Soạn bài Bầy chim chìa vôi (Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 7)

1. Trước khi đọc:

Một trải nghiệm đáng nhớ trong tuổi thơ: Khi tôi ở cuối cấp 1, nhà trường đã tổ chức một chuyến tham quan đến vùng đất Tây Thiên. Tôi rất háo hức khi được tham gia cùng nhóm bạn trong lớp dưới sự hướng dẫn tận tâm của giáo viên chủ nhiệm. Chúng tôi đã có cơ hội khám phá và chiêm ngưỡng những cảnh đẹp tuyệt vời của Tây Thiên.

Khi đặt chân đến đó, chúng tôi đã được chứng kiến những dòng suối nhỏ mềm mại, nước trong veo như những viên ngọc, và những mỏm đá nhỏ nhấp nhô giữa dòng nước. Tôi không thể nào quên được hình ảnh những chú cá nhỏ xinh xắn đang vui đùa trong nước. Thậm chí, tôi còn có cơ hội nhặt được những quả thông đặc biệt để mang về làm quà, một món quà tuy nhỏ nhưng ý nghĩa và đáng trân trọng.

Chuyến đi này thực sự là một trải nghiệm thú vị, khiến tôi cảm thấy hồi hộp và háo hức từ đầu đến cuối. Cảm giác niềm vui và sự phấn khích lấp đầy trong tôi không thể tả thành lời. Tôi tin chắc rằng những kỷ niệm đáng nhớ này sẽ luôn ở lại trong trái tim tôi suốt đời.

2. Đọc văn bản: 

2.1. Nội dung cuộc trò chuyện của hai anh em Mên và Mon lúc nửa đêm:

Nội dung cuộc trò chuyện của hai anh em Mên và Mon lúc nửa đêm là: trời đang mưa rất to, nước sông đang dâng cao, ngập lấp toàn bộ bãi sông. Hai anh em Mên và Mon rất lo lắng cho những chú chim chìa vôi non, bởi vì nếu không có biện pháp cứu hộ kịp thời, chúng sẽ bị chết đuối trong đợt lũ này.

Những giọt mưa rơi xối xả từ trên cao, tạo nên tiếng giăng giăng trên mái nhà. Cảnh sắc ngoài kia trở nên u ám và âm u đến kinh ngạc. Nước sông dâng cao, lấp đầy các bãi sông, tạo nên một hình ảnh khắc sâu trong lòng hai anh em Mên và Mon.

Hai anh em đứng bên nhau, nhìn ra xa xăm qua cửa sổ, đôi mắt tràn đầy nỗi lo lắng. Đám mây đen mịt che khuất ánh trăng và gió mạnh thổi tung tóe. Trong tâm trí của họ, chỉ còn một tư tưởng: cứu sống những chú chim chìa vôi non trước khi chúng chết đuối.

Cuộc trò chuyện của hai anh em Mên và Mon trở thành một cuộc hành trình anh dũng và hy vọng. Họ không chỉ cứu sống những chú chim chìa vôi non, mà còn truyền tải một thông điệp về tình yêu và sự quan tâm đến môi trường. Bằng cách hành động, họ muốn khuyến khích mọi người thực hiện những hành động nhỏ để bảo vệ và chăm sóc cho thiên nhiên xung quanh chúng ta.

2.2. Thói quen làm tổ và đẻ trứng của bầy chim chìa vôi ở bãi sông quê Mên và Mon

Thói quen làm tổ và đẻ trứng của bầy chim chìa vôi ở bãi sông quê là một quá trình đầy thú vị và sáng tạo. Vào mùa cạn, khi mực nước rút, những đám rong héo dần trở thành một lớp đệm mỏng trên cát. Lúc này, những con chim chìa vôi thông minh bay ra bãi cát để xây tổ và đặt trứng. Hành vi này không chỉ giúp bảo vệ trứng của chim khỏi ngập nước mà còn đảm bảo sinh sản của loài.

Chim chìa vôi có khả năng tạo nên những tổ độc đáo trên cát. Chúng sử dụng rong rêu và các vật liệu tự nhiên khác để tạo thành một kiến trúc vững chắc và an toàn cho trứng. Những tổ này thường có hình dáng như một cái chén với lỗ vào phía trên. Điều này giúp bảo vệ trứng của chim khỏi sự tấn công của các loài thú săn mồi và đặc biệt là ngập nước trong mùa mưa lũ.

Việc bay ra bãi cát để đẻ trứng không chỉ là một thói quen sinh sản mà còn là một cách để chim chìa vôi tăng cường sự an toàn cho trứng. Bằng cách đặt trứng trên cát, chúng tận dụng sự bảo vệ tự nhiên từ môi trường xung quanh. Cát là một chất liệu không thấm nước, giúp trứng không bị ngấm nước và tồn tại trong môi trường ẩm ướt của bãi sông.

