Soạn bài Buổi học cuối cùng (Cánh diều Ngữ văn lớp 7)

1. Chuẩn bị: 

Thông tin về nhà văn An-phông-xơ Đô-đê rất thú vị. Ông sinh ra vào năm 1940 tại thành phố Nime ở Pháp và rời bỏ thế gian vào năm 1987. An-phông-xơ Đô-đê không chỉ là một nhà văn Pháp xuất sắc mà còn được biết đến như là một trong những tác giả hàng đầu của nền văn học Pháp hiện đại. Ông đã viết nhiều tập truyện ngắn nổi tiếng, tạo nên những tác phẩm đầy tinh thần và sức mạnh.

Ông là một người tài năng với khả năng viết về hồi ký thời niên thiếu đầy đau khổ và những đề tài xã hội quan trọng của nước Pháp trong giai đoạn chuyển đổi từ chế độ quân chủ sang dân chủ. Các tác phẩm của An-phông-xơ Đô-đê không chỉ đề cập đến sự khốn khổ và trăn trở của tuổi trẻ mà còn đưa ra cái nhìn sâu sắc về xã hội và nhân văn. Không có gì ngạc nhiên khi các tác phẩm của ông đã thu hút sự chú ý của rất nhiều người đọc và trở thành những tác phẩm kinh điển trong văn học Pháp.

Nhờ vào tài năng viết lách đặc biệt của mình, An-phông-xơ Đô-đê đã làm nổi bật mình trong cộng đồng văn học quốc tế. Tác phẩm của ông đã được dịch và phát hành rộng rãi trên toàn thế giới, mang đến cho độc giả khắp nơi những trải nghiệm văn hóa và tri thức tuyệt vời.

An-phông-xơ Đô-đê đã để lại một di sản văn học vô cùng quý giá và ảnh hưởng lớn đối với văn hóa và nghệ thuật. Các tác phẩm của ông vẫn tiếp tục được đọc và khám phá bởi các thế hệ sau này, và ông sẽ mãi mãi được ghi nhớ là một trong những nhà văn vĩ đại nhất của thế kỷ 20.

2. Nội dung chính: 

Văn bản “Buổi học cuối cùng” là một bài viết sôi nổi về buổi học cuối cùng được tiến hành sáng tác bằng tiếng Pháp trong lớp học do thầy Ha-men dạy. Buổi học này mang theo những cảm xúc tiếc nuối và nhớ nhung của cả thầy và trò. Đồng thời, nó cũng thể hiện sự yêu quý đối với quốc gia, yêu mến ngôn ngữ dân tộc và tình yêu với công việc dạy học của một người trí thức.

Trong văn bản “Buổi học cuối cùng”, chúng ta có thể cảm nhận được không khí phấn khởi của buổi học cuối cùng dùng tiếng Pháp. Thầy Ha-men, người đã dạy lớp này, mang theo những tâm tư và cảm xúc đặc biệt trong ngày này. Cả thầy và trò đều cảm thấy tiếc nuối và nhớ nhung về những kỷ niệm đã qua. Điều này càng thể hiện sự yêu thích của chúng ta đối với quê hương, ngôn ngữ và nền văn hóa của chúng ta. Thầy Ha-men cũng truyền đạt tình yêu và niềm đam mê của mình trong việc giảng dạy và truyền đạt kiến thức cho học sinh.

“Buổi học cuối cùng” là một bài viết đáng nhớ về buổi học tiếng Pháp cuối cùng trong lớp do thầy Ha-men dạy. Bài viết này thể hiện những cảm xúc xa xỉ và tiếc nuối của cả thầy và trò. Nó cũng là một minh chứng cho tình yêu của chúng ta đối với quốc gia, ngôn ngữ và công việc giảng dạy. Buổi học cuối cùng này đã ghi dấu trong tâm trí chúng ta những kỷ niệm đáng nhớ và những giá trị văn hóa quan trọng mà chúng ta cần trân trọng và bảo tồn.

3. Trả lời câu hỏi giữa bài:

3.1. Tác dụng của ngôi kể thứ nhất:

– Ngôi kể thứ nhất: Trong buổi học cuối cùng tiếng Pháp của thầy Ha-men, tôi sẽ kể về trải nghiệm của mình. Tôi sẽ chia sẻ những cảm xúc, tình cảm và suy nghĩ của mình trong lúc học tiếng Pháp cùng thầy Ha-men.

– Tác dụng của ngôi kể thứ nhất: Bằng cách sử dụng ngôi kể thứ nhất, câu chuyện trở nên chi tiết hơn và chân thực hơn. Nhân vật tôi sẽ diễn tả những suy nghĩ, tâm trạng và cảm xúc của mình một cách tự nhiên và chân thành. Điều này giúp người đọc hiểu rõ hơn về nhân vật Phrăng và tạo ra sự tương tác tốt hơn giữa tác giả và người đọc.

3.2. Dự đoán sự kiện sẽ xảy ra:

Từ sự khác thường và không bình thường của buổi học, ta có thể dự đoán và suy luận rằng có khả năng rằng có một sự kiện không mong muốn hoặc không tốt đang có thể xảy ra trong tương lai gần.

3.3. Không khí lớp học, cách ăn mặc và thái độ khác thường của thầy Ha-men:

Không khí lớp học: có cái gì đó khác thường và trang trọng; cuối lớp dân làng ngồi lặng lẽ như chúng tôi…ai nấy đều buồn rầu. Bầu không khí tràn đầy sự nghiêm túc và trang trọng, tạo cảm giác đặc biệt cho lớp học này, khiến tất cả chúng tôi cảm thấy buồn bã và chán nản.

Cách ăn mặc của thầy Ha-men: thầy mặc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen gấp nếp mịn, cái mũ tròn bằng lụa đen. Thầy ăn mặc với phong cách độc đáo, khiến ai nhìn vào cũng không thể không chú ý. Thầy luôn mặc chiếc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục rất đẹp, điểm thêm chiếc diềm lá sen gấp nếp mịn, cùng với cái mũ tròn bằng lụa đen, tạo nên một phong cách riêng biệt và thu hút sự chú ý của mọi người.

Thái độ khác thường của thầy Ha-men: thay vì giận dữ như mọi ngày thì thầy ân cần, nhẹ nhàng “Phrăng vào chỗ nhanh lên con”, “Các con ơi…mong các con hết sức chú ý”. Thầy Ha-men thường xuyên thể hiện thái độ giận dữ và nghiêm khắc trong lớp học. Nhưng trong lần này, thầy đã thay đổi hoàn toàn thái độ của mình. Thay vì tỏ ra giận dữ, thầy Ha-men lại rất ân cần và nhẹ nhàng. Thầy thường nói với chúng tôi “Phrăng vào chỗ nhanh lên con”, “Các con ơi…mong các con hết sức chú ý”. Những lời nhắc nhở này thể hiện sự quan tâm và tình cảm của thầy đối với chúng tôi.

3.4. Sự đối lập trong cảm nhận của Phrăng về những cuốn sách:

Những cuốn sách vừa nãy Phrăng thật sự không đủ hấp dẫn, không đủ thú vị. Chúng quá nặng nề và khó tiếp cận, nhưng những quyển ngữ pháp và thánh sử của Phrăng lại mang đến những kiến thức thú vị và bổ ích mà những người bạn cố tri sẽ không muốn lỡ điều đó. Tuy nhiên, có một số lúc Phrăng cũng cảm thấy mệt mỏi và chán ngán với những cuốn sách này, đặc biệt là khi đọc liên tục mà không có sự thay đổi.

3.5. Tại sao thầy Ha-men lại nói: “…con bị trừng phạt thế là đủ rồi…”:

Thầy Ha-men nói như vậy bởi đây là buổi cuối cùng học tiếng Pháp. Thầy muốn nhắc nhở chúng ta về sự quan trọng của buổi học này và tầm quan trọng của việc học tiếng Pháp nói chung. Chúng ta nên đánh giá cao mỗi buổi học và không để lãng phí thời gian. Buổi học tiếp theo có thể không còn, vì vậy chúng ta nên tận dụng từng giây phút để học tập và rèn luyện kỹ năng tiếng Pháp của mình. Sự trách mắng của thầy Ha-men có ý nghĩa là để chúng ta nhận ra tầm quan trọng của việc học và không để lãng phí cơ hội học tập. Hãy cùng nhau nỗ lực và tận hưởng những buổi học cuối cùng này.

