Soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu

1. Tác giả Nguyễn Minh Châu:

Nguyễn Minh Châu tên thật là Nguyễn Thí, sau khi đi học được cha mẹ đổi tên là Nguyễn Minh Châu. Ông sinh năm 1930 tại làng Vạn Thai (còn gọi là làng Thơi) xã Sơn Hải, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

Ông tốt nghiệp kỹ sư Trường Kỹ thuật Huế năm 1945, đầu năm 1950 học chuyên ngành tại Trường Huỳnh Thúc Kháng Nghệ-Tĩnh trước khi chính thức nhập ngũ và học Trường Sĩ quan Bộ binh Trần Quốc Tuấn. Nguyễn Minh Châu là nhà văn có ảnh hưởng lớn trong thời kỳ chiến tranh và thời kỳ đổi mới của văn học Việt Nam. Ông là một nhà văn nhạy cảm, nhạy cảm với những thay đổi của thời đại, đặc biệt là trong chiến tranh. Trong suốt 29 năm sự nghiệp, các tác phẩm của ông luôn được độc giả đón nhận nồng nhiệt, để lại ấn tượng khó phai trong lòng họ.

Là một nhà văn, trước khi đặt bút, Người luôn phải nghĩ đến nhân dân, ý thức được sứ mệnh, trách nhiệm của mình. Với cách hiểu đó, mỗi tác phẩm của Nguyễn Minh Châu đều chứa đựng tính nhân văn cao độ.

Trước khi cuộc kháng chiến chống Mỹ bùng nổ, ông đã đăng hơn 10 truyện ngắn và tiểu luận trên tạp chí Văn nghệ Quân đội. Trong chiến tranh, ông được biết đến với cuốn tiểu thuyết “Cánh cửa ven sông”, tập trung khai thác chủ đề chiến tranh và thể hiện lòng yêu nước.

Khám phá thân phận con người và nghệ thuật kể chuyện là thế mạnh của Nguyễn Minh Châu. Ông là người tiên phong trong phong trào đổi mới văn học, luôn tìm kiếm sự thật và viết về những góc khuất của cuộc sống để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.

Tác phẩm tiêu biểu: Cửa sông, Bến quê, Chiếc thuyền ngoài xa, Mảnh đất tình yêu, Những vùng trời khác nhau, Lửa từ những ngôi nhà, Những người đi từ trong rừng ra, Miền cháy, Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành,… 

2. Tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa: 

Một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của ông là “Chiếc thuyền ngoài bến”, là bài học về lẽ sống và bản chất con người. Ông có cái nhìn đa chiều và cách khám phá tác phẩm đầy lôi cuốn. Đằng sau những hình ảnh đẹp đẽ là một sự thật bất ngờ, cách xây dựng nhân vật và xây dựng cốt truyện độc đáo, sáng tạo của anh đã để lại ấn tượng sâu sắc. Tác phẩm không chỉ miêu tả cuộc sống của những người phụ nữ phải vật lộn suốt cuộc đời mà còn thể hiện sự phẫn nộ trước nhiều vụ bạo lực gia đình. Như vậy, “Chiếc thuyền ngoài xa bờ” đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc bởi sự khắc họa tinh tế về số phận mỏng manh của người phụ nữ.

3. Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ đầy thơ mộng: 

– Vẻ đẹp của tàu thuyền xa xôi vào sáng sớm là tuyệt vời như một “bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”. Mũi tàu mờ ảo, phản chiếu trong sương trắng như sữa kết hợp với tia nắng vàng rực tạo nên một cảnh tượng hùng vĩ, giống như một miền trời lung linh.

– Trong bình minh, hình ảnh đó xuất hiện với vẻ đẹp mơ màng và lãng mạn, khiến cho người ta thêm yêu thiên nhiên.

– Cảnh tượng thơ mộng và tinh tế đã giúp tác giả khám phá ra những quy luật của tự nhiên, lan toả trong trái tim độc giả.

– Quang cảnh đất nước anh hùng được miêu tả rộng lớn trong văn bản, tạo niềm tự hào về truyền thống dân tộc và kí ức về cảnh đẹp quê hương.

– Cảnh vật này gợi lên một cảm giác mơ mộng và đã tạo nên đặc trưng riêng cho bài viết, đồng thời cũng làm nổi bật phong cách sáng tạo đặc biệt của tác giả.