Hành vi đặt tổ và đẻ trứng của chim chìa vôi còn có ý nghĩa quan trọng trong việc duy trì và phát triển quần thể chim trong khu vực. Bằng cách tạo ra những tổ trên cát, chim chìa vôi tạo ra một môi trường lý tưởng cho việc ấp trứng và nuôi con. Đồng thời, việc đẻ trứng trên bãi cát cũng giúp chim chìa vôi tìm được thức ăn dễ dàng, như các loại côn trùng sống trong cát.

2.3. Dự đoán: Bầy chim chìa vôi non có bay được vào bờ không? 

Dự đoán: Dựa vào quan sát, có thể dự đoán rằng bầy chim non sẽ có khả năng bay tới bờ dựa trên các hiện tượng quan sát được.

2.4. Chú ý cử chỉ, lời nói của nhân vật Mên:

Cử chỉ và lời nói của nhân vật Mên: Một trong những điểm đặc trưng của nhân vật Mên là sự dứt khoát và sự trưởng thành.

2.5. Khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh:

Khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh: Khi ánh bình minh rọi sáng những hạt mưa nhẹ rơi xuống mặt sông, một cảnh tượng vô cùng huyền thoại và lãng mạn hiện ra. Từ mặt nước, những chú chim non xinh xắn và ướt át bất ngờ bật lên từ dòng nước khổng lồ, tạo nên một hình ảnh thần tiên đầy mê hoặc.

Trong không gian yên bình của bãi sông, ánh bình minh mang theo sắc vàng tươi sáng, làm lung linh mọi vật trong vẻ đẹp tự nhiên. Cảnh sắc tuyệt đẹp này khiến người ta cảm nhận được sự thanh thản và an lành trong tâm hồn.

Nhìn từ xa, bãi sông trong buổi bình minh trở thành một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp. Sự kết hợp hoàn hảo giữa ánh sáng, mưa nhẹ và những chú chim bay lượn trên không gian mở tạo nên một cảnh vật thơ mộng và lãng mạn không thể nào quên.

2.6. Cuộc “cất cánh” của bầy chim chìa vôi non ở đây có đúng như dự đoán của em không? 

Cuộc “cất cánh” của bầy chim chìa vôi non ở đây đúng như dự đoán của em. Thật tuyệt vời khi nhìn thấy những chú chim chìa vôi non bắt đầu bay lên không trung, tự tin khám phá thế giới xung quanh.

2.7. Cảm xúc của hai nhân vật Mên và Mon khi quan sát bầy chim chìa vôi non bay lên:

Cảm xúc của hai nhân vật Mên và Mon khi quan sát bầy chim chìa vôi non bay lên là không thể diễn tả bằng lời. Tại khoảnh khắc đó, thời gian dường như dừng lại, không có tiếng động nào, chỉ có họ đứng im như đá, bị xúc động đến mức không thể kìm nén được nước mắt. Bầy chim non vụt bay lên như những thiên nga trắng, và hạ cánh an toàn bên một lùm dứa dại bên bờ sông, tạo nên một hình ảnh tuyệt vời đầy ý nghĩa.

3. Sau khi đọc: 

3.1. Ngôi kể và đề tài của truyện ngắn:

Truyện Bầy chim chìa vôi là một câu chuyện thú vị xoay quanh đề tài về trẻ em và tuổi thơ, cùng với sự gắn kết với thiên nhiên.

Truyện Bầy chim chìa vôi được viết theo ngôi thứ ba, mang lại cho người đọc một góc nhìn khác về câu chuyện này. Câu chuyện này mang đến những giây phút thú vị và sâu sắc, khiến chúng ta suy ngẫm về cuộc sống và tình yêu thương.

3.2. Lời người kể chuyện, đâu là lời nhân vật trong đoạn:

Lời người kể trong đoạn trích là câu:

– Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc. Nó xoay mình sang phía anh nó, thì thào gọi:

– Thằng Mên hỏi lại, giọng nó ráo hoảnh như đã thức

Lời nhân vật trong đoạn trích là hai câu:

– Anh Mên ơi, anh Mên!

– Gì đấy? Mày không ngủ à?

3.3. Điều khiến hai anh em Mên, Mon lo lắng:

Hai anh em Mên, Mon sợ bầy chim chìa vôi non chết đuối khi thấy mưa to và nước đang dâng cao ngoài bãi sông

Chi tiết thể hiện sự lo lắng của hai anh em Mên: Mon ngập ngừng – Thế cái bãi cát giữa sông đã ngập chưa? – Ừ nhỉ. – Giọng thằng Mên chợt thảng thốt. – Có lẽ sắp ngập mất bãi cát rồi. Em sợ những con chim chìa vôi non bị chết đuối mất. – Tao cũng sợ.