3.6. Suy nghĩ gì về những dòng chữ in đậm: “khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững được tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù”:

Dòng chữ gợi cho em suy nghĩ về việc gìn giữ và bảo tồn nét văn hóa truyền thống đặc trưng của dân tộc. Mỗi khi một dân tộc bị đô hộ bởi một nước khác, không khí văn hóa của họ vẫn tồn tại với tiếng nói, ngôn ngữ, phong tục, tập quán riêng biệt – điều đáng quý và thiêng liêng. Điều này chứng tỏ rằng họ vẫn là dân tộc đó, vẫn là những người của quê hương đó, vì dù chủ có thể thay đổi nhưng đất nước ấy vẫn mãi mãi tồn tại với những giá trị văn hóa riêng biệt.

Điều quan trọng là gìn giữ và truyền đạt những di sản văn hóa từ thế hệ này sang thế hệ khác. Ngôn ngữ của dân tộc, với những từ ngữ đặc biệt và cách diễn đạt độc đáo, không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là một phần quan trọng trong việc duy trì và phát triển văn hóa. Bên cạnh đó, phong tục, tập quán và truyền thống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn những giá trị văn hóa của dân tộc. Chúng là những điểm nhấn đặc biệt, là những hình ảnh sống động về cuộc sống và tư duy của một cộng đồng.

Văn hóa truyền thống không chỉ đơn thuần là quyền của một dân tộc mà còn là di sản của nhân loại. Nó mang trong mình sự đa dạng và sự phong phú của các nền văn hóa trên thế giới. Bằng việc gìn giữ và bảo tồn nét văn hóa truyền thống, chúng ta không chỉ xây dựng một tương lai vững mạnh cho dân tộc mà còn góp phần vào sự phát triển và hiểu biết về các nền văn hóa khác nhau trên toàn cầu.

Vì vậy, chúng ta cần tập trung vào việc truyền dạy và giáo dục về văn hóa truyền thống, từ việc học ngôn ngữ, nghi lễ, truyền thống và cách sống của dân tộc. Chúng ta cần tạo ra môi trường thân thiện và khuyến khích việc khám phá và đón nhận văn hóa truyền thống, cùng nhau xây dựng một cộng đồng đa văn hóa và tôn trọng sự đa dạng văn hóa.

Văn hóa truyền thống không chỉ là quá khứ mà còn là cầu nối tới tương lai. Nó là nguồn cảm hứng và động lực để các dân tộc tiến lên, giải phóng cho chính mình và tìm kiếm những khía cạnh mới trong xứ sở của mình. Đó là sức mạnh vô hình mà không ai có thể cướp đi được.

3.7. Băn khoăn của cậu bé Phrăng:

Điều băn khoăn của Phrăng “Liệu người ta có bắt cả chúng nó cũng phải hót bằng tiếng Đức không nhỉ?” tưởng chừng như là ngây ngô nhưng ẩn sâu trong đó biết bao điều thú vị. Trong phút giây cuối cùng của buổi học, chú bé đã nhận ra rằng tình yêu đối với tổ quốc và quê hương không thể diễn đạt bằng lời. Những con chim bồ câu đã biểu hiện cho sự hòa bình, sự tự do bằng cách hót theo những giai điệu riêng của chúng. Tuy nhiên, câu hỏi của chú bé đã khiến chúng ta suy nghĩ. Chú bé hỏi như vậy, như thể những con chim bồ câu ấy cũng biết tiếng Pháp. Điều đó cho thấy tình yêu đối với quê hương của chú bé, nhưng cũng đồng thời đặt ra nhiều câu hỏi sâu sắc về sự đa dạng của ngôn ngữ và âm nhạc trong thế giới động vật.

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường xuyên giao tiếp và hiểu nhau thông qua ngôn ngữ của con người. Tuy nhiên, liệu có những ngôn ngữ khác nhau mà chúng ta chưa biết đến? Và liệu có những cách thức giao tiếp độc đáo khác mà con người chưa từng tưởng tượng đến? Câu hỏi đầy tò mò của chú bé đã khơi gợi sự tìm hiểu và khám phá về sự đa dạng ngôn ngữ trong thế giới động vật.

Chú bé yêu tiếng nói của mình và muốn khám phá sự khác biệt giữa tiếng hót của những con chim bồ câu ở quê nhà và ở nước Pháp. Có lẽ chú bé tin rằng những con chim bồ câu ở Pháp có thể hót bằng tiếng Đức, như một cách để thể hiện tình yêu đối với quê hương của họ. Điều này không chỉ cho thấy lòng yêu nước của chú bé mà còn đưa ra câu hỏi về sự phát triển và sự tồn tại của ngôn ngữ trong cộng đồng động vật.

