại đến người khác. Trong tác phẩm, nó không chỉ là một sinh vật hung dữ mà còn là mối đe dọa đối với cừu non biểu trưng cho những kẻ yếu đuối trong xã hội.

Con sói được mô tả rất sinh động, với những chi tiết như “gầy giơ xương” hay “đi kiếm mồi,” làm cho hình ảnh trở nên cụ thể hơn. Tác giả đã nhân cách hóa con sói, khiến nó trở thành một nhân vật sống động thể hiện những khía cạnh của bản chất con người. Sự phóng khoáng trong ngòi bút của nhà thơ không chỉ tạo ra những hình ảnh ấn tượng mà còn giúp làm nổi bật đặc trưng của thể loại ngụ ngôn, nơi các nhân vật động vật mang trong mình những bài học sâu sắc về đạo đức và cuộc sống.

– Con sói đáng thương:

Con sói hiện lên như một hình ảnh đáng thương, mang dáng dấp của một tên trộm cướp, với vẻ ngoài khốn khổ và bất hạnh. Nó lấm lét nhìn xung quanh, luôn trong trạng thái lo lắng, cơ thể gầy guộc, xương xẩu, khiến người ta không khỏi xót xa.

Đằng sau vẻ bề ngoài đó, sói chỉ là một gã vô lại trong cảnh đói kém. Nó luôn cảm thấy thiếu thốn và phải chịu đựng những trận đòn đau, làm cho hình ảnh của nó càng thêm bi thảm. Sự hiện diện của con sói không chỉ khiến người ta cảm nhận được nỗi khổ mà còn gợi lên lòng thương cảm cho một sinh vật phải sống trong tình cảnh khốn cùng.

Ý nghĩa – Giá trị

Hình ảnh chó sói và cừu trong tác phẩm của La Phông-ten thể hiện sự độc đáo và sâu sắc. Chó sói không chỉ đơn thuần là một sinh vật hung ác mà còn được khắc họa với nhiều khía cạnh khác nhau, từ đáng thương đến đáng ghét. Sự đối lập giữa sói và cừu giúp làm nổi bật những bài học về bản chất con người.

Một trong những đặc trưng quan trọng của tác phẩm văn học là nó luôn phản ánh cách nhìn và tư duy riêng của nhà văn. La Phông-ten đã khéo léo đưa vào những giá trị nhân văn thông qua cách miêu tả nhân vật và tình huống, từ đó tạo nên một bức tranh phong phú về xã hội và con người. Tác phẩm không chỉ là một câu chuyện đơn giản, mà còn là một bài học sâu sắc về đạo đức và lẽ sống.