Hai anh em Mên đang đứng ngay bên bãi cát, nơi mà sự lo lắng của họ trở nên rõ ràng. Mon hỏi Mên xem bãi cát có ngập chưa và Mên trả lời rằng có vẻ như sắp ngập mất bãi cát. Sự lo lắng của hai anh em không chỉ dừng lại ở bãi cát mà còn lan tỏa đến chim chìa vôi non, lo rằng chúng sẽ bị chết đuối. Cả hai đều chia sẻ sự lo sợ này.

3.4. Nội dung cuộc trò chuyện của Mon với Mên ở phần (2):

Trong phần (2) của cuộc trò chuyện, Mon đã có một cuộc nói chuyện thú vị với anh về những sự kiện đáng nhớ. Trong đó, Mon đã kể về việc anh đã thả con cá bống và bắt được một tổ chim. Mon đã mời anh mang tổ chim đó vào bờ để chăm sóc và bảo vệ chim non. Điều này cho thấy Mon là một nhân vật có tình yêu và sự quan tâm đặc biệt đối với các loài động vật.

Mon được miêu tả là một cậu bé giàu lòng yêu thương động vật. Anh không chỉ thả cá bống mà còn lo lắng cho đàn chim chìa vôi non trong mùa mưa. Sự quan tâm và sự chăm sóc của Mon cho tổ chim cho thấy tình yêu và lòng nhân ái của anh đối với các sinh vật nhỏ bé và yếu đuối.

Cuộc trò chuyện này là một ví dụ tuyệt vời về lòng yêu thương và sự quan tâm đến môi trường và động vật. Mon đã làm điều đúng khi bảo vệ và chăm sóc tổ chim, vì chúng là những sinh vật quý giá và cần được bảo vệ. Hành động của Mon không chỉ mang lại niềm vui và hạnh phúc cho anh mà còn góp phần duy trì và bảo vệ sự đa dạng sinh học trong tự nhiên.

3.5. Chi tiết miêu tả nhân vật Mên ở phần (3):

Một số chi tiết miêu tả nhân vật Mên ở phần (3):

Mên có giọng nói rất trưởng thành và tỏ vẻ không lưỡng lự, thể hiện sự quyết đoán của mình: “chứ gì nữa; kéo đò về bến chứ, không thì chết…” Mọi lời nói của anh ta đều mang tính chất khẳng định, không chừa chỗ cho sự do dự hay sự không chắc chắn.

Không chỉ có giọng nói, cử chỉ và hành động của Mên cũng thể hiện tính quyết đoán và mạnh mẽ. Anh ta thường kéo và đẩy, biểu thị sự quyết tâm và sự lực lượng mạnh mẽ. Một ví dụ rõ ràng là khi anh ta quấn dây buộc đò chặt vào người và gò lưng kéo, cho thấy sự kiên nhẫn và khả năng thực hiện công việc một cách chính xác.

=> Mên được mô tả là một người anh quyết đoán, có kiến thức và rất quan tâm đến em. Tính cách của anh ta không chỉ được thể hiện qua giọng nói mà còn qua cử chỉ và hành động, cho thấy sự mạnh mẽ và quyết tâm trong mọi việc anh ta làm.

3.6. Chi tiết ấn tượng nhất trong khung cảnh bãi sông buổi bình minh:

Khi đọc đoạn văn miêu tả khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh, em có ấn tượng đặc biệt với một chi tiết thú vị. Đó là cảm xúc của hai nhân vật khi bầy chim non hoàn thành chuyến bay đầu tiên của chúng, một sự kiện quan trọng trong cuộc sống của chúng. Chi tiết này thực sự là một cửa sổ để nhìn thấy tâm hồn trẻ thơ nhạy cảm, trong sáng và tràn đầy tình yêu thương của hai đứa trẻ đối với những chú chim chìa vôi nhỏ xinh.

3.7.  Lý giải tại sao Mon và Mên khóc:

Trong đoạn kết của truyện, Mên và Mon không ngừng khóc vì xúc động. Họ cảm thấy hạnh phúc vô cùng khi nhìn thấy bầy chim non đã hoàn thành chuyến bay đầu tiên trong cuộc đời chúng một cách an toàn. Mọi con chim đều vượt qua được khó khăn, không có con nào bị đuối nước. Đây là một chiến thắng lớn đối với cả Mên và Mon, và điều này chứng tỏ rằng sự cố gắng và khả năng vượt qua của chúng là đáng khen ngợi.