Cuộc phiêu lưu tìm hiểu về tiếng hót của con chim bồ câu ở các quốc gia khác nhau có thể đưa chú bé đến những khám phá đầy thú vị về văn hóa, ngôn ngữ và sự đa dạng của thế giới động vật. Chú bé có thể tìm hiểu về các nghiên cứu khoa học về giao tiếp động vật và cách mà chúng tương tác thông qua âm thanh và ngôn ngữ riêng của chúng. Điều này có thể mở ra một cánh cửa mới, đưa chú bé vào một cuộc phiêu lưu truyền cảm hứng và khám phá sự kỳ diệu của thế giới tự nhiên.

3.7. Hình dáng, vẻ mặt của thầy Ha-men khi viết dòng chữ cuối cùng ở phần 5:

Khi viết dòng chữ cuối cùng NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM thầy Ha-men có dáng vẻ và nét mặt vô cùng đặc biệt:

Hình dáng: thầy Ha-men đứng trên bục, cầm hòn phấn và dằn mạnh hết sức. Thầy đứng đó đầu dựa vào tường, giơ tay ra hiệu “Kết thúc rồi…đi đi thôi!” Điều này tạo nên một hình ảnh mạnh mẽ và ấn tượng về thầy Ha-men.

Nét mặt: Khi viết dòng chữ cuối cùng, nét mặt của thầy Ha-men trở nên tái nhợt, thể hiện sự mệt mỏi và cảm xúc không nói hết câu. Điều này tạo thêm một yếu tố khái quát và lôi cuốn trong biểu đạt của thầy Ha-men.

4. Trả lời câu hỏi cuối bài: 

4.1. Ý nghĩa nhan đề và tác dụng của ngôi kể thứ nhất:

Nhan đề Buổi học cuối cùng:

Lớp nghĩa đen: Hôm nay là buổi cuối cùng mà thầy trò Ha-men được học tiếng Pháp. Đây là một buổi học đáng nhớ, đánh dấu sự kết thúc của một khoảng thời gian học tập đầy hứa hẹn.

Lớp nghĩa bóng: Truyện này kể về một nỗi đau. Từ ngày mai, lũ trẻ sẽ phải học một ngôn ngữ mới, ngôn ngữ của kẻ xâm lược. Đây là buổi học cuối cùng mà chúng ta được tận hưởng tiếng mẹ đẻ yêu thương, được sống trong một môi trường văn hóa của dân tộc chúng ta. Sự chấm dứt này đánh dấu một sự thay đổi lớn trong cuộc sống của chúng ta.

Chính cậu bé Phrăng, người kể lại câu chuyện này. Cậu bé này sẽ đem đến một góc nhìn chân thực hơn, giúp câu chuyện trở nên giàu sự tin tưởng hơn. Nhờ đó, người đọc có thể hiểu rõ tâm trạng, tình cảm của nhân vật Phrăng một cách dễ dàng hơn và cảm nhận sâu sắc hơn về nhân vật này.

4.2. Đặc điểm nhân vật tính cách nhân vật thầy Ha-men:

Đặc điểm tính cách của nhân vật thầy Ha-men được nhà văn khắc hoạ từ nhiều phương diện khác nhau. Như hình dáng và cách ăn mặc của thầy, nét mặt của thầy, lời nói và hành động của thầy.

Biểu hiện cụ thể:

+ Lời nói và thái độ: Trong trường hợp này, thay vì giận dữ như thường ngày, thầy Ha-men lại thể hiện sự ân cần và nhẹ nhàng khi nói với học sinh. Ví dụ như, thầy nói “Phrăng vào chỗ nhanh lên con”, “Các con ơi… mong các con hết sức chú ý”.

+ Hành động: Thầy Ha-men có những hành động nhất định để thể hiện tính cách của mình. Ví dụ như, thầy đọc bài cho học sinh và kiên nhẫn giải thích, thầy chuẩn bị mẫu viết mới viết bằng chữ rông…

+ Hình dáng và cách ăn mặc: Nhà văn đã mô tả chi tiết về hình dáng và cách ăn mặc của thầy Ha-men. Ví dụ như, thầy mặc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen gấp nếp mịn, cái mũ tròn bằng lụa đen. Thầy đứng trên bục, cầm hòn phấn và dằn mạnh hết sức. Thầy đứng đó đầu dựa vào tường giơ tay ra hiệu “Kết thúc rồi… đi đi thôi!”.

+ Nét mặt: Nhân vật thầy Ha-men có nét mặt tái nhợt và không nói hết câu.

4.3. Làm rõ diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” trong “buổi học cuối cùng”:

Diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” trong Buổi học cuối cùng được thể hiện theo các cách sau đây:

+ Suy nghĩ:

Ban đầu, nhân vật “tôi” không để tâm đến việc đọc sách, nhưng giờ đây những cuốn sách đã trở thành người bạn thân thiết, trở thành nguồn cảm hứng vô tận.

Nhân vật “tôi” mong muốn được thể hiện sự đáng tin cậy trước thầy giáo, chỉ cần một lần được lấy lại lòng tin, một lần được chứng tỏ mình là “người đọc thật to, thật dõng dạc, không mắc lỗi nào”. Dù có phải đánh đổi gì đi chăng nữa, nhân vật “tôi” sẵn sàng.

+ Cách nhìn nhận thầy Ha-men:

Thầy Ha-men luôn diện trang phục trang nghiêm, với áo rơ-đanh-gốt và mũ lụa đen thêu tròn (thường chỉ mặc vào những dịp có thanh tra hoặc phát phần thưởng).

Buổi giảng của thầy hôm nay rất súc tích và dễ hiểu (kể cả về ngữ pháp phức tạp), như những giọt mật ngọt tràn vào tai học trò, biến những khó khăn thành những điều dễ dàng một cách đáng ngạc nhiên.

Thầy muốn chia sẻ toàn bộ tri thức của mình, muốn truyền đạt tri thức đó ngay lập tức vào đầu óc của chúng tôi.

Đồ dùng dạy học được thầy chuẩn bị kỹ càng, với những tờ mẫu mới tinh và những chữ viết đẹp theo phong cách riêng của thầy.

+ Thái độ học tiếng Pháp:

Ban đầu, nhân vật “tôi” có ý định trốn tránh việc học tiếng Pháp.

Nhưng khi nghe thầy nói về buổi học cuối cùng để học tiếng Pháp, nhân vật “tôi” cảm thấy hối lỗi và phải dừng lại một môn học mà nhân vật “tôi” chỉ “mới biết viết tập toạng”…

Trong giờ học ngữ pháp hôm nay, nhân vật “tôi” đã ngạc nhiên khi nhận ra rằng mình hiểu nhanh đến mức đáng kinh ngạc.

4.4. Các chi tiết miêu tả thầy Ha-men:

Các chi tiết miêu tả thầy Ha-men:

Hành động: “cầm một hòn phấn và dằn mạnh hết sức, thầy cố viết thật to: NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM!” và “đầu dựa vào tường”, “chẳng nói”, chỉ “giơ tay ra hiệu”, …

Ngôn ngữ: “nghẹn ngào, không nói được hết câu”.

Ngoại hình: “người tái nhợt”.

Các chi tiết này khắc hoạ thành công thầy Ha-men là một người rất mực trân trọng buổi học cuối cùng. Mỗi một hành động và lời nói của thầy Ha-men chứa đựng sự đau xót, nhưng cũng làm nổi bật lên vai trò, ý nghĩa, cùng giá trị thiêng liêng của tiếng mẹ đẻ đối với việc bảo vệ chủ quyền dân tộc. Dòng chữ cuối cùng “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM” của thầy là tâm nguyện thay cho lời từ biệt, là tiếng nói sâu lắng tha thiết từ trái tim của một người yêu nước, yêu tha thiết tiếng mẹ đẻ. Thầy Ha-men biểu đạt sự tình cảm và lòng trung thành của mình thông qua những hành động và ngôn từ đậm chất cảm xúc. Điều này làm tăng thêm sự cảm nhận và tầm quan trọng của buổi học cuối cùng.

