Soạn bài Bếp lửa ngắn gọn nhất: Tác giả, tác phẩm, nội dung

1. Tác giả Bằng Việt:

Nguyễn Việt Bằng, tên khai sinh Bằng Việt, sinh ngày 15/6/1941 tại phường Phú Cát, thành phố Huế nhưng sống ở Hà Tây, nguyên quán xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây (nay là thành phố Hà Nội). Ông học trung học tại Hà Nội và tốt nghiệp khoa Pháp lí, trường Đại học Tổng hợp Kiev (thuộc Liên Xô cũ).

Về sự nghiệp sáng tác, Bằng Việt bắt đầu làm thơ từ những năm 60 và là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng tại Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Văn học nghệ thuật Hà Nội và là một trong những người sáng lập tờ báo văn nghệ Người Hà Nội (xuất bản từ năm 1985).

Qua Trường Sa là bài thơ đầu tiên của Bằng Việt được công bố rộng rãi vào năm 1961. Ông đã thể hiện nhiều loại thơ không vần và tất cả các hình thức thơ đã có trong thơ Việt Nam và thế giới. Ngoài sáng tác thơ, Bằng Việt còn dịch thơ và biên soạn một số từ điển văn học. Song song đó, ông đã làm việc trong lĩnh vực luật cho đến khi nghỉ hưu khỏi Hội đồng Nhân dân thành phố vào năm 2000.

Thơ Bằng Việt nổi bật bởi sự trẻ trung, hồn nhiên và tài hoa. Những cảm xúc nhẹ nhàng và nhạy cảm, giọng điệu chân thành, phong thái điềm tĩnh và chiêm nghiệm, và những suy nghĩ triết học phong phú đều là những đặc điểm nổi bật.

Tập thơ đầu tay “Hương cây-Bếp lửa” chung với Lưu Quang Vũ, ra mắt năm 1968. Sau đó, ông nổi tiếng với nhiều tập thơ khác như “Những gương mặt – Những khoảng trời” (1973), “Khoảng cách giữa lời” (1984), “Cát sáng” (1985) cùng xuất bản với Vũ Quần Phương, “Bếp lửa – Khoảng trời” (1986) , và “Ném câu thơ vào gió” (2001).

2. Tác phẩm Bếp lửa:

Bài thơ “Bếp lửa” được sáng tác vào năm 1963, khi tác giả đang theo học ngành Luật tại một quốc gia nước ngoài. Năm 1968, bài thơ được xuất bản trong tập “Hương cây – Bếp lửa”, đây là tập thơ đầu tiên của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.

Bài thơ được chia thành bốn phần, mỗi phần đề cập đến một khía cạnh khác nhau liên quan đến hình ảnh bếp lửa. Phần đầu tiên của bài thơ bắt đầu bằng khổ thơ đầu tiên, nơi mà hình ảnh bếp lửa trở thành nguồn cảm hứng cho tác giả để nhớ lại ký ức về bà.

Phần thứ hai của bài thơ bắt đầu bằng câu “Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói”, kể về những kỷ niệm tuổi thơ của tác giả khi sống bên bà và bếp lửa. Những ký ức đó gắn bó mật thiết với hình ảnh bếp lửa và truyền tải sức sống của nó đến người đọc.

Phần thứ ba của bài thơ tiếp tục suy ngẫm về hình ảnh bếp lửa và cuộc đời của người bà. Tác giả phân tích sâu sắc về ý nghĩa thiêng liêng của bếp lửa, một ngọn lửa chứa đựng niềm tin dai dẳng của người phụ nữ đó.

Phần cuối cùng của bài thơ đề cập đến thực tại cuộc sống của người cháu. Tuy nhiên, hình ảnh bếp lửa vẫn xuất hiện ở đó, nó trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống và mang đến cho tác giả và người đọc sự an yên và ấm áp.

Tóm lại, “Bếp lửa” là một bài thơ mang đầy tình cảm và ý nghĩa sâu sắc về hình ảnh bếp lửa và sự quan trọng của nó trong cuộc sống con người. Bài thơ cũng là một trong những tác phẩm đáng để đọc và suy ngẫm của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.

3. Đọc và hiểu văn bản Bếp lửa: 

3.1. Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng về bà:

Hình ảnh bếp lửa trong bài thơ đưa chúng ta trở về quá khứ, khi người bà vẫn còn sống. Bà đã dành cả đời để chăm sóc gia đình và nấu nướng cho mọi người. Bài thơ miêu tả cảm giác của tác giả khi nhìn thấy bếp lửa của bà, với những cảm nhận tuyệt vời về sự hy sinh và vất vả của người bà.