4. Phát hiện thứ hai cả người nghệ sĩ về hình ảnh của gia đình đang bạo lực, tác giả đã có những thái độ sâu sắc: 

– Sau hình ảnh tuyệt đẹp của thiên nhiên, tác giả phải đối mặt với một sự bất hợp lý khi chứng kiến ​​những cảnh tàn bạo, nhìn thấy người phụ nữ làm nghề bắt cá bị bạo hành, tác giả rất đau lòng và giận dữ về cảnh tượng này.

– Cảnh tượng đó gợi lên cho tác giả cảm giác đau buồn về một sự thực tế, khiến anh ta yêu thương những con người bị bất công đang chịu đựng.

– Sau vẻ đẹp hùng vĩ, chúng ta lại được chứng kiến một bức tranh đau lòng, một thực tế đau đớn mà tác giả không thể giấu được, cảm giác đau đớn càng tăng lên khi thấy cảnh bạo lực đó.

– Hình ảnh trên gợi lại cho tác giả về sự thật đau lòng rằng đằng sau những cảnh đẹp, có những câu chuyện đau lòng, như gia đình người đàn ông trở nên bạo lực vì khó khăn và áp lực trong cuộc sống.

– Sự thật đó khiến nghệ sĩ này muốn viết lên những suy nghĩ và thực tế, để tiết lộ những điều bị che giấu.

5. Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện nói lên điều gì? 

– Người phụ nữ này đã dành cả cuộc đời để chăm sóc cho chồng và con cái, và khi đưa ra phán quyết tại tòa án, bà vẫn tận tình bảo vệ cho gia đình của mình, mặc dù bà phải trải qua nhiều đau khổ.

– Với tấm lòng cao cả, người phụ nữ đã cống hiến hết cho sự bảo vệ và sự hạnh phúc của chồng và con cái, mặc dù bà đã bị bạo hành và gặp nhiều tổn thương thể xác, nhưng bà vẫn không bao giờ từ bỏ chồng mình.

– Ngược lại, bà hiểu và thông cảm, điều này không phải ai cũng có thể làm được, nhưng người phụ nữ này đã có những sự hy sinh rất lớn.

– Mọi hành động của bà đều nhằm mục đích bảo vệ hạnh phúc của gia đình, sự hy sinh vô tận đó xứng đáng được ngợi khen.

– Nếu nghệ sĩ chỉ đánh giá bề ngoài, có thể sẽ cho rằng người phụ nữ này ngu muội vì không tố cáo chồng bạo hành, nhưng thực tế lại là một câu chuyện về sự hy sinh đầy ý nghĩa.

– Suốt cuộc đời hy sinh cho gia đình, bà không bao giờ lo lắng cho chính mình, luôn nghĩ đến hạnh phúc của người khác.

– Người phụ nữ đã trở thành biểu tượng cho sự hy sinh của một người phụ nữ đầy tình yêu thương và đức hạnh, và sự hy sinh đó đã tạo ra một cảm hứng mới trong con người của bà.

7. Cách xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu trong Chiếc thuyền ngoài xa: 

– Phương pháp xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu rất độc đáo đã đóng góp vào việc tạo nên một bức tranh về thiên nhiên đẹp, đồng thời nó cũng tôn lên hình ảnh của một người phụ nữ hy sinh cho gia đình.

– Nghệ thuật tạo cốt truyện hấp dẫn và tiến bộ theo thời gian đã giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về tình huống gia đình.

– Nhà văn đất nước đã tạo ra điểm nhấn mới trong việc mô tả nhân vật sâu sắc hơn, tạo ra ấn tượng và hấp dẫn cho độc giả.

8. Ngôn ngữ người kể chuyện trong Chiếc thuyền ngoài xa: 

– Ngôn từ giản dị nhưng thu hút đã tạo ra một phong cách mới lạ trong viết của Nguyễn Minh Châu.

– Từ ngữ gần gũi với cuộc sống hàng ngày, tạo ra sự liên kết chặt chẽ với nhân vật và tạo ra nhịp điệu hấp dẫn thu hút độc giả.

– Câu chuyện được đan xen và liên kết với nhau theo thời gian, góp phần tăng tính thú vị của câu chuyện.