4.5. Câu chuyện đã gợi lên trong em những suy nghĩ và tình cảm như thế nào?

Buổi học cuối cùng là một câu chuyện vô cùng đặc biệt, đầy cảm xúc và ý nghĩa sâu sắc. Nó không chỉ là một truyện ngắn mà còn là một bài học về tình yêu quê hương không chỉ dành riêng cho dân tộc Pháp mà còn lan tỏa đến tất cả các dân tộc trên toàn thế giới. Câu chuyện này đã đóng góp rất nhiều trong việc xây dựng và bồi dưỡng lòng yêu nước cho người đọc. Nó đã khơi dậy trong mỗi người chúng ta những ý thức về việc quý trọng và gìn giữ tiếng mẹ đẻ, cùng với sự tận hưởng và khám phá tiếng Việt để phát triển bản thân và đem lại hơn nữa cho thế giới.

Buổi học cuối cùng không chỉ là một câu chuyện mà còn là một thông điệp sâu sắc về tình yêu đối với quê hương và đất nước. Nó nhắc nhở chúng ta rằng yêu tiếng mẹ đẻ không chỉ là một sự biểu hiện văn hoá mà còn là cách thể hiện tình yêu và lòng biết ơn đối với tổ tiên. Chúng ta cần đề cao giá trị của ngôn ngữ trong việc xây dựng và phát triển đất nước của mình.

Thông qua Buổi học cuối cùng, chúng ta được nhắc nhở về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát triển tiếng Việt. Bằng cách chú trọng học hỏi và phát triển tiếng mẹ đẻ, chúng ta đồng thời đóng góp vào việc xây dựng một cộng đồng văn hoá mạnh mẽ và phát triển bền vững. Yêu tiếng mẹ đẻ không chỉ là yêu nước mà còn là cách để thể hiện lòng tự hào và tình yêu đối với đất nước của chúng ta.

Điều quan trọng là chúng ta cần nhớ rằng việc phát triển tiếng mẹ đẻ không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội. Chúng ta cần tạo ra môi trường thuận lợi và đầy cảm hứng cho việc học và sử dụng tiếng Việt. Chính sự phát triển của tiếng mẹ đẻ sẽ là động lực để phát triển đất nước và tạo ra những cơ hội mới cho tương lai.

4.6. Trình bày nhân vật, chi tiết hoặc hình ảnh yêu thích nhất trong truyện:

Trong truyện em thích nhất là nhân vật thầy giáo Ha-men. Bởi thầy không chỉ đại diện cho tầng lớp trí thức Pháp yêu nước, yêu văn hóa và yêu nghề lúc bấy giờ, mà còn là một hiện thân của sự kiên nhẫn, lòng dũng cảm và lòng trung thành giữa những thời kỳ khó khăn và biến động đầy khắc nghiệt. Dù hoàn cảnh lịch sử rối ren, đất nước bị chiếm đóng và bọn giặc đang muốn đồng hóa dân tộc này bằng cách dạy tiếng Đức thay vì tiếng Pháp, thầy giáo Ha-men vẫn không chùn bước trước sự thách thức đó. Ông đã dùng tri thức và sự nguyên tắc để đứng lên đấu tranh vì giáo dục và văn hóa của dân tộc.

Chính vào khoảnh khắc cuối cùng của buổi học tiếng Pháp ấy, người thầy giáo yêu nước ấy đã truyền đạt cho học trò của mình một bài học đáng nhớ về tình yêu nước, giữ gìn văn hóa truyền thống dân tộc. Bài học đó không chỉ là về việc học một ngôn ngữ mới, mà còn là về sự tự hào về nguồn gốc và bản sắc dân tộc, sự quan trọng của việc bảo tồn và phát triển văn hóa của mình. Điều này đã để lại trong lòng học trò một cảm xúc ngậm ngùi, đầy tiếc nuối nhưng cũng đầy cảm phục và kính trọng đối với thầy giáo Ha-men.

Nhân vật thầy giáo Ha-men không chỉ là một giáo viên, mà còn là một người hướng dẫn, người truyền cảm hứng và người truyền đạt những giá trị quan trọng về tình yêu nước và văn hóa. Câu chuyện về thầy giáo Ha-men đã trở thành một bài học sâu sắc về lòng đồng cảm, lòng dũng cảm và sự kiên trì trong cuộc sống. Đó là một câu chuyện đẹp về sự hy sinh và tình yêu với quê hương, và là một nguồn cảm hứng lớn cho những ai đang chiến đấu vì giá trị và ý nghĩa của cuộc sống.