Những từ như “chờn vờn sương sớm”, “ấp iu nồng đượm” mang đến cho chúng ta cảm giác như một ngọn lửa bập bùng ẩn hiện trong làn sương sớm bởi đôi tay khéo léo, tấm lòng ấm áp của người bà. Bếp lửa trở thành một biểu tượng cho sự hy sinh và sự quan tâm của người bà đối với gia đình. Điều này gợi lên trong tác giả những hồi tưởng về bà.

Từ “một bếp lửa” được sử dụng như một điệp ngữ, nhấn mạnh vào hình ảnh trung tâm của bài thơ và khơi gợi nguồn cảm xúc cho tác giả. Bếp lửa là nơi bà đã dành cả đời để nấu nướng và chăm sóc cho gia đình. Nhìn thấy bếp lửa, tác giả nhớ về bà và những kỉ niệm tuyệt vời đã trải qua cùng bà.

Cuối cùng, chữ “thương” bộc lộ một tình cảm quý mến và yêu thương của người cháu dành cho người bà. Tình cảm đó được nuôi dưỡng bởi những sự hy sinh và tần tảo của bà. Bài thơ là một lời tưởng nhớ đầy cảm động về người bà đã từng có mặt trong cuộc sống của tác giả.

 3.2. Những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà gắn với hình ảnh bếp lửa:

Những kỉ niệm tuổi thơ của người cháu luôn gắn liền với hình ảnh bếp lửa, và từ đó, tất cả các kí ức đầy màu sắc được đưa về lại trong trí nhớ:

Đầu tiên, hình ảnh bếp lửa đem lại những kỉ niệm về một thời kỳ khó khăn của dân tộc. Lúc đó, khi người cháu lên bốn tuổi, việc chứng kiến cho mùi khói bếp trở thành một thói quen. Nhớ lại cái năm “đói mòn đói mỏi”, hình ảnh “khô rạc ngựa gầy” vẫn còn đọng lại trong tâm trí. Những năm tháng đói khổ khiến cho những kí ức này càng trở nên đau đớn hơn: “Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu/Nghĩ đến giờ sống mũi còn cay”.

Bên cạnh đó, hình ảnh bếp lửa còn gắn liền với những năm tháng cháu sống cùng bà. Những tiếng tu hú kêu trên những cánh đồng xa gợi nhớ lại những câu chuyện bà kể cho cháu nghe. Cuộc sống hàng ngày của cháu luôn được bà dạy dỗ và chăm sóc, bà cùng cháu học và làm những việc vô cùng bình thường. Mọi thứ đều trở nên quen thuộc với hình ảnh bếp lửa, nhưng đó cũng là những kí ức đầy sự ấm áp và hạnh phúc.

Không chỉ đó, bếp lửa còn gắn liền với tình cảm của cháu đối với bà. “Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc” – đó là ngọn lửa của tình yêu thương tha thiết mà cháu dành cho bà. Những giờ phút bên bếp lửa cũng là lúc cháu có thể chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn và tình cảm của mình đến với bà.

Cuối cùng, hình ảnh ngọn lửa bà nhen còn chứa đựng những hy vọng, niềm tin của bà truyền đạt cho cháu. Đó là một tình yêu thương không điều kiện, và khi nhìn thấy ngọn lửa đang bập bùng, người lính lại nhớ về bà.

3.3. Suy ngẫm về cuộc đời người bà:

Người cháu suy ngẫm về cuộc đời người bà và thấy rằng nó giống như cuộc đời của biết bao phụ nữ Việt Nam, với những thăng trầm, lận đận, nắng mưa, tần tảo và vất vả. Tuy nhiên, qua hình ảnh bếp lửa được bà nhen nhóm, người cháu nhận ra rằng bà đã đóng góp không nhỏ trong cuộc sống của mình và đặc biệt là trong những năm tháng tuổi thơ.

Điều đặc biệt ở bà đó là tình cảm ấm áp và niềm yêu thương vô bờ bến mà bà dành cho cháu. Người cháu nhớ lại hình ảnh bếp lửa ấm áp, đầy tình yêu thương và cảm giác nồng nàn, nhờ đôi tay khéo léo và tấm lòng ấm áp của bà. Bên cạnh đó, bà còn dạy cho cháu biết yêu thương, chia sẻ, và bồi đắp tâm hồn cho cháu.

Cuối cùng, người cháu cảm thấy rằng hình ảnh bếp lửa là điều kỳ lạ và thiêng liêng, vì nó đã làm nên biết bao điều kỳ diệu và ý nghĩa trong cuộc sống. Và đó chính là nhờ đôi bàn tay của người bà, người phụ nữ đầy tình yêu thương và sự hy sinh vì gia đình.

3.4. Thực tại cuộc sống của người